των Άννας Βεντούρη, Δημήτρη Γεωργακάκου και Ελένης Μωραϊτη,
Τι γίνεται όταν πίσω από τα αγαπημένα μας παιδικά παραμύθια κρύβονται αιματοβαμμένες ιστορίες;
Τι γίνεται όταν μαθαίνεις:
Πως η Ραπουνζέλ δεν ήταν τόσο αθώα;
Πώς η Σταχτοπούτα είναι ένα παραμύθι βαμμένο με αίμα;
Πώς η Άριελ δεν παντρεύεται στο τέλος τον πρίγκιπα αλλά γίνεται αφρός;
Πώς η Χιονάτη δεν ξύπνησε από το φιλί του αγαπημένου της πρίγκιπα;
Ένα πράγμα που μας έχει μείνει αναλλοίωτο από όταν ήμασταν μικροί μπόμπιρες είναι τα παραμύθια λίγο πριν κοιμηθούμε. Παραμύθια που μιλούν για πριγκίπισσες που βρήκαν το άλλο τους μισό, γοργόνες που ερωτεύτηκαν ανθρώπους, παιδιά που κατάφεραν να ξεπαστρέψουν μια κακιά μάγισσα, το αθώο κορίτσι που επισκέφτηκε την γιαγιά του αλλά αντίκρισε τον κακό λύκο κ.α. Παραμύθια που μας δημιούργησαν πολύχρωμα όνειρα και μας χαροποιούσαν με το happy end τους. Αυτά γιορτάζουμε στις 2 Απριλίου και γενέθλια ενός από τους μεγαλύτερους παραμυθάδες του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.
Όλα αυτά τα παραμύθια είναι γραμμένα έτσι ώστε να μπορούν να τα διαβάσουν άνθρωποι όλων των ηλικιών και να μεταδίδουν κάποιο ηθικό δίδαγμα . Ωστόσο τα παραμύθια αυτά που όλοι ξέρουμε και αγαπάμε δεν ήταν πάντα έτσι. Στην πραγματικότητα η αυθεντική τους μορφή ήταν γραμμένη με πιο «σκοτεινό ύφος», χωρίς ηθικά διδάγματα και συχνά χωρίς χαρούμενο τέλος…Τι γίνεται όμως όταν πίσω από τα αγαπημένα μας παιδικά παραμύθια κρύβονται αιματοβαμμένες ιστορίες που αρχικά προορίζονταν για ενήλικες;
Σταχτοπούτα
Δυστυχώς ούτε το αγαπημένο μας παραμύθι «Σταχτοπούτα» ήταν ένα τόσο αθώο παραμύθι όσο το μάθαμε εμείς, όταν είχε γραφτεί αρχικά από τους αδερφούς Γκριμ. Συγκεκριμένα η αληθινή ιστορία της Σταχτοπούτας είναι πολύ πιο σκοτεινή απ’ ό,τι νομίζετε. Εάν έχετε ακούσει την ιστορία θα το εξακριβώσετε. Η αρχή της ιστορίας δεν έχει ιδιαίτερες αλλαγές. Η Σταχτοπούτα ήθελε διακαώς να πάει στον χορό αλλά η μητριά της αρνήθηκε να την πάρει μαζί της επειδή δεν είχε ρούχα και παπούτσια να βάλει.
Μετά πάει στον τάφο της μητέρας για να προσευχηθεί για ένα καλύτερο μέλλον. Ξαφνικά εμφανίζεται ένα λευκό πουλί και της δίνει φόρεμα και παπούτσια με την προϋπόθεση να τα επιστρέψει μέχρι τα μεσάνυχτα. Εκείνη επισκέφτηκε τον πρίγκιπα τρεις φορές και αυτός την ερωτεύτηκε. Αλλά την τελευταία βραδιά έχασε το γνωστό σε όλους μας γοβάκι της και τότε ο πρίγκιπας άρχισε να ψάχνει το κορίτσι που του ανήκε ανακοινώνοντας ότι σε όποια κάνει, το γοβάκι, θα γίνει η επόμενη βασίλισσα. Οι αδερφές της ,προκειμένου να τους χωρέσει το γοβάκι , έκοψαν κομμάτια τον ποδιών τους, όμως όπως όλοι ξέρουμε το γοβάκι χωράει μόνο στη Σταχτοπούτα. Τέλος, τα πουλιά που τής είχαν φέρει το φόρεμα και τα γοβάκια ξερίζωσαν τα μάτια των αδερφών της και της μητριάς της, αυτό είναι και το τραγικό κομμάτι της ιστορίας. Και μετά ζήσαν αυτοί καλά και εμείς μείναμε να αναρωτιόμαστε γιατί αυτό το παραμύθι πήρε τέτοια τροπή!
Ωραία Κοιμωμένη
Ωραία Κοιμωμένη είναι ένα από τα πιο πολύχρωμα παραμύθια που σίγουρα όλα τα κορίτσια είχαν ζητήσει να το ακούσουν πάνω από μία φορά. Τώρα η αρχική εκδοχή είναι σκληρή. Καταρχάς δεν λένε Αυγή την πρωταγωνίστρια αλλά Talia. H πριγκίπισσα δεν τρυπάει το δάχτυλό της σε αδράχτι αλλά μπαίνει μια αγκίδα από λινάρι κάτω από το νύχι της. Πέφτει νεκρή, ο πατέρας της δε μπορεί να αντέξει στην ιδέα του χαμού της και έτσι ξαπλώνει το άψυχο σώμα της σε ένα κρεβάτι, σε ένα από τα παλάτια του. Αργότερα, τη βρίσκει ένας βασιλιάς και, μην μπορώντας να τη ξυπνήσει, τη βιάζει όσο αυτή είναι αναίσθητη και φεύγει.
