«Μητέρα είναι ρήμα. Είναι κάτι που κάνεις, όχι απλά αυτό που είσαι», γράφει η D.C.Fisher (1). Πράγματι, η μητρότητα είναι διαδικασία πολυσύνθετη και αδιάλειπτη. Δεν είναι απλά η ιδιότητα της μητέρας, αλλά μία ιερή και αιώνια έκφραση ζωής και αγάπης. Άλλωστε, προκειμένου να τιμηθεί η σπουδαιότητά της, έχει καθιερωθεί κάθε δεύτερη Κυριακή του Μάη η «Ημέρα της Μητέρας» που εορτάζεται σε ολόκληρη την υφήλιο. Έτσι λοιπόν και φέτος -όπως κάθε χρόνο- θα τιμήσουμε στις 9 Μαΐου όλες τις μητέρες γύρω μας και πρώτη απ’ όλες, τη δική μας. Με αφορμή αυτόν τον ιδιαίτερο εορτασμό, επιλέγω να αναφερθώ σε τρία ξεχωριστά ζητήματα: Στην ιστορική προέλευση και εξέλιξη της ημέρας αυτής, στη σπουδαιότητα της μητρότητας και στην εργαζόμενη μητέρα.
Οι πρώτες αναφορές στη μητέρα, έχουν ως αφετηρία την Αρχαία Ελλάδα. Συγκεκριμένα, οι αρχαίοι μας πρόγονοι τιμούσαν κάθε άνοιξη τη Μητέρα-Γαία, η οποία ήταν σύζυγος του Ουρανού και μητέρα ολόκληρου του κόσμου, ως την υπέρτατη θεότητα. Εξίσου σημαντική θέση στην αρχαία θρησκεία, φαίνεται πως κατείχε κι η κόρη της Γαίας, η Ρέα, η οποία ήταν μητέρα όλων των θεών και μάλιστα η πρώτη που γέννησε με τοκετό και ανέθρεψε τα παιδιά της με μητρικό γάλα.
Η θεά Ρέα
Η θεά Γαία
Στη σύγχρονη ιστορία, η «Γιορτή της Μητέρας» ξεκίνησε από την Αμερική, ως ημέρα μνήμης όμως και πένθους των γυναικών που είχαν χάσει τα παιδιά τους στον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο (1861-865) (2). Όταν ωστόσο άρχισε η εμπορευματοποίηση της ημέρας αυτής, η μεγαλύτερη υποστηρίκτριά της, η Ann Maria Jarvis, εναντιώθηκε σε όλα τα μέσα και κατέληξε να πεθάνει μόνη και άπορη σε ένα σανατόριο… Ας δούμε όμως, τις δράσεις αυτής της τόσο σπουδαίας γυναίκας. Η Ann Maria Jarvis, οργάνωσε το 1850 μια εθελοντική ομάδα γυναικών από τη δυτική Βιρτζίνια των ΗΠΑ, που αγωνιζόταν για τη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής, τη μείωση της παιδικής θνησιμότητας, τον περιορισμό μόλυνσης του γάλακτος και την ταυτόχρονη φροντίδα των τραυματισμένων στρατιωτών. To 1908, η κόρη της, Anna Jarvis, οργάνωσε τον πρώτο εορτασμό της Γιορτής της Μητέρας, επηρεασμένη από τον θάνατο της μητέρας της, το 1905. Η ημέρα άρχισε να γιορτάζεται σε όλο και περισσότερες πόλεις, ώσπου το 1914, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Woodrow Wilson, καθιέρωσε ως επίσημη μέρα τη δεύτερη Κυριακή του Μάη.
Και τελικά, γιατί από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και σήμερα αναδεικνύεται η σπουδαιότητα της μητέρας; Αυτό αποτελεί ένα ερώτημα, στο οποίο δεν αρκεί μία μονάχα απάντηση. Θα μπορούσα να γράψω πολλά αναφορικά με την αξία της μάνας, αλλά θα χρειαζόμουν αναρίθμητες σελίδες. Έτσι, θα αρκεστώ σε τρία βασικά γνωρίσματα της μητέρας, που την κάνουν να ξεχωρίζει.
