Της Μαρίας Μήντση, μαθήτριας της Β” τάξης
Η Αναστασία Νέμτση είναι κόρη της γνωστής συγγραφέως από την Αριδαία Νίκης Τάντση, η οποία έγραψε μεταξύ άλλων και τις «Επτά θανάσιμες πεθερές», έργο που μεταφέρθηκε στην τηλεόραση με εξαιρετική επιτυχία! Ζητήσαμε από την κα Νέμτση να παραχωρήσει μία συνέντευξη στο περιοδικό μας και να μας μιλήσει για τη μητέρα της και το συγγραφικό της έργο. Η ανταπόκριση υπήρξε άμεση και παρακάτω παραθέτουμε το κείμενο της συνέντευξης, στην οποία μας βοήθησε και η φιλόλογος καθηγήτρια του Γυμνασίου Προμάχων κα Ελένη Μαζγαλτζίδου:
-Κυρία Νέμτση, είστε η κόρη της κυρίας Νίκης Τάντση, μιας συγγραφέως που καταγόταν από την Αριδαία. Θα θέλατε να μας δώσετε μια συνέντευξη για το έργο της μητέρας σας, στα πλαίσια της δημοσίευσης κάποιου σχετικού άρθρου για τη σχολικό μας περιοδικό;
-Ναι, βέβαια με μεγάλη μου χαρά.
-Μπορείτε να μας αναφέρετε τα έργα της μητέρα σας με τη σειρά που εκδόθηκαν;
-Βεβαίως. Αρχικά εκδόθηκαν οι Επτά θανάσιμες πεθερές, έπειτα το βιβλίο Είμαι άνδρας και το κέφι μου θα κάνω και τελευταίο το Διώροφο, το οποίο όμως γράφτηκε πρώτο.
-Το πρώτο έργο της μητέρας σας, Οι επτά θανάσιμες πεθερές, αποτέλεσε το πρωταρχικό υλικό της ομώνυμης σειράς στην ελληνική τηλεόραση. Ποιο υπήρξε το έναυσμα για τη συγγραφή του βιβλίου αυτού ;
- Πάμπολλες ιστορίες που είχε ακούσει η μητέρα μου από πεθερές και νύφες. Τα περισσότερα εξάλλου είναι πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα, καμουφλαρισμένα, βέβαια. Έτσι δόθηκε έμφαση στους παρακάτω τύπους πεθεράς: Στη χήρα πεθερά, στην τσιγκούνα, στην απρόβλεπτη, στην τιμωρό πεθερά, στη λογική και τέλος στη ρατσίστρια πεθερά.
-Το διώροφο είναι ένα νεοελληνικό μυθιστόρημα, που εκδόθηκε το 2008, και του οποίου η δράση εκτυλίσσεται στην Αριδαία, από τον Πρώτο παγκόσμιο πόλεμο μέχρι το 1990. Ποια είναι τα βασικά μοτίβα και θέματα που εντοπίζει κανείς στο έργο αυτό ;
- Η οικογένεια και ο γάμος θίγονται σε πολλά σημεία, ο πόλεμος και η αντίσταση επίσης καθώς και η προσφυγιά. Εξάλλου και η φτώχεια και η ανέχεια είναι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Ο αγνός έρωτας θριαμβεύει συχνά στις σελίδες του βιβλίου αυτού καθώς και το προξενιό και συχνά τονίζεται η άδολη αγάπη και η ανιδιοτελής προσφορά. Θα ήταν παράλειψη να μην κάνουμε αναφορά και στο μοτίβο του θανάτου.
-Σ’ αυτό εντοπίζουμε έντονα τα αυτοβιογραφικά στοιχεία της μητέρας σας καθώς και τα βιογραφικά στοιχεία πολλών ηρώων. Μπορείτε να αναφερθείτε σε μερικά απ” αυτά;
Η γέννηση της μητέρας μου. Όλο το χρονικό της οικογένειας. Τα ονόματα κάποιων ηρώων του βιβλίου της. Επίσης η εισαγωγή της μητέρας μου και του πατέρα μου στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Θεσσαλονίκης, ο διορισμός τους στη Δράμα και στην Ξάνθη αντίστοιχα και η μετάθεση της μητέρας μου στη Δωροθέα. Ο διορισμός των θείων μου, άλλωστε, στο Γυμνάσιο Αριδαίας είναι στοιχεία βιογραφικά. Η δράση στην Αντίσταση κατά της Χούντας του θείου μου Τάντση Αναστάσιου, που αναφέρεται στο έργο ως Αλέξης, και ο πρόωρος θάνατός του είναι γεγονός πραγματικό . Στο θείο μου αυτόν, που -όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η μητέρα μου στο βιβλίο της- βοήθησε τον κόσμο της Καρατζόβας μέσα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του- είναι αφιερωμένο το βιβλίο αυτό.
-Η κυρία Τάντση αναφέρεται στο διώροφο με το πραγματικό της όνομα, δηλ. Νίκη. Με το πραγματικό τους όνομα αναφέρονται επίσης και τα παιδιά της, η Αναστασία -εσείς δηλ.- και ο αδερφός σας Νίκος, καθώς και η γιαγιά σας Αναστασία. Ωστόσο, αν και το έργο έχει βιογραφικό χαρακτήρα, πολλοί ήρωες του βιβλίου -ακόμη και ο πατέρας σας και πολλοί συγγενείς σας- αναφέρονται σ’ αυτό με πλαστά ονόματα. Πώς το ερμηνεύετε αυτό;
-Εμείς κρατάμε τα πραγματικά μας ονόματα, γιατί δεν έχουμε πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ αυτό. Τα περισσότερα πρόσωπα όμως έχουν πλαστά ονόματα και είναι ενδιαφέρον να αναφέρουμε ότι έχουν κρατήσει το αρχικό γράμμα του πραγματικού ονόματος τους -εκτός από τον παππού μου, που αναφέρεται ως Δημήτρης -ενώ ονομαζόταν Χρήστος-. Η αλλαγή των ονομάτων έγινε για να μην είναι τόσο φανερά τα πρόσωπα στους γνωστούς της περιοχής, λόγω των πολλών προσωπικών λεπτομερειών.
-Είναι επίσης εμφανές ότι στο διώροφο απηχούνται και ιστορικά γεγονότα, που επηρέασαν έντονα της ζωή της μικρής επαρχιακής πόλης μας, της Αριδαίας. Μπορείτε να μας αναφέρετε κάποια απ’ αυτά;
Βεβαίως. Η υπόθεση εκτυλίσσεται στα χρόνια του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου. Γίνονται πολλές αναφορές στο αλβανικό μέτωπο, στα χρόνια της Κατοχής, στον ελληνικό Εμφύλιο και στην Εθνική Αντίσταση.
-Ποιες ήταν οι επιπτώσεις των πολέμων αυτών για τους κατοίκους της Αριδαίας;
- Οδυνηρές. Φτώχεια, ανέχεια, πείνα και θάνατος. Γκρεμισμένα όνειρα. Τότε βρήκαν καταφύγιο στο διώροφο πολλοί πρόσφυγες από τα γύρω χωριά. Η μητέρα μου γράφει χαρακτηριστικά. Ο πόλεμος άφησε πίσω του συντρίμμια και χαλάσματα. Συντρίμμια υλικά και ψυχικά. Έψαχνε ο καθένας μες’ απ’ τα συντρίμμια της ψυχής του ν’ αναστήσει το ηθικό του και να βρει τη δύναμη ν’ ατενίσει με αισιοδοξία το αύριο.
-Με πολλή τρυφερότητα και σεβασμό η μητέρα σας αναφέρεται στον πατέρα της και παππού σας, που αναφέρεται σαν κυρ Δημήτρης, που με πολύ προσωπικό μόχθο βοήθησε να κτιστεί ένα διώροφο σπίτι, κάπου στην Αριδαία, για την πολυμελή του οικογένεια. Ποιες αρετές αναγνωρίζετε στον παππού σας;
-Ήταν πολύ στοργικός και τρυφερός. Αποφασιστικός και μαχητικός. Εργατικός και ακούραστος, δεν έκανε ποτέ πίσω, όσα εμπόδια και δυσκολίες κι αν συναντούσε. Ένας πραγματικός αγωνιστής της ζωής.
-Παράδειγμα προς μίμηση, λοιπόν, ο παππούς. Θα θέλαμε επίσης να αναφερθείτε στη γιαγιά σας Αναστασία, το όνομα της οποίας έχετε, και η οποία –όπως κρίνουμε από το συγκεκριμένο βιβλίο- φαίνεται να είχε έντονη προσωπικότητα;
- Πράγματι έχω το όνομα της γιαγιάς μου αυτής. Μακάρι να έχω και τη χάρη της. Η γιαγιά μου, που καταγόταν από το Γαρέφι, ήταν μικροκαμωμένη αλλά πολύ εργατική και καλοσυνάτη. Ένας ξεχωριστός άνθρωπος. Πραγματικά πολυμήχανη.