Ενώ η πριγκίπισσα είναι ακόμα λιπόθυμη, γεννά δίδυμα και ξυπνάει. Ο βασιλιάς που τη βίασε είναι παντρεμένος και η γυναίκα του προσπάθησε με ύπουλο τρόπο να δώσει στον βασιλιά να φάει τα παιδιά της Talia και να σκοτώσει την ίδια. Όταν όμως το μαθαίνει αυτό ο βασιλιάς, καίει ζωντανή τη γυναίκα του και παντρεύεται την Talia. Και μετά σου λένε: «Sweet dreams!».
Χιονάτη
Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι… Ένα από τα πιο γνωστά παραμύθια παγκοσμίως. Όλοι ξέρουμε την ιστορία με την μάγισσα που θέλει να δηλητηριάσει την Χιονάτη και το χαρούμενο τέλος με τον πρίγκιπα και αυτή να ζουν μαζί ευτυχισμένοι. Ωστόσο αυτή η μορφή του παραμυθιού δεν είναι ούτε καν κοντά στην πρωτότυπή της. Στην αρχική μορφή η μάγισσα που θέλει να δηλητηριάσει την Χιονάτη είναι η μητέρα της. Μια μέρα η μητέρα ζητάει από έναν ξυλοκόπο να της φέρει την καρδιά και το συκώτι της Χιονάτης για να τα φάει. Τι καλή μανούλα! Εκείνος όμως της έφερε την καρδιά και το συκώτι μιας κατσίκας και η Χιονάτη σώζεται.
Ύστερα η κακή της μητέρα θα της στείλει ένα μήλο, το οποίο της κάθεται στο λαιμό. Η Χιονάτη, σε αντίθεση με την σημερινή εκδοχή της ιστορίας, δεν ξύπνησε με το φιλί του πρίγκιπα. Αλλά όταν η Χιονάτη ήταν μέσα στο φέρετρό της ένας φρουρός την ταρακούνησε και από το τράνταγμα το μήλο ξεκόλλησε με αποτέλεσμα η Χιονάτη να ξαναζωντανέψει. Ο Πρίγκιπας παντρεύτηκε την Χιονάτη και για να τιμωρήσουν την μητέρα της την αναγκάζουν να χορέψει μέσα σε κόκκινα, σιδερένια, πυρωμένα παπούτσια. Σίγουρα δεν περιμένατε μια από τις πιο χαρούμενες ιστορίες να τελειώσει έτσι!!!
Κοκκινοσκουφίτσα
Στην Κοκκινοσκουφίτσα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά από την σημερινή εκδοχή της και χωρίς χαρούμενο τέλος. Η ιστορία ξεκινάει κανονικά με την Κοκκινοσκουφίτσα, που στην πρωτότυπη της έκδοση είναι πιο μεγάλη από ότι την σημερινή μορφή, να πηγαίνει στο σπίτι της γιαγιάς της. Εκεί συναντά τον λύκο στο κρεβάτι της γιαγιάς της. Ο λύκος της λέει να ξαπλώσει μαζί του στο κρεβάτι, ενώ είχε φάει ήδη τη γιαγιά της πριν έρθει η Κοκκινοσκουφίτσα. Εκείνη εμπιστεύεται τον λύκο και ξαπλώνει μαζί του.
Τότε η Κοκκινοσκουφίτσα κάνει τις τυπικές ερωτήσεις στον λύκο για τα μεγάλα του μάτια και τα μεγάλα του δόντια. Μέχρι τώρα το παραμύθι δεν έχει μεγάλες διαφορές αν εξαιρέσουμε το γεγονός ότι ο λύκος έφαγε την γιαγιά της Κοκκινοσκουφίτσας αλλά αφού η Κοκκινοσκουφίτσα ρωτήσει τον λύκο για τα μεγάλα του δόντια, εκείνος της λέει πως τα χρειάζεται για να την φάει καλύτερα, που τελικά όντως την τρώει. Θα συμφωνήσετε πως αυτή η εκδοχή της ιστορίας δεν έχει τόσο χαρούμενο τέλος όσο η σημερινή…
Μικρή γοργόνα
Η ιστορία του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν είναι πολύ διαφορετική από το παραμύθι που έχουμε όλοι στο μυαλό μας. Στο αυθεντικό παραμύθι, δεν ονομάζεται Άριελ η μικρή γοργόνα, αλλά δεν έχει όνομα. Δίνει την φωνή της στην κακιά μάγισσα και εκείνη μαζί με τη μιλιά της, κόβει και την γλώσσα σε αντάλλαγμα ένα ζευγάρι πόδια για να γοητεύσει τον πρίγκιπα, δίνοντας της περιθώριο τρεις μέρες για να τον παντρευτεί ή αλλιώς να πεθάνει.
Κάθε βήμα όμως της γοργόνας είναι μαρτύριο, λες και πατάει πάνω σε μαχαