Με την ευκαιρία της εισαγωγής από την νέα σχολική χρονιά του προγράμματος «Σκάκι στα Σχολεία» στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό θα θέλαμε να μιλήσουμε για δύο από τους πιο ταλαντούχους σκακιστές όλων των εποχών. Πρόκειται για τον Garry Kasparov και τον Anatoly Karpov, ο πρώτος με καταγωγή από το Αζερμπαϊτζάν και ο δεύτερος ρωσικής καταγωγής.
Ο Anatoly Karpov είναι ο πιο επιτυχής σκακιστής όλων των εποχών σε επιδόσεις σε τουρνουά, κατακτώντας πάνω από 140 πρώτες θέσεις. Από το 1978 έως το 1998 έπαιξε σε όλα τα ματς για τον τίτλο του παγκοσμίου πρωταθλητή της FIDE (Federation Internationale des Echecs). Το σημερινό ρεκόρ του σε επαγγελματικό επίπεδο είναι 1.118 νίκες, 287 ήττες και 1.480 ισοπαλίες σε 3.163 παρτίδες
Ο Garry Kasparov παιδί-θαύμα του σκακιού από το Αζερμπαϊτζάν, έδειξε το ταλέντο του από μικρή ηλικία. Ήταν 21 ετών όταν έπαιξε απέναντι στον Anatoly Karpov για τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή, αλλά το παιχνίδι έληξε χωρίς νικητή έπειτα από 49 παρτίδες. Πιο συγκεκριμένα:
Στις 10 Σεπτεμβρίου του 1984 ο Kasparov πήρε θέση στη σκακιέρα απέναντι από τον Anatoly Karpov στον αγώνα της Μόσχας. Νικητής θα αναδεικνυόταν όποιος θα έφτανε πρώτος στις έξι νίκες. Παρά τη φαινομενική εξέλιξη και την τρομερή απόδοση του στους προκριματικούς, ο 21χρονος διεκδικητής έμοιαζε για ειδικούς και μη το μεγάλο αουτσάιντερ απέναντι στον 33χρονο κάτοχο του τίτλου.
Στις πρώτες εννιά παρτίδες η πραγματικότητα αποδείχτηκε για τον Kasparov ακόμα πιο σκληρή και από τα προγνωστικά. Ηττήθηκε στις τέσσερις από αυτές (οι άλλες πέντε ισόπαλες), φτάνοντας να κινδυνεύει με διασυρμό. Αναλυτές και γκραν μετρ της εποχής εκτιμούσαν ότι η μάχη δεν θα υπερέβαινε τις 18 παρτίδες. Όμως στις επόμενες 17 δεν υπήρξε νικητής. Και οι δύο παίκτες απέφευγαν τα ρίσκα, φέρνοντας μόνο ισοπαλίες!
Στην παρτίδα Νο 27 ο Karpov πέτυχε αυτό που έμοιαζε με χαριστική βολή στην ψυχολογία του αντιπάλου του, κάνοντας το 5-0.
Τα νεύρα του Kasparov όμως ήταν ατσάλινα. Ακολούθησαν άλλες τέσσερις ισοπαλίες και στην 32η παρτίδα ο διεκδικητής πέτυχε την πρώτη νίκη της καριέρας του κόντρα στον παγκόσμιο πρωταθλητή. Χρειάστηκαν 93 ημέρες μονομαχίας. Η αναμέτρηση εξελίχθηκε σε ένα πόλεμο νεύρων, σε μια άνευ προηγουμένου μάχη πνευματικής και ψυχολογικής φθοράς, που όμοια της δεν είχε καταγραφεί ποτέ σε επίπεδο διεκδίκησης ενός παγκόσμιου τίτλου.
Το μέγιστο που μπορούσε να διαρκέσει μια παρτίδα ήταν έως και κάτι λιγότερο από οχτώ ώρες, καθώς ο κάθε παίκτης είχε στη διάθεση του 2 ώρες για τις πρώτες 40 κινήσεις, άλλη μία ώρα για τις επόμενες 20 και μία επιπλέον ώρα για την ολοκλήρωση της παρτίδας. Κατά τη διάρκεια τους οι δύο μονομάχοι έρχονταν αντιμέτωποι και με την πίεση χρόνου.