Πρώτο και σημαντικότερο είναι η ίδια η ύπαρξή της. Αν δεν υπήρχαν οι μητέρες μας, δεν θα υπήρχε κανείς μας. Όμως, για να γίνει μια γυναίκα μητέρα, ας μη ξεχνάμε ότι έλαβε μία από τις πιο θαρραλέες αποφάσεις και ταυτόχρονα ανέλαβε μία από τις μεγαλύτερες ευθύνες, εκείνη της ανατροφής ενός παιδιού. Μπορεί να φαίνεται υπόθεση απλή, αλλά δεν είναι, μιας και κρύβει σύνθετες προϋποθέσεις, όπως τον παραγκωνισμό των προσωπικών επιθυμιών, τον πόνο και τις δυσκολίες της εγκυμοσύνης και του τοκετού αλλά και την υποβάθμιση του «εγώ» με στόχο την προτεραιότητα στην υγεία -σωματική και ψυχική- του παιδιού.
Ακόμη, η μητέρα είναι από τα ελάχιστα άτομα στη ζωή του ανθρώπου, που είναι πρόθυμη να θέσει σε δεύτερη μοίρα τον εαυτό της για την ικανοποίηση του παιδιού. Όλες οι πράξεις της έχουν γνώμονα την ευτυχία του και όχι τη δική της. Η συμπεριφορά αυτή -αν αναλογιστεί κανείς τον ατομικισμό και την εγωπάθεια του ανθρώπου- μοιάζει υπεράνθρωπη. Κι όμως, η συμπεριφορά αυτή είναι κατεξοχήν μητρική.
Δεν θα μπορούσα σε αυτό το σημείο να παραλείψω την ιδιότητα της μητέρας να λειτουργεί ως γιατρικό κάθε πληγής. Είναι σαν κάθε πρόβλημα να μοιάζει μικρότερο, όταν αυτή βρίσκεται εκεί. Μάλιστα, πολλές φορές δεν χρειάζεται το παιδί να εκφράσει καν το πρόβλημα που το βασανίζει. Και αυτό, γιατί το μητρικό ένστικτο είναι ασύγκριτο. Τι εννοώ; Η μητέρα έχει τη μοναδική ικανότητα, να αισθάνεται και να κατανοεί τον ψυχικό κόσμο του παιδιού της καλύτερα από το ίδιο. Είναι σαν μια «συναισθηματική ακτινογραφία» να διαπερνά από κάθε μάνα στο παιδί της κι αυτή δεν κάνει ποτέ λάθος! Άλλωστε, η μητέρα, για 9 ολόκληρους μήνες, μέσα τις είχε δύο καρδιές. Αυτό δεν μπορεί να το κάνει ο οποιοσδήποτε…
Ποίημα του Γ. Βιζυηνού για την μητέρα:
https://togethermag.gr/news-feed/viziinos-poihma-gia-ti-mitera/
Ωστόσο, η μοναδική αξία αυτή της μητέρας, δεν φαίνεται -ακόμη και σήμερα- να εκτιμάται ιδιαίτερα στον εργασιακό χώρο. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι γυναίκες, οι οποίες επιλέγουν να γίνουν μητέρες, εγκαταλείπουν τη δουλειά τους ή πολλές δεν εκπληρώνουν την επιθυμία τους για δημιουργία οικογένειας, καθώς ζουν υπό τον φόβο της απόλυσης. Αυτό που οφείλει να διασφαλιστεί, είναι ο αρμονικός συνδυασμός εργασίας/καριέρας-οικογένειας, εγχείρημα που οι βόρειες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη κατορθώσει. Προκειμένου λοιπόν να επιτευχθεί αρμονία εργασίας και μητρότητας και στον υπόλοιπο κόσμο, απαιτείται η κρατική μέριμνα.
