Τον τελευταίο καιρό, εκατομμύρια παιδιά και ενήλικες βρίσκονται παγιδευμένοι σε μια αδιέξοδη κατάσταση, αιχμάλωτοι της ψεύτικης πραγματικότητας που προβάλλουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γνωστά ως social media. Υπάρχει ανησυχία ότι η νέα γενιά μπορεί να υποφέρει σε μεγάλο βαθμό από ψυχολογικές ασθένειες και παθήσεις, πράγμα που προκαλεί ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της ανθρωπότητας.

Σύμφωνα με μία πρόσφατη μελέτη της Lanier Law Firm, εκτιμάται ότι περίπου 210 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως αφιερώνουν κατά μέσο όρο έως και 7 ώρες μπροστά από την οθόνη του κινητού τους, κάθε μέρα. Αυτό παρουσιάζει τεράστια αύξηση σε σύγκριση με τις προηγούμενες δεκαετίες και προκαλεί σοβαρές ανησυχίες για την ψυχική υγεία.

Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης: Μία παγίδα προσοχής

Τι είναι τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και πως μας Επηρεάζουν:

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι χιλιάδες εφαρμογές, που δημιουργήθηκαν με σκοπό να ενισχύσουν την ανταλλαγή πληροφοριών και τη δημιουργία σχέσεων μεταξύ ατόμων και ομάδων.

Αν και τα social media φαίνονται αρχικά θετικά, στοχεύοντας στη βελτίωση των ανθρώπινων σχέσεων, πολλές μεγάλες επιχειρήσεις, φυσικά, έχουν ως κύριο σκοπό τη μεγιστοποίηση του κέρδους τους. Αυτό μπορούν να το κάνουν με πολλούς τρόπους, που συνήθως έχουν αρνητικές συνέπειες για το χρήστη, θέτοντας σε κίνδυνο την ιδιωτικότητά του. Για παράδειγμα, οι μεγάλες εταιρίες:

• Συλλέγουν δεδομένα από τον χρήστη.

• Πολλές φορές τα δεδομένα αυτό καταλήγουν στα χέρια των αγοραστών.

• Χρησιμοποιούν κάθε δυνατό μέσο για να κάνουν την εφαρμογή τους εθιστική και ελκυστική.

• Επηρεάζουν την ψυχολογία μας, με το εικονικό περιβάλλον που σχηματίζουν.

• Μας φορτώνουν με άχρηστες πληροφορίες, οδηγώντας σε σύγχυση.

• Συχνά προκαλούν στρες και χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Βέβαια, τα social media δεν φέρνουν μόνο αρνητικές επιπτώσεις. Μπορούν να προσφέρουν σημαντικά οφέλη στον άνθρωπο, όπως είναι η κοινωνικοποίηση του, η διατήρηση της επικοινωνίας με φίλους ή συγγενείς, η γνωριμία του με νέα άτομα, η ενημέρωσή του, αλλά και η ελεύθερη έκφρασή του.

Η Σύνδεση των Social Media με Προβλήματα στην Ψυχική Υγεία:

Πολλές έρευνες αποδεικνύουν ότι η υπερβολική χρήση των social media συνδέεται με αυξημένο άγχους, κατάθλιψη και χαμηλή αυτοεκτίμηση στους εφήβους, αλλά και σε ενήλικες.

Μέσα από τα social media, οι έφηβοι σχηματίζουν τα πρότυπά τους, ενώ παράλληλα συγκρίνουν τον εαυτό τους με αυτά. Δυστυχώς, δεν καταλαβαίνουν πως πολλές από αυτές οι “τέλειες” αντιλήψεις και εικόνες που βλέπουν είναι ψεύτικες και γι’ αυτόν τον λόγω, θεωρούν τον εαυτό τους κατώτερο, οδηγώντας σε αισθήματα ανεπάρκειας και χαμηλής αυτοεκτίμησης.

Επιπλέον, τα social media προωθούν την μέθοδο των likes και των follows, στοχεύοντας να απομονώσει τους χρήστες από αυθεντικές και ουσιαστικές αλληλεπιδράσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση από πραγματικές σχέσεις. Παράλληλα, αυτή η μέθοδος είναι εθιστική και κάνει τους εφήβους να επιστρέφουν πάντα στην ίδια εφαρμογή και σε έναν ψεύτικο κόσμο…

Το Cyber Bullying και οι Επιπτώσεις του στα Θύματα:

To cyber bullying αναφέρεται στον εκφοβισμό που πραγματοποιείται μέσω του διαδικτύου, συνήθως μεταξύ εφήβων. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παίζουν σημαντικό ρόλο στον εκφοβισμό αυτό, καθώς παρέχουν έναν άμεσο και εύκολο τρόπο για την πραγματοποίησή του.

Πολλά άτομα, λόγω της ιδιωτικότητας που προσφέρουν τα social media στην ταυτότητα του χρήστη, αποφασίζουν να εκφοβίσουν το θύμα, αλλά και ακόμη να διαπράξουν εγκλήματα.

Το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου ΙΤΕ (saferinternet4kids.gr), προτείνει τις ακόλουθες συμβουλές για να παραμείνουμε ασφαλείς:

• Δεν απαντάμε στα εκφοβιστικά μηνύματα.

• Μπλοκάρουμε την πρόσβαση του αποστολέα.

• Κρατάμε και αποθηκεύουμε τα μηνύματα ή τις συνομιλίες. Αυτό θα μας είναι χρήσιμο, εάν χρειαστεί ή εάν θελήσουμε να το καταγγείλουμε.

• Δεν προωθούμε μηνύματα ή εικόνες και φωτογραφίες που θα μπορούσαν να πληγώσουν τα συναισθήματα κάποιου. Έχουμε στο μυαλό μας ότι, εάν κάποιος μας στείλει ένα μήνυμα και το προωθήσουμε ή γελάσουμε με αυτό, στην ουσία γινόμαστε και εμείς μέρος του εκφοβισμού.

Συμπεράσματα:

Τα social media είναι σίγουρα οι κυρίαρχες εφαρμογές που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι σήμερα. Έχουν να προσφέρουν πολλά θετικά στον άνθρωπο, εάν χρησιμοποιούνται με τον σωστό τρόπο. Δυστυχώς όμως, οι μεγάλες επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται την σημασία αυτών των εφαρμογών, με σκοπό να αποκτήσουν τεράστια κέρδη, με πολλές φορές ανήθικους τρόπους. Η υπερβολική χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ψυχολογικές επιπτώσεις, όπως άγχος, κατάθλιψη, και προβλήματα αυτοεκτίμησης.

Δημήτρης Γρυσμπολάκης