«Λειτουργώ καλύτερα υπό πίεση»
«Σήμερα είμαι κουρασμένος, θα το κάνω αύριο»
«Προλαβαίνω και αύριο, δεν απαιτείται πολύς χρόνος»
Οι παραπάνω φράσεις αποτελούν μερικές από τις πολλές δηλώσεις που κάνουμε καθημερινά. Όμως, το αύριο έρχεται και εμείς ακόμη προσπαθούμε να πείσουμε τον εαυτό μας πως με κάποιο μαγικό τρόπο, κάποια στιγμή θα καταφέρουμε να τελειώσουμε την εργασία μας.
Αυτή η διαδικασία ονομάζεται αναβλητικότητα και έρευνες έχουν δείξει ότι ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών αναβάλλουν να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους, ενώ θα μπορούσαν να τις είχαν κάνει νωρίτερα.
-
Γιατί αναβάλλουμε να κάνουμε πράγματα;
Η αναβλητικότητα ορίζεται ως η ηθελημένη καθυστέρηση μιας επιδιωκόμενης πράξης, παρόλη τη γνώση ότι η καθυστέρηση αυτή μπορεί να βλάψει το άτομο. Συνήθως αναβάλλουμε πράγματα που μπορεί να μας προκαλούν δυσάρεστα συναισθήματα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η αναβλητικότητα αποτελεί τροχοπέδη στην καθημερινότητα μας, μας κρατάει στάσιμους, μακριά από τους στόχους μας και χωρίς αμφιβολία πρόκειται για έναν τρόπο να σαμποτάρουμε τον εαυτό μας.
Σημαντικό παράγοντα παίζει επίσης η δυσκολία αυτοελέγχου και αυτορρύθμισης της συμπεριφοράς. Άτομα που παρουσιάζουν συχνά αναβλητική συμπεριφορά δυσκολεύονται να καταστείλουν τις παρορμήσεις τους και να επικεντρώσουν την προσοχή τους στην αντιμετώπιση μιας κατάστασης που ωστόσο θα έχει μελλοντικές συνέπειες. Επιλέγουν επομένως την άμεση ανακούφιση από την επίτευξη δύσκολων και αβέβαιων μελλοντικών στόχων προκειμένου να «νιώσουν καλά τώρα».
Λόγοι που οδηγούν στην αναβλητικότητα:
· Έλλειψη κινήτρου
· Φόβος αποτυχίας
· Χαμηλή αυτοεκτίμηση
· Τελειότητα
· Δυσκολία στην οργάνωση του χρόνου
-
Πώς η αναβλητικότητα επηρεάζει τους μαθητές;
Η αναβλητικότητα των μαθητών είναι ένα συχνό και σημαντικό πρόβλημα, που επηρεάζει τους μαθητές σε όλα τα επίπεδα. Οι δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν αφορούν τη σωστή διαχείριση του χρόνου, τις σχολικές επιδόσεις, τη συναισθηματική ευημερία και τη ψυχική και σωματική υγεία των μαθητών.
Συνήθως, οι μαθητές που αναβάλλουν τα ακαδημαϊκά τους καθήκοντα περιγράφονται ως αναποφάσιστοι, χωρίς όρεξη και διάθεση να ολοκληρώσουν τις σχολικές τους υποχρεώσεις. Συγκεκριμένα, η ακαδημαϊκή αναβλητικότητα αναφέρεται στην τάση των μαθητών να καθυστερούν αδικαιολόγητα την ολοκλήρωση μιας ακαδημαϊκής εργασίας -είτε πρόκειται για τη μελέτη στο σπίτι, είτε για την προετοιμασία για τις εξετάσεις- μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η εμφάνιση της αναβλητικής συμπεριφοράς σε ημερήσιο επίπεδο δεν καθορίζεται μόνο από την τάση του κάθε ατόμου να αναβάλει, αλλά και από τα χαρακτηριστικά (π.χ., δυσκολία, διάρκεια) συγκεκριμένων δραστηριοτήτων που έχει να κάνει το άτομο τη συγκεκριμένη στιγμή. Έτσι, οι μαθητές συχνά χρονοτριβούν επειδή δεν βλέπουν πως ένα έργο είναι σχετικό ή σημαντικό για αυτούς, δεν καταλαβαίνουν το μάθημα ή απλώς δεν ξέρουν πώς να ξεκινήσουν. Συνεπώς η ακαδημαϊκή αναβλητικότητα είναι ένας συνδυασμός έλλειψης κινήτρων, αυτοπεποίθησης και κατανόησης.