Πρώτα απ’ όλα, απαραίτητο μέτρο είναι η παραχώρηση αδειών τοκετού, λοχείας και μητρότητας, όχι μόνο στον δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα σε συνδυασμό με την επέκταση του ωραρίου των βρεφονηπιακών σταθμών. Ακόμη, η Πολιτεία έχει την υποχρέωση να θεσπίζει νόμους που απαγορεύουν την απόλυση κάθε εργαζόμενης μητέρας επί 12 τουλάχιστον μήνες. Η βασικότερη, ωστόσο, αρωγή του κράτους στην κάθε μητέρα -ιδίως τη νεαρή μάνα που φέρνει στον κόσμο ένα παιδί χωρίς να είναι ακόμη ανεξάρτητη η ίδια- είναι η οικονομική στήριξη μέσα από επιδόματα τοκετού και εξάμηνης ανατροφής. Αυτό το μέτρο αποτελεί άλλωστε και τη μεγαλύτερη ένδειξη ενθάρρυνσης για την αύξηση του ποσοστού των γεννήσεων. Αναμφίβολα, ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το ευέλικτο ωράριο εργασίας, όπως και η δυνατότητα τηλεργασίας, μέτρο που διευκολύνει σημαντικά την καθημερινότητα της μητέρας.
Συνέντευξη της δημοσιογράφου Ελένης Λαζάρου με τον γιό της Αναστάση, σχετικά με τις δυσκολίες συνδυασμού εργασίας και μητρότητας:
https://www.youtube.com/watch?v=EdDqIl42QOY
Συνολικά λοιπόν, η λέξη μητέρα αποδεικνύεται πως εκτός από αρχέγονη, είναι και βαρυσήμαντη· γιατί η μητέρα δεν είναι απλά μια «ταμπέλα» αλλά μια διαρκής προσπάθεια παροχής της υπέρτατης αγάπης, αυτής που φθάνει ως την αυτοθυσία. Για την προστασία και την ανάδειξή της εξάλλου, οργανώθηκαν ολόκληρα κινήματα και δράσεις που συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Αν και η γυναίκα-μητέρα έχει κατορθώσει να εξασφαλίσει τα βασικά της δικαιώματα -τουλάχιστον στον ανεπτυγμένο κόσμο- η προσπάθεια δεν έχει τελειώσει εδώ. Σε αυτή την προσπάθεια, βέβαια, μπορούμε να συνεισφέρουμε όλοι ξεκινώντας με μικρά, απλά πράγματα: Ας πλύνουμε κι ένα ποτήρι για αρχή, ας πούμε…
Δύο ξεχωριστά τραγούδια-ύμνοι στην μητέρα:
-
Νάσος-’Μάνα’: https://youtu.be/c1J04FaFiwc
-
Βασίλης Παπακωνσταντίνου-’Μαμά’: https://www.youtube.com/watch?v=YRBjGVmmx7k&ab_channel=Aetos68
Πηγές:
- newsit.gr
- efsyn.gr
Ματίνα!!! Πόσο υπέροχο άρθρο και με πόση ευαισθησία κι αλήθεια η προσέγγισή σου! Μάνα Μόνο Μία, Ματίνα! Καλά έκανες και μας το υπενθύμισες τόσο γλαφυρά. Εξαίρετη η επιλογή τόσο της συνέντευξης όσο και των τραγουδιών. Το πρώτο δεν το ήξερα, αλλά με άγγιξε! Το δεύτερο, απλά, να σε παίρνουν τα ζουμιά… Φιλιά σε όλες της μανούλες του κόσμου, ιδίως στις πονεμένες του Τρίτου Κόσμου. (Ακόμη κι επιλογή της πρώτης φωτογραφίας του άρθρου με το αυτό το βλέμμα της Ινδής μάνας, φωνάζει πιο δυνατά από τις λέξεις…)
https://www.youtube.com/watch?v=MZ1A55fUmB4&ab_channel=Istoria0001
Κι αυτό το άσμα για εμάς του μεγαλύτερους που γερνάμε, αλλά πάντα επικαλούμαστε τη μαμά…
Ως μανούλα αλλά και ως κόρη μιας άλλης μανούλας συγκινήθηκα πολύ στο πρώτο μέρος! Χάρηκα κι όταν είδα στο δεύτερο μέρος να θίγονται βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα στη χώρα μας κάθε εργαζόμενη μητέρα, αλλά και να προτείνονται καίρια μέτρα, σαν και αυτά που έχουν θεσπίσει πολλές χώρες στο εξωτερικό! Μπράβο για την πολυδιάστατη παρουσίαση του θέματος!!!