γράφουν οι Αντιγόνη Μπάλιου, Μελπομένη Ματράκα,  Αργωρώ Μοσχοπούλου, Δήμητρα Ζέρβα

Η εφηβεία είναι το τελευταίο στάδιο της ανάπτυξης του παιδιού, το τελευταίο πέρασμα  προς την ωριμότητά του. Ειδικότερα, ξεκινά στην ηλικία των 12-13 ετών και ολοκληρώνεται στα 19-2 έτη. Η οικογένεια αποτελεί πρωτ0γενή φορέα κοινωνικοποίησης, καθώς αναλαμβάνει το άτομο από τη στιγμή της γέννησής του  και το επηρεάζει καθ΄όλη τη διάρκεια της ζωής του, καλλιεργώντας αξίες, πρότυπα και τρόπους συμπεριφοράς. Στο πλαίσιο των οικογενειακών του σχέσεων το άτομο μαθαίνει τι είναι αποδεκτό και τι όχι, ταυτίζεται με ανθρώπους του περιβάλλοντός του, αποκτά την ικανότητα να δημιουργεί σχέσεις και τελικά  συγκροτεί την προσωπικότητά του.

   Η συμπεριφορά των εφήβων επηρεάζεται και από άλλους φορείς κοινωνικοποίησης, όπως το σχολείο, τη θρησκεία, τις παρέες των συνομηλίκων και τα ΜΜΕ. Στην εφηβική ηλικία, τα παιδιά εκδηλώνουν συνήθως μια αρνητική συμπεριφορά προς τους γονείς τους. Αυτό οφείλεται συνήθως στο άγχος της καλής σχολικής επίδοσης. Άλλος λόγος της αρνητικής συμπεριφοράς των εφήβων είναι η προσοχή και η αποδοχή που ζητούν από τους άλλους -κυρίως από τους γονείς-  διότι είναι τα πιο οικεία πρόσωπα σ” αυτούς. Ωστόσο, αν δεν καταφέρουν να γίνουν αποδεκτοί με θετικό τρόπο, ενδέχεται να καταφύγουν σε βίαιες ή παραβατικές συμπεριφορές.

   Επιπλέον, ο ασταθής χαρακτήρας των εφήβων που πολύ συχνά ενισχύεται από τις παρέες τους, αποτελεί μια πρόσθετη αιτία σύγκρουσης με τους γονείς τους. Οι παρέες αποτελούν τους μοναδικούς σχεδόν άτυπους, αλλά εξαιρετικά σημαντικούς φορείς κοινωνικοποίησης.  Μέσα από τις παρέες, το παιδί κάνει τις πρώτες του προσπάθειες να δημιουργήσει έναν κόσμο όπου δεν υπάρχει ο αυστηρός έλεγχος των <<μεγάλων>> , η συμπεριφορά του οργανώνεται και αποκτά κοινωνικό χαρακτήρα, δοκιμάζει νέες εμπειρίες, κοινές με τους φίλους του και πιθανόν διαφορετικές απ΄τα πρότυπα της οικογένειας και του σχολείου.

   Επιπρόσθετα, τα Μ.Μ.Ε. επηρεάζουν τα άτομα σε μεγάλο βαθμό, καθώς έχουν την δυνατότητα να προβάλλουν πρότυπα και αξίες, κατευθύνοντάς τα με μεγαλύτερη ευκολία μέσω της εικόνας. Η εξουσία αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ενημέρωση, την ψυχαγωγία και την εκπαίδευση των ατόμων. Συχνά όμως, οικονομικά συμφέροντα παρεμβαίνουν στα Μ.Μ.Ε., κυρίως μέσω της διαφήμισης  με αποτέλεσμα τον κίνδυνο παραπληροφόρησης και καθοδήγησης των νεαρών ατόμων σε αρνητικά πρότυπα.