Κι η συναισθηματική κατάσταση των μαθητών δεν μένει ανεπηρέαστη. Το παράδοξο είναι ότι ενώ η αναβλητικότητα λειτουργεί ως ένας μηχανισμός άμυνας ώστε να αποφύγουμε κάτι στρεσογόνο, τελικά δεν αποφεύγουμε να μειώσουμε το στρες. Συνήθως παρατηρείται έντονο άγχος στους μαθητές, καθώς με το να αναβάλλουν τις υποχρεώσεις τους υποτιμούν τον χρόνο που χρειάζονται για να ολοκληρώσουν μια εργασία, με αποτέλεσμα να ξεκινούν τη μελέτη τους με καθυστέρηση. Επειδή ξεκινούν τελευταία στιγμή, δεν έχουν επαρκή χρόνο να προετοιμαστούν ικανοποιητικά με αποτέλεσμα να βιώνουν συναισθήματα πίεσης και δυσφορίας.
-
Τι μπορούν να κάνουν οι μαθητές για να μειώσουν την αναβλητικότητα;
«Όταν έχεις να ανέβεις ένα βουνό, μη νομίζεις ότι θα γίνει μικρότερο αν περιμένεις.»
(Jackson Brown, Jr., 1940-, Αμερικανός συγγραφέας αυτοβοήθειας)
Αρχικά, είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε και να αποδεχτείτε την αναβλητικότητά σας. Αποδεχτείτε ότι τείνετε να αναβάλλετε πράγματα που έχετε να κάνετε και μην αυταπατάστε. Δεν πειράζει που είστε αναβλητικοί. Σημασία έχει ότι θέλετε να βελτιώσετε τη συμπεριφορά αυτή.
-
Διερευνήστε τους λόγους: Αναρωτηθείτε πότε ξεκίνησε η αναβλητικότητα σας, τι σας ώθησε σε αυτήν, σε τι σας εξυπηρετεί. Η κατανόηση των λόγων της συμπεριφοράς σας είναι το πρώτο σημαντικό βήμα για τη διαχείρισή της.
-
Αντιμετωπίστε τους φόβους σας. Αν καθυστερείτε επειδή φοβάστε κάτι, προσπαθήστε να εντοπίσετε τους φόβους σας και να τους επιλύσετε. Για παράδειγμα, εάν φοβάστε ότι η γραφή σας δεν είναι αρκετά καλή, μπορείτε να πείτε στον εαυτό σας ότι ο στόχος σας είναι να ξεκινήσετε απλά γράφοντας κάτι και ότι μπορείτε πάντα να το βελτιώσετε αργότερα.
-
Συνειδητοποιείστε ότι το τέλειο δεν υπάρχει: Στοχεύστε στο πολύ καλό. Αν περιμέναμε να κάνουμε κάτι άψογα, ώστε κανείς να μην μπορεί να βρει ψεγάδι, δεν θα γινόταν ποτέ τίποτα.
-
Θέστε σαφείς και εφικτούς στόχους ώστε να σας δημιουργηθεί το κίνητρο να τους επιτύχετε.
-
Φτιάξτε ένα χρονοδιάγραμμα για να ξέρετε τι έχετε να κάνετε και πότε.
-
Εάν η εργασία που έχετε σας φαίνεται δύσκολη χωρίστε την σε επιμέρους κομμάτια.
-
Διαμορφώστε το χώρο σας έτσι ώστε να μην υπάρχουν εξωτερικά ερεθίσματα που μπορεί να σας αποσπούν την προσοχή.
-
Οραματιστείτε την ανταμοιβή σας: ποιο θα είναι το κέρδος όταν ολοκληρώσετε την εργασία σας;
Αυτά είναι μερικά από τα βήματα που μπορεί να ακολουθήσει κανείς προκειμένου να αντιμετωπίσει την αναβλητικότητα. Με αυτά τα βήματα σταδιακά μπορείτε να μειώσετε την αναβλητικότητα και να αποκτήσετε περισσότερο χρόνο για εσάς και μια πιο ποιοτική καθημερινότητα με όσο το δυνατόν λιγότερο άγχος.
Πηγές:
S.J. Scott (2017). How to Stop Procrastinating: A Simple Guide to Mastering Difficult Tasks and Breaking the Procrastination Habit. Oldtown Publishing LLC.
Steel, P. (2007). The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure. Psychological Bulletin, 133(1), 65–94.
Korstange, R., Craig, M., & Duncan, M. D. (2019). Understanding and Addressing Student Procrastination in College. Learning Assistance Review, 24(1), 57-70.
Park, J., Yu, R., Rodriguez, F., Baker, R., Smyth, P., & Warschauer, M. (2018). Understanding Student Procrastination via Mixture Models. International Educational Data Mining Society.
Ferrari, J. RKlingsieck, K., Grund, A., Schmid, S., & Fries, S. (2013). Why students procrastinate: A qualitative approach. Journal of College Student Development, 54, 397- 412.., & Scher, S. J. (2000).Toward an understanding of academic and nonacademic tasks procrastinated by students: The use of daily logs. Psychological Schools, 37, 359- 366
https://solvingprocrastination.com/
Klingsieck, K., Grund, A., Schmid, S., & Fries, S. (2013). Why students procrastinate: A qualitative approach. Journal of College Student Development, 54, 397- 412.