-Πιστεύετε ότι η κυρία Αναστασία αντιπροσωπεύει τις γυναίκες της εποχής της;
Όλες οι γυναίκες της εποχής, ζώντας με πολυμελείς οικογένειες μέσα στις στερήσεις ήταν λίγο –πολύ εργατικές σαν τη γιαγιά μου, αλλά αυτή ήταν πιο δυναμική και δραστήρια. Μια γυναίκα πολύ μπροστά για την εποχή της.
-Στο διώροφο δίνεται σε πολλά σημεία έντονο το κλίμα της οικογενειακής θαλπωρής. Πιστεύετε ότι στις μέρες μας υπάρχει επαφή και δέσιμο στα μέλη μιας ελληνικής οικογένειας ;
Νομίζω πως η ελληνική οικογένεια κρατάει σαν θεσμός, κυρίως στην ελληνική επαρχία. Αυτό το δέσιμο κρατάει ακόμη, αλλά η επαφή ακολουθεί τους ρυθμούς της σημερινής ζωής και δυσκολεύει κι αυτή.
-Κάποια στιγμή το διώροφο πατρικό σπίτι σας καταστράφηκε από σεισμό, οι ένοικοί του έφυγαν με πολύ πόνο, ενώ πριν μερικά χρόνια γκρεμίστηκε. Τι αναμνήσεις άφησε στην ψυχή σας το διώροφο πατρικό σας σπίτι;
-Για μένα, όπως και για όλα τα εγγόνια, το διώροφο ήταν σημείο αναφοράς. Ήταν ένα σπίτι που ξεχώριζε λόγω της θέσης και του μεγέθους του. Αλλά κυρίως ήταν το σπίτι που ζούσαν οι παππούδες, οι ρίζες της μεγάλης μας οικογένειας, χώρος οικογενειακών συγκεντρώσεων. Παιχνιδότοπος. Τα πάντα.
-Η μητέρα σας-που πριν μερικά χρόνια έφυγε απ’ τη ζωή- ήταν μέλος της Ένωσης Λογοτεχνών Βόρειας Ελλάδας. Πιστεύετε ότι, όσο ζούσε, τιμήθηκε επαρκώς για τη λογοτεχνική της παραγωγή;
Πιστεύω ειλικρινά ότι η μητέρα μου, όσο ζούσε, τιμήθηκε ιδιαίτερα από τον κόσμο της Αριδαίας. Τιμήθηκε απ όλους τους αναγνώστες της επαρχίας μας, που της εκδήλωναν την αγάπη της. Από τα βιβλιοπωλεία επίσης-ένα ειδικά θυμάμαι ότι είχε στη βιτρίνα του για κάποιο χρονικό διάστημα αποκλειστικά το βιβλίο της-. Και ο σύλλογος φίλων μουσικής ΑΡΙΩΝ, του οποίου ήταν μέλος, διοργάνωσε – επί προεδρίας Γιάννη Σηφάκη- εκδήλωση προς τιμήν της. Και φυσικά η μεταφορά στην τηλεόραση των Επτά θανάσιμων πεθερών ήταν μια πολύ σημαντική διάκριση.
-Στο συγκεκριμένο βιβλίο είναι έντονη η παρουσία και των νέων που ζουν και κινούνται με αισιοδοξία μέσα στο διώροφο σπίτι –ή γύρω από αυτό-. Είναι η εποχή του ομαδικού παιχνιδιού στις γειτονιές, των πάρτι και της καντάδας. Είναι η εποχή που οι ερωτευμένοι νέοι κλέβονται. Στους νέους της δικής μας γενιάς, που επωμίζονται ένα βαρύ φορτίο, έχετε να δώσετε κάποιο αισιόδοξο μήνυμα;
Οι νέοι μας, πράγματι, επωμίζονται ένα βαρύ φορτίο και προβληματίζομαι κάπως να πω κάτι αισιόδοξο γι’ αυτούς. Ωστόσο, ναι, θα δώσω ένα αισιόδοξο μήνυμα στους νέους αναγνώστες του περιοδικού σας.
Η νεότητα από μόνη της είναι δύναμη που ωθεί προς τα εμπρός. Ασταμάτητη. Η αισιοδοξία είναι το καύσιμό της. Έχω πίστη!
-Σας ευχαριστούμε πολύ.