Η έκκριση αδρεναλίνης και το στρες εναλλάσσονταν, καθώς ο Karpov πάσχιζε μάταια να πετύχει την έκτη, λυτρωτική νίκη. Αφότου είχε προηγηθεί με 5-0,
οι πιο καχύποπτοι άρχισαν να διασπείρουν φήμες περί χρηματισμού του Kasparov από τους μπουκ για να «στήσει» εις βάρος του το παιχνίδι. Φαίνεται όμως ότι η τακτική του αποσκοπούσε στη φθορά του αντιπάλου του.
Με το σκορ στο 5-1, οι παρτίδες από την 32η έως την 46η τελείωσαν εκ νέου χωρίς νικητή! Κατά τη διάρκεια αυτών ο Karpov εισήχθη τρεις φορές σε νοσοκομείο, εξουθενωμένος από το άγχος και την πίεση. Το επίπεδο του παιχνιδιού του είχε πέσει κατακόρυφα και στις παρτίδες Νο 47 και Νο 48 ο Kasparov πέτυχε διαδοχικές νίκες, μειώνοντας σε 5-3.
Και τότε, η παγκόσμια ομοσπονδία (FIDE) αποφάσισε να διακόψει την αναμέτρηση. Προηγήθηκε μια επιστολή της σοβιετικής ομοσπονδίας σκακιού, που έθετε ως προτεραιότητα την υγεία των δύο παικτών και ζητούσε τρίμηνη αναβολή. Αναφέρθηκε ακόμα και το ότι ο Karpov βρισκόταν στα πρόθυρα νευρικού κλονισμού!
Η απόφαση της FIDE για οριστική διακοπή του αγώνα συνάντησε την οργισμένη αντίδραση του Kasparov. Επίσημα και ο Karpov ζήτησε να συνεχιστεί η αναμέτρηση, ο αντίπαλός του όμως θεωρούσε ότι παρασκηνιακά ήταν δικό του αίτημα η διακοπή.
Ο Karpov είχε χάσει 9 κιλά σε αυτούς τους πέντε μήνες! Τόσο είχε διαρκέσει το εξαντλητικό μπρα ντε φερ, ένας «μαραθώνιος» πνευματικής κόπωσης, που μόνο κάποιος που δίνει ανά τρεις ημέρες εξετάσεις για πτυχίο θα μπορούσε να συλλάβει. Τον επόμενο χρόνο, ο Kasparov νίκησε τον Karpov, για να γίνει ο νεότερος παγκόσμιος πρωταθλητής στην ιστορία.
Στις 10 Φεβρουαρίου 1996, ο Deep Blue της IBM έγινε η πρώτη σκακιστική υπολογιστική μηχανή που κατάφερε να νικήσει τον παγκόσμιο πρωταθλητή σκακιού Kasparov υπό κανονικές συνθήκες χρονικού ορίου. Ωστόσο ο Kasparov νίκησε σε 3 από τα πέντε επόμενα παιχνίδια, ενώ τα άλλα δύο παιχνίδια ήρθαν ισόπαλα. Έτσι ο Kasparov νίκησε τον Deep Blue με σκορ 4-2 (1 πόντος για κάθε νίκη και 1/2 πόντος για κάθε ισοπαλία).
Στις 11 Μαΐου 1997, ο Deep Blue νίκησε στον έκτο και γύρο μπαράζ τον Kasparov, καθώς στους πέντε αγώνες ήταν ισόπαλοι με 2½-2½. Έτσι το τελικό σκορ ήταν 3½–2½, με αποτέλεσμα ο Deep Blue να γίνει η πρώτη σκακιστική μηχανή που νίκησε τον παγκόσμιο πρωταθλητή σκακιού σε ένα τουρνουά υπό κανονικές συνθήκες διεξαγωγής αγώνων και κανονικά χρονικά όρια για κάθε παίχτη.
