Των Στέλλα Βόρδου A1 και Ελευθερίας Ξανθοπούλου A2
Φέτος συμπληρώνονται πενήντα χρόνια από την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας και την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στη χώρα μας. Με αφορμή τη σημαντική αυτή επέτειο της Μεταπολίτευσης ας θυμηθούμε τα βασικά γεγονότα που τη διαμόρφωσαν.
Το χρονικό της ελληνικής δικτατορίας
Η ελληνική δικτατορία, γνωστή και ως «Καθεστώς των Συνταγματαρχών», έλαβε χώρα από το 1967 έως το 1974. Ήταν μια περίοδος στρατιωτικής διακυβέρνησης με επικεφαλής μια ομάδα αξιωματικών του στρατού που κατέλαβαν την εξουσία με πραξικόπημα στις 21 Απριλίου 1967. Η δικτατορία φίμωσε την πολιτική ελευθερία, έλεγχε τα μέσα ενημέρωσης και χρησιμοποίησε τον φόβο για να καταστείλει την αντιπολίτευση.
Επικεφαλής του πραξικοπήματος ήταν ο συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο οποίος κήρυξε γρήγορα στρατιωτικό νόμο και συνέλαβε χιλιάδες πολιτικούς αντιπάλους, ακτιβιστές και διανοούμενους. Πολλοί φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν ή εξορίστηκαν. Επί δικτατορίας, η κυβέρνηση έλεγχε αυστηρά την ελληνική κοινωνία. Η ελευθερία του λόγου περιορίστηκε σοβαρά και η πολιτιστική ζωή περιορίστηκε από τη λογοκρισία. Οι συνταγματάρχες προώθησαν ένα παραδοσιακό και συντηρητικό όραμα της ελληνικής κοινωνίας και χρησιμοποίησαν εθνικιστική προπαγάνδα για να κερδίσουν υποστήριξη, ενώ προσπαθούσαν επίσης να εξαλείψουν τυχόν αριστερές ή υπέρ της δημοκρατίας επιρροές.
Ωστόσο, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η δικτατορία είχε αρχίσει να χάνει την επιρροή της. Οι σκληρές πολιτικές του καθεστώτος και οι οικονομικοί αγώνες είχαν προκαλέσει απογοήτευση στον ελληνικό λαό. Το 1973, μια σημαντική πρόκληση ήρθε όταν φοιτητές του Πολυτεχνείου διαδήλωσαν κατά του καθεστώτος. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου, όπως έγινε γνωστό, προσέλκυσε χιλιάδες νέους και πολίτες που είχαν αγανακτήσει με τη δικτατορία. Το καθεστώς απάντησε με απροκάλυπτη βία, στέλνοντας τανκς και στρατιωτικές μονάδες για να συντρίψουν τη διαμαρτυρία. Πολλοί διαδηλωτές συνελήφθησαν, τραυματίστηκαν ή σκοτώθηκαν και η βίαιη καταστολή συγκλόνισε την ελληνική κοινή γνώμη και τη διεθνή κοινότητα.
Το 1974 η κατάσταση έφτασε σε οριακό σημείο. Ο Παπαδόπουλος ανατράπηκε από έναν άλλο στρατιωτικό, τον ταξίαρχο Δημήτριο Ιωαννίδη, ο οποίος ήταν ακόμη πιο ακραίος στις απόψεις του. Ο Ιωαννίδης προσπάθησε να πάρει τον έλεγχο της Κύπρου, υποστηρίζοντας ένα πραξικόπημα για την ανατροπή του προέδρου της, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Αυτή η ενέργεια απέτυχε. Η Τουρκία, φοβούμενη ότι η Κύπρος θα ενωνόταν με την Ελλάδα, εισέβαλε στο βόρειο τμήμα του νησιού στις 20 Ιουλίου 1974. Η εισβολή στην Κύπρο ήταν καταστροφή για την Ελλάδα. Η ελληνική δικτατορία ήταν αδύναμη να ανταποκριθεί αποτελεσματικά και η κατάσταση ξέφυγε από τον έλεγχο.
Η Κυπριακή κρίση συνέβαλε άμεσα στην πτώση της ελληνικής δικτατορίας. Αντιμέτωπο με την εκτεταμένη δημόσια οργή και τη διεθνή κατακραυγή, το στρατιωτικό καθεστώς κατέρρευσε και η δημοκρατία αποκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, πρώην πρωθυπουργός, επέστρεψε από την εξορία και ανέλαβε ηγέτης της χώρας. Έγιναν ελεύθερες εκλογές και η Ελλάδα ξεκίνησε τη διαδικασία οικοδόμησης μιας δημοκρατικής κυβέρνησης.
Πηγές:
https://www.sansimera.gr/articles/250
https://www.in.gr/2023/04/21/moments/21-apriliou-1967-oi-logoi-pou-eferan-ti-diktatoria/
Εικόνες:
https://eleftherostypos.gr/istories/afieroma-50-chronia-apo-tin-apokatastasi-tis-dimokratias
