Στα πλαίσια της εκπαιδευτικής επίσκεψής μας στα παιδικά χωριά SOS ( Π.Χ.SOS) τον περασμένο Δεκέμβρη, συζητήθηκαν διάφορα θέματα που αφορούσαν στην ίδρυση, τον σκοπό, τη δομή και τη λειτουργία των παιδικών χωριών SOS.
Τι είναι τα παιδικά χωριά SOS ( Save our Souls); Πότε δημιουργήθηκαν;
Τα παιδικά χωριά SOS λειτουργούν στην Ελλάδα τα τελευταία 47 χρόνια, υπάρχουν σε 134 χώρες παγκοσμίως και σε κάθε χωριό SOS φιλοξενούνται γύρω στα 20 παιδιά. Το πρώτο παιδικό χωριό SOS δημιουργήθηκε στην Αυστρία μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο λόγω των διαφόρων αναγκών των παιδιών, που δημιουργήθηκαν εξαιτίας του πολέμου. Ο σκοπός τους είναι η δημιουργία μιας οικογένειας για τα παιδιά που βρίσκονται σε ανάγκη.
Πώς έρχεται ένα παιδί στα Π.Χ.SOS;
Η μεταφορά των παιδιών από το δικό τους σπίτι στα χωριά SOS γίνεται μέσω ενός εισαγγελέα, ο οποίος έχει διατάξει την απομάκρυνση του παιδιού από την βιολογική του οικογένεια για διάφορους λόγους , τους οποίους κρίνει σοβαρούς για την ανατροφή του παιδιού. Συνήθως, αυτοί οι λόγοι έχουν να κάνουν με την ανικανότητα ή την ανευθυνότητα των γονιών να αναθρέψουν το παιδί (π.χ. χρήση ουσιών, φυλακή, παραμέληση, ηθικός κίνδυνος, όπως η επαιτεία).
Τα παιδικά χωριά SOS λειτουργούν στην Ελλάδα τα τελευταία 47 χρόνια, υπάρχουν σε 134 χώρες παγκοσμίως και σε κάθε χωριό SOS φιλοξενούνται γύρω στα 20 παιδιά. Το πρώτο παιδικό χωριό SOS δημιουργήθηκε στην Αυστρία μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο λόγω των διαφόρων αναγκών των παιδιών, που δημιουργήθηκαν εξαιτίας του πολέμου. Ο σκοπός τους είναι η δημιουργία μιας οικογένειας για τα παιδιά που βρίσκονται σε ανάγκη.
Η μητέρα SOS, τα κριτήρια επιλογής και εργασίας της.
Ως γνωστόν, για να μεγαλώσει ένα παιδί ευτυχισμένο, σε ένα υγιές περιβάλλον χρειάζεται αγάπη, φροντίδα, στέγη, τροφή, παιχνίδι, εκπαίδευση, ιατρική περίθαλψη, οικογένεια. Όλα αυτά παρέχονται στα παιδιά από τη μητέρα SOS . Μια μητέρα SOS λειτουργεί ως μια «κανονική» μητέρα για τα παιδιά βοηθώντας τα στην καθημερινή τους ζωή. Μια μητέρα SOS είναι κοντά στα παιδιά της καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας, όπως είναι μια συνηθισμένη μητέρα προσφέροντας στα παιδιά αυτά τη μητρική αγάπη και μια καθημερινότητα που άλλα παιδιά θεωρούν δεδομένη. Γι΄ αυτό, τα παιδιά που φιλοξενούνται στα παιδικά χωριά SOS και έχουν αδέρφια, μεριμνάται από τους υπεύθυνους να μένουν μαζί στο ίδιο χωριό SOS . Η θέση της μητέρας SOS είναι μισθωτή, επομένως η ίδια δικαιούται άδειες και να φύγει σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως για να επισκεφτεί την οικογένειά της. Οπότε, όταν μια μητέρα SOS λείπει, τη φροντίδα των παιδιών αναλαμβάνει η θεία SOS . Τον ανδρικό ρόλο στο χωριό, αναλαμβάνει ένας από τους δύο παιδαγωγούς που υπάρχουν σε κάθε χωριό SOS , οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για συγκεκριμένα σπίτια. Οι παιδαγωγοί είναι αυτοί που θα ασχοληθούν με τα παιδιά, θα παίξουν, θα φάνε, θα κάνουν διάφορες δραστηριότητες μαζί τους. Συνοψίζοντας, ένα παιδικό χωριό SOS δημιουργείται από την στέγη, τη μητέρα SOS και τα αδέρφια που φιλοξενούνται και, επομένως, κανένα παιδί δεν στερείται την αγάπη μιας οικογένειας.
Άλλη μία πληροφορία για τον τρόπο που ενεργούν οι μητέρες SOS, είναι ότι οφείλουν πάντα να είναι ειλικρινείς με το παιδί, μεταφέροντας την αλήθεια αντίστοιχα με την ηλικία του, καθώς ένα παιδί μικρής ηλικίας θέλει διαφορετική αντιμετώπιση και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά. Στη συνέχεια, με την εξήγηση της μητέρας SOS για την υιοθεσία και την αναδοχή, μαθαίνουμε ότι στα Χωριά SOS αφήνουν τα παιδιά μεγάλης ηλικίας να επιλέξουν αν θέλουν να φύγουν και να πάνε σε μια ανάδοχη οικογένεια ή να υιοθετηθούν.
Προκειμένου να εργαστεί κάποια γυναίκα ως μητέρα SOS, θα πρέπει να περάσει από συνέντευξη και κάποια ψυχομετρικά τεστ. Αφού επιλεγεί, της παρέχεται εκπαίδευση και ακολουθεί εξάμηνη δοκιμασία και διαρκής εποπτεία από τους αρμόδιους φορείς.
Πώς διαμορφώνεται το πλάνο καθημερινότητας του κάθε παιδιού από τη στιγμή της εισαγωγής του στα παιδικά χωριά SOS;
Η ζωή των παιδιών στα Παιδικά Χωριά SOS, σύμφωνα, με τους υπευθύνους γίνεται μια προσπάθεια έτσι ώστε να είναι όσο πιο κοντά στην ζωή των παιδιών που είναι εκτός, με λίγα λόγια τα παιδιά μπορούν να επισκέπτονται τους φίλους τους όποτε το επιθυμούν, καθώς και το χωριό είναι ανοιχτό για να έρθουν εκείνοι να τους επισκεφτούν. Επίσης, τα παιδιά εφόσον έχουν ενημερώσει τους υπεύθυνους μπορούν να πηγαίνουν βόλτες απλά με έναν περιορισμό στην ώρα επιστροφής τους αναλόγως με την ηλικία τους και η μεταφορά τους γίνεται από τους οδηγούς του χωριού.
Ακόμα, δεν πηγαίνουν όλα σε ένα συγκεκριμένο σχολείο κι αυτό γίνεται για να μην υπάρξει ιδρυματισμός. Τα παιδιά διαλέγουν σε ποιο σχολείο θα πάνε κι επίσης έχουν δικαίωμα να επιλέξουν όποια επιπλέον δραστηριότητα θέλουν να ασχοληθούν χωρίς να υπάρχει πίεση από τους υπεύθυνους.
Επιπλέον, στο παιδικό χωριό SOS Αλεξανδρούπολης φιλοξενούνται 20 παιδιά ηλικίας 7-20 χρονών. Τα σπίτια στα οποία κατοικούν τα παιδιά είναι 5 και περιλαμβάνουν μεγάλους και διαμορφωμένους χώρους, προκειμένου να εξυπηρετούνται οι ανάγκες των παιδιών. Εντός των σπιτιών υπάρχουν και 2 έξτρα δωμάτια για τη μητέρα SOS και τη θεία SOS οι οποίες είναι υπεύθυνες για τα παιδιά και ζουν μαζί τους καθημερινά.
Η μετακίνηση των παιδιών στα Παιδικά Χωριά SOS για δραστηριότητες ή στα σχολεία τους γίνεται με λεωφορεία. Επίσης, για τυχόν εξόδους, αν είναι στην ιδανική ηλικία, μπορούν αντίστοιχα να πάρουν το αστικό. Ένα μειονέκτημα που θα μπορούσε να αναφερθεί, είναι το ότι οι ώρες δεν είναι πάντα βολικές, ώστε αυτό να οδηγεί στην δυσανασχέτηση των παιδιών. Επιπλέον, τα παιδιά παίρνουν την πρωτοβουλία να επιλέγουν όποια δραστηριότητα επιθυμούν, χωρίς να παρεμβαίνουν οι μητέρες SOS, οι οποίες θα την σέβονται και θα την ενισχύουν για όσο καιρό το παιδί θα βρίσκεται στα Χωριά SOS. Σεβασμός, επίσης, υπάρχει και σε θέματα θρησκείας. Τις δραστηριότητες που κάνει κάποιο παιδί τις διαλέγει το ίδιο και όχι οι υπεύθυνοι-εργαζόμενοι των παιδικών χωριών SOS. Τα παιδιά αν χρειαστεί θα πάνε εκδρομές στο εξωτερικό, αν διοργανώσει το σχολείο τους. Επίσης, πηγαίνουν διακοπές και κατασκήνωση, αν θέλουν.
Υπάρχει επικοινωνία καθώς και η δυνατότητα επανασύνδεσης του παιδιού με τη βιολογική του οικογένεια;
Όσον αφορά την επιστροφή ή την επίσκεψη των παιδιών στη βιολογική τους οικογένεια αυτό γίνεται μόνο με την θέληση και των δύο πλευρών, χωρίς να επεμβαίνει το χωριό, όμως σε περιπτώσεις που κάποιο παιδί έχει κακοποιηθεί ή οι γονείς δεν θέλουν επαφή μαζί του ή δεν ξέρουν πού βρίσκεται, αυτό δεν είναι δυνατό συμβεί. Η επιστροφή κάποιου παιδιού στην βιολογική του οικογένεια γίνεται μόνο μετά από μεγάλη έρευνα και αποδεικτικά στοιχεία ότι οι γονείς είναι υγιείς και μπορούν να το στηρίξουν οικονομικά, όμως αυτό είναι σπάνιο καθώς τις περισσότερες φορές υπάρχουν σοβαροί λόγοι, για τους οποίους ο εισαγγελέας επιλέγει την απομάκρυνση του παιδιού από την οικογένεια.
Πότε τα παιδιά αποχωρούν από τη φροντίδα των παιδικών χωριών SOS;
Τα παιδικά χωριά SOS στηρίζουν τα παιδιά και μετά από την ενηλικίωσή τους. Όταν τα παιδιά που ζουν στο χωριό κλείσουν τα δεκαοχτώ τους χρόνια συνήθως φεύγουν για να σπουδάσουν. Το χωριό όμως δεν τα εγκαταλείπει να ζήσουν μόνα τους τη ζωή τους. Τους στέλνουν χρήματα για να τα βοηθήσουν όσο μπορούν. Επίσης, αφότου κάποιο παιδί τελειώσει το πανεπιστήμιο (ή όχι- αν δεν σπουδάσει) θα κρατήσει επαφές με το χωριό και μπορεί να προσέλθει σε αυτό για βοήθεια, αν χρειαστεί κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Τέλος, για να έχουν τα παιδιά που βρίσκονται στα παιδικά χωριά SOS μια ζωή όπως όλων των άλλων παιδιών έχουν σταθερούς χορηγούς (μεγάλες εταιρίες-επιχειρήσεις) και δέχονται και δωρεές από ιδιώτες με χρήματα και αντικείμενα. Τα παιδιά παίρνουν χαρτζιλίκι, εκτός από τα χρήματα που τους δίνει η βιολογική τους οικογένεια, και από τα παιδικά χωριά ανάλογα με την ηλικία τους.
Τι είναι το Κέντρο Ημέρας;
Το παιδικό χωριό SOS της Αλεξανδρούπολης επιτελεί διπλό έργο. Διατηρεί ένα πρόγραμμα που ονομάζεται Κέντρο Ημέρας και δίνει αγάπη στα παιδιά με ειδικές δεξιότητες προσπαθώντας να τους δώσει την αίσθηση μιας αληθινής οικογένειας. Το κέντρο ημέρας λειτουργούσε πριν το χωριό αρχίσει να φιλοξενεί τα παιδιά. Σ’ αυτό το πρόγραμμα έρχονται άτομα με αναπηρίες όπως: Σύνδρομο Down, κινητικά προβλήματα και νοητικά προβλήματα, τα όποια προσπαθεί να βοηθήσει. Είναι ένα δωρεάν πρόγραμμα το οποίο στηρίζεται από το ίδιο το χωριό. Επίσης, δέχεται και αυτό δωρεές.
Στο κέντρο αυτό υπάρχουν άτομα από διάφορες ηλικίες ,από 7 ως 47 ετών, αλλά υπάρχουν και άτομα τα οποία ξεκίνησαν αρκετά χρόνια πριν και έχουν ξεπεράσει την ηλικία των 47 ετών. Τη δεδομένη χρονική στιγμή βρίσκονται περίπου 25 άτομα στο Κέντρο Ημέρας και λειτουργούν διάφορα τμήματα ανάλογα με τα ενδιαφέροντα, τις ανάγκες και τις δραστηριότητες των παιδιών. Ο σκοπός είναι να ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση και η λειτουργικότητα, να προωθηθεί η αυτονομία των μελών, να μάθουν να χειρίζονται μόνοι τους διάφορες καταστάσεις , οι οποίες θα βοηθήσουν γενικότερα στην καθημερινότητά τους. Οι ειδικότητες που υπάρχουν στο Κέντρο Ημέρας είναι κοινωνικός λειτουργός, ψυχολόγος, νοσηλεύτρια , γυμναστής, ζωγράφος, παιδαγωγός, μουσικός, κεραμίστρια και εργοθεραπεύτρια.
Η ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ
ΠΑΠΑΪΣΙΟΥ ΕΛΕΝΑ
ΣΤΕΛΛΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΖΑΚΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ
ΚΥΡΙΖΑΚΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΡΟΤΣΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ –ΕΙΡΗΝΗ
ΑΤΜΑΤΖΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ
ΚΑΣΣΑΡΑ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗ ΝΕΦΕΛΗ
ΓΙΤΣΟΥΔΗ ΜΑΡΙΑ–ΧΡΙΣΤΙΝΑ