   Από την άλλη πλευρά, οι γονείς μπορεί να μην έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην εφηβεία δεδομένου ότι ο έφηβος ρίχνει το βλέμμα του προς τον εσωτερικό του κόσμο και στους φίλους του, αλλά συνδράμουν αποφασιστικά στην ψυχοσυναισθηματική ολοκλήρωση και στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Οι γονείς, χωρίς να ξέρουν πως να διαχειριστούν τις αλλαγές της συμπεριφοράς του εφήβου, θέλουν να αποκτήσουν τον έλεγχο. Για να το κάνουν αυτό, συνηθίζουν να προσπαθούν να επιβάλλουν τα δικά τους «θέλω» στις επιθυμίες των παιδιών, γεγονός που οδηγεί στην πρόκληση εντάσεων μέσα στην οικογένεια. Αναμφισβήτητα, κάθε εφηβεία είναι διαφορετική και ο ρόλος των γονέων αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολος. Οι τελευταίοι καλούνται να διαχειριστούν όχι μόνο τις πολύπλοκες και συχνά ακατανόητες γι” αυτούς ψυχολογικές διακυμάνσεις των εφήβων, αλλά και τις κοινωνικές αλλαγές που επηρεάζουν τις ανθρώπινες σχέσεις και ειδικότερα την επικοινωνία με τους εφήβους.

 Γράφουν οι  Μαντζιουκοπούλου Θεοδώρα,  Μιχαλακάκη Αρετή,  Κουτσογιάννη Ελένη,  Μεσσαλά Ξανθούλα  μαθήτριες της Β” τάξης        

   Ο δικός μας τόπος στον οποίο μεγαλώνουμε και διασκεδάζουμε, είναι η Αλεξάνδρεια Ημαθίας. Ζώντας ένας νέος στην Αλεξάνδρεια, συναντά πλεονεκτήματα, καθώς επίσης πληθώρα μειονεκτημάτων στον τρόπο διασκέδασης και ψυχαγωγίας.

Είναι γνωστό πως τα σημερινά χρόνια, η νεολαία έχει περισσότερες απαιτήσεις και εντελώς διαφορετικό τρόπο διασκέδασης από ότι τα παλαιότερα χρόνια. Συγκεκριμένα, οι νέοι στην Αλεξάνδρεια  ξοδεύουν τον χρόνο τους χωρίς να κάνουν κάτι δημιουργικό, έχουν μονότονη ζωή και τέλος, δε διαθέτουν επιλογές, ώστε να περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους δημιουργικά.

   Βεβαίως, είναι ευτυχές γεγονός ότι στην πόλη μας υπάρχουν διάφοροι αθλητικοί και χορευτικοί σύλλογοι, σώμα προσκόπων, κατηχητικό. Θετικό αυτών είναι πως κεντρίζουν το ενδιαφέρον των νέων, καθώς οι τελευταίοι συμμετέχουν σε συλλόγους, στον προσκοπισμό όπου εκεί αποκτούν νέες γνώσεις, μαθαίνουν να συνεργάζονται, καλλιεργούν τα ταλέντα τους και διευρύνουν τον ορίζοντά τους. Όσα προαναφέρθηκαν αποτελούν τα θετικά γνωρίσματα της ζωής των νέων στην Αλεξάνδρεια.

   Πέρα από τα πλεονεκτήματα όμως, είναι απόλυτα λογικό σε μια μικρή πόλη της Ημαθίας να εκφράζονται παράπονα από τους νέους για την καθημερινή και μονότονη ζωή τους στην Αλεξάνδρεια, όπως πολλοί από αυτούς τη χαρακτηρίζουν. Παραπάνω αναφέρθηκε πως τα σημερινά χρόνια η διασκέδαση των νέων έχει αλλάξει κατά πολύ σε σχέση με τα παλαιότερα χρόνια. Αυτό συνέβη λόγω της ανάπτυξης της τεχνολογίας που επηρεάζει και συχνά παρασύρει τους νέους. Το πρόβλημα αυτό το συναντάμε και στη μικρή μας πόλη, σε καφετέριες και διάφορα μαγαζιά με ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα οποία με μεγάλη θλίψη πρέπει να πούμε πως είναι πολυσύχναστα και προτιμώνται από τους νέους. Σε καθημερινή βάση, οι καφετέριες είναι γεμάτες από νεαρά κορίτσια και αγόρια με αποτέλεσμα αυτή η «μόδα» να κρατά τους νέους μακριά από πιο δημιουργικές δραστηριότητες. Με αυτόν τον τρόπο, χάνουν οποιαδήποτε επικοινωνία με τους γύρω τους και δε συμμετέχουν σε εκδηλώσεις ή σε αθλητικές, πολιτιστικές ομάδες της πόλης. Αναμφίβολα, αυτό προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις στους νέους και ειδικότερα, στη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους, την ομαλή κοινωνικοποίηση και την ευαισθητοποίησή τους σε θέματα που σχετίζονται με την πόλη τους. Συμπεραίνει, λοιπόν, κανείς πως η περιοχή μας δεν προσφέρει πολλά κίνητρα στους νέους, οπότε, δίκαια ίσως, θα χαρακτηρίζαμε τη ζωή μονότονη.

   Η Αλεξάνδρεια είναι μια μικρή κωμόπολη με περιορισμένη προσφορά επιλογών στους νέους.  Ωστόσο, όλοι μαζί οι νέοι έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε κάτι που θα μας ενεργοποιήσει ομαδικά και ατομικά για να ζούμε αρμονικά χωρίς την εξάρτηση των υπολογιστών και την συντροφιά της καφετέριας. Γιατί … η πραγματική ζωή είναι γύρω μας.

της Ειρήνης Λαμπροπούλου και της Σοφίας Ιωαννίδου, μαθήτριες της Β’τάξης

Πόσο σημαντικοί είναι οι φίλοι για τους εφήβους;

   Φιλία είναι ο στενός, ελεύθερος ψυχικός δεσμός δύο ή περισσότερων ατόμων που στηρίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό, την ανιδιοτελή αγάπη, την εκτίμηση,  την εμπιστοσύνη και την αλληλοκατανόηση.

   Για τη δημιουργία μιας στέρεης φιλίας θα πρέπει αδιαμφισβήτητα να υπάρξουν πρώτα κάποιες προϋποθέσεις. Καταρχάς, σε μία φιλία πρέπει να kyriarxe;i ειλικρίνεια και ανιδιοτέλεια. Ανάμεσα στα μέλη μιας φιλίας πρέπει να υπάρχει κατανόηση,ψυχική επαφή,ισότητα,ανταπόκριση και σεβασμός προς τον άλλον. Τα μέλη μεταξύ τους πρέπει να έχουν κοινά ενδιαφέροντα, έλλειψη εγωισμού, υποχωρητικότητα, συχνή επαφή και επικοινωνία μεταξύ τους.

   Η φιλία έχει πάρα πολύ μεγάλη αξία για τον άνθρωπο. Είναι ένα μέσο το οποίο τον βοηθά να επικοινωνεί με τους συνανθρώπους του και να γίνεται κοινωνικός. Επίσης, η φιλία παρέχει μια ψυχική ισορροπία καθώς με αυτή καταπολεμάται η μοναξιά. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι φίλοι μεταξύ τους μπορούν να μοιραστούν τα συναισθήματα, τις σκέψεις τους και να συμπαραστέκονται ο ένας στον άλλον σε κάθε δύσκολη στιγμή. Επιπλέον, βοηθά στην υιοθέτηση ηθικής συμπεριφοράς λόγω του αλληλοσεβασμού,της έλλειψης εγωισμού και της ανιδιοτέλειας. Ακόμα, με το διάλογο οι φίλοι οδηγούνται στη λήψη σωστών αποφάσεων. Πέρα από αυτό, βοηθά στην κατάκτηση της αυτογνωσίας, καθώς ο έφηβος γνωρίζει καλύτερα τον εαυτό του και οι αληθινοί μας φίλοι παραδέχονται με ειλικρίνεια τα προτερήματα και τις αδυναμίες μας.

   Στη σημερινή εποχή οι άνθρωποι δεν έχουν αληθινούς φίλους, διότι λείπει η αγάπη, το πραγματικό ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο , ενώ κυριαρχεί ο ατομισμός. Η αλήθεια είναι πως η υπερεργασία,το άγχος και η έλλειψη ελεύθερου χρόνου δεν βοηθά τους ανθρώπους να αναπτύξουν αληθινές φιλικές σχέσεις. Επίσης, κυριαρχεί ο ανταγωνισμός και η υποκρισία που δεν ενισχύουν την ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων. Επιπρόσθετα, η τηλεόραση και γενικά όλα τα ηλεκτρονικά μέσα αποξενώνουν τους ανθρώπους και τους στερούν τον χρόνο για ουσιαστική επικοινωνία.

   Η φιλία όμως δεν είναι πάντα ωφέλιμη, αλλά ενδέχεται να εγκυμονεί κινδύνους. Είναι σίγουρο ότι η κακή επιλογή φίλου ή φίλων έχει αρνητικές συνέπειες για το άτομο, όπως η εκμετάλλευση του ενός από τον άλλο, η απώλεια της προσωπικότητας,ψυχική καταπίεση του πιο αδύναμου μέλους. Μερικές φορές, η «φιλία»  ωθεί στη δημιουργία αισθήματος κατωτερότητας και τέλος μπορεί να στρέψει τον έφηβο σε αντικοινωνικές πράξεις και να τον οδηγήσει σε παραβατική συμπεριφορά. Γι’αυτό, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στη επιλογή των φίλων μας, ιδιαίτερα  κατά την περίοδο της εφηβείας.

της Εβελίνας Παπαδοπούλου και της Έλενας Σιταρίδου μαθήτριες της Γ τάξης

   Όπως όλοι γνωρίζουμε, η εφηβεία, μια περίοδος εσωτερικού αναβρασμού και συναισθηματικής αναστάτωσης, είναι η μετάβαση από την παιδική στην ενήλικη ζωή και χαρακτηρίζεται από έντονο αυθορμητισμό, μεταβολές στη συμπεριφορά του ατόμου και συναισθηματικές εντάσεις. Στα κορίτσια η εφηβεία διαρκεί από το 13ο ως το 17ο έτος της ηλικίας τους και στα αγόρια από το 14ο ως το 18ο έτος της ηλικίας τους. Ο έφηβος, στο πλαίσιο αυτό, προσπαθεί να ανακαλύψει ποιος πραγματικά είναι και να διαμορφώσει τον χαρακτήρα του, ενώ ταυτόχρονα νιώθει έντονα την ανάγκη ανεξαρτητοποίησης και διεκδίκησης περισσότερων ελευθεριών από τους γονείς του. Ωστόσο, στην προσπάθεια αυτή , έρχεται συχνά σε σύγκρουση με τους γύρω του, όπως γονείς και εκπαιδευτικούς.

   Ας δούμε μερικά από τα βασικότερα χαρακτηριστικά των εφήβων. Αρχικά, η συμπεριφορά των εφήβων μπορεί να αλλάξει πολύ γρήγορα ακόμα και από μήνα σε μήνα, διότι ο έφηβος δεν έχει κατασταλλάξει ακόμη στον ανθρώπινο τύπο που θέλει να υιοθετήσει. Συχνά, οδηγείται σε λάθος πρότυπα συμπεριφορών. Επίσης, στους εφήβους παρατηρούνται τρομερές συναισθηματικές μεταπτώσεις, καθώς άλλοτε μπορεί να  είναι χαρούμενοι και εύθυμοι και άλλοτε δύσθυμοι και μελαγχολικοί. Συνακόλουθο των παραπάνω είναι ότι οι έφηβοι είναι ιδεολόγοι και οραματιστές, αφού ονειρεύονται έναν κόσμο καλύτερο από τον σημερινό, ενώ χαρακτηρίζονται από επαναστατικότητα, αποφασιστικότητα και υποστηρίζουν με πάθος ό,τι πιστεύουν.

   Ακόμη, οι νέοι απομακρύνονται σταδιακά από τους γονείς  και αποζητούν ολοένα και περισσότερο τη συντροφικότητα των φίλων, γιατί νιώθουν ότι οι φίλοι τους καταλαβαίνουν περισσότερο. Η ανάγκη αποδοχής, μάλιστα είναι ιδιαίτερα σημαντική γι” αυτούς, από τη στιγμή που επιδιώκουν έντονα να είναι αποδεκτοί τόσο από το άμεσο οικογενειακό περιβάλλον όσο και από τις ομάδες των συνομηλίκων. Σε συνδυασμό με το παραπάνω, πρέπει ν” αναφερθεί πως στον εσωτερικό κόσμο των εφήβων κυριαρχεί άλλοτε η έντονη ανασφάλεια και άλλοτε η υπερβολική αυτοπεποίθηση, απόδειξη των συνεχών συναισθηματικών μεταπτώσεων.

   Καταλήγοντας, η εφηβεία χαρακτηρίζεται από μεταβολές του σώματος σε συνδυασμό με αλλαγές στις σχέσεις με τους άλλους και τον κόσμο γύρω τους. Όλα αυτά, όμως, οδηγούν τον έφηβο στη δημιουργία της ατομικής του ταυτότητας για να σταθεί στον νέο κόσμο των ενηλίκων, παλεύοντας παράλληλα να διαμορφώσει τη δική του προσωπικότητα. Τέλος, είναι σημαντικό να επισημανθεί πως οι γονείς πρέπει να είναι δυνατοί και να συμπαραστέκονται στα παιδιά τους σε αυτή τη μεταβατική φάση της ζωής τους.