του Θοδωρή Νικολάου
Οι γιατροί χωρίς σύνορα, ένας διεθνής ανθρωπιστικός ιατρικός οργανισμός, είναι πολύ γνωστός για τις δράσεις αλλά και για την ανεξαρτησία του. Είναι όμως πλήρως ανεξάρτητος ή υπάρχουν και κάποιοι περιορισμοί που πρέπει να τηρούνται αυστηρά;
Αρχικά, οι ΓΧΣ είναι υποχρεωμένοι να σέβονται τις δεοντολογικές αρχές του επαγγέλματος τους, δηλαδή να παρέχουν ιατρική περίθαλψη (σε θέματα δημόσιας υγείας) σε πληθυσμούς που βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπως για παράδειγμα σε μια περίοδο πολέμου είτε σε μια πανδημία. Παράλληλα, θα πρέπει να σέβονται την αυτονομία και την ιδιωτική ζωή των ασθενών τους, συμπεριφερόμενοι προς αυτούς με προσοχή και αξιοπρέπεια.
Θα αποτελούσε σοβαρή παράλειψη να μην τονίσουμε πως το μοναδικό κριτήριο για την προσφορά βοήθειας είναι η ανάγκη, δηλαδή το πόσο επείγουσα και σοβαρή είναι η κατάσταση και όχι οι πολιτικές, φυλετικές και θρησκευτικές διαφορές. Ο ρατσισμός, ο εθνικισμός και η κοινωνική ιεραρχία είναι έννοιες οι οποίες δεν θα πρέπει να παρεισφρέουν σε ανθρωπιστικές δράσεις που αφορούν τη διάσωση και τη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο. Αντίστοιχα, όπως αναφέρει και το καταστατικό, οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τους ΓΧΣ δεν θα πρέπει να στηρίζονται σε πολιτικά, θρησκευτικά ή οικονομικά συμφέροντα.
Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως δεν τους επιτρέπεται να παίρνουν θέση ενάντια στις απαιτήσεις και τις νομοθεσίες των κυβερνήσεων, αλλά έχουν κάθε δικαίωμα να ασκήσουν πίεση μέσω δημοσίων καταγγελιών, σε περιπτώσεις που γίνονται μάρτυρες σε ακραίες πράξεις βίας. Βέβαια, όταν απειλούνται όχι μόνο οι ασθενείς αλλά και οι ίδιες τους ζωές ή οι συνθήκες είναι επιβαρυντικές για την υγεία του ανθρώπου, τότε μπορούν να αντιδράσουν.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός που συνέβη τον Νοέμβριο του 2021 στην Τιγκράι, στην Αιθιοπία, όπου 3 εργαζόμενοι των ΓΧΣ δολοφονήθηκαν από ένα αεροπορικό πλήγμα του αιθιοπικού στρατού μαζί με άλλους 61 ανθρώπους. Σύμφωνα με τις αιθιοπικές αρχές, σκοπός της επίθεσης ήταν η εξολόθρευση ανταρτών. Ο βομβαρδισμός αυτός καταδικάστηκε, μετά από καταγγελίες των ΓΧΣ, από τον ΟΗΕ , την ΕΕ , τις ΗΠΑ και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας χαρακτηρίζοντας τις δολοφονίες «σκανδαλώδεις και αποκαρδιωτικές».
Γίνεται, επομένως, αντιληπτό πως οι ΓΧΣ μπορεί να έχουν πολλά προνόμια, δικαιώματα αλλά και υψηλή ανεξαρτησία, όμως είναι και αυτοί υποχρεωμένοι να ακολουθούν ορισμένους νόμους σε συνδυασμό με κάποιους περιορισμούς.
Πηγές
Γιατροί Χωρίς Σύνορα , Ποιοι Είμαστε , στο: https://msf.gr/about-us (Δημοσιεύτηκε στις 22/12/2011)
Γιατροί Χωρίς Σύνορα , Δεσμεύσεις Συμπεριφοράς, στο: https://msf.gr/node/6049(Δημοσιεύτηκε στις 21/6/2019)
Χουλιαράς, Α. Ιδρύεται η οργάνωση «Γιατροί Χωρίς Σύνορα», στο: https://www.kathimerini.gr/world/1003257/idryetai-i-organosi-giatroi-choris-synora/ (Δημοσιεύτηκε στις 07/01/2017 • 22:26)
Καρκανάκη, Α. «Η Κρητικιά που τα παράτησε όλα για να σώζει ζωές σε όλο τον κόσμο», στο: https://evia365.gr/antigoni-karkanaki-kritikia-pou-paratise-ola-gia-sozei-zoes-olo-ton-kosmo/ (Δημοσιεύτηκε στις 17/04/2018)
Πρώτο Θέμα, Αιθιοπία: Τρεις εργαζόμενοι των Γιατρών Χωρίς Σύνορα δολοφονήθηκαν στην Τιγκράι, στο: https://www.protothema.gr/world/article/1137412/aithiopia-treis-ergazomenoi-ton-giatron-horis-sunora-dolofonithikan-stin-tigrai/ (Δημοσιεύτηκε στις 26/06/2021, 08:50)
Εικόνα (1) logo Γιατρών Χωρίς Σύνορα: https://www.msf.gr/sites/all/themes/msf/images/msf-logo.svg
Εικόνα (2) https://www.protothema.gr/world/article/418907/ebola-sos-ekpeboun-oi-giatroi-horis-sunora/
Εικόνα (3) https://i1.prth.gr/images/963×541/files/2021-06-26/E4vo8NWXIAMhA3r.jpg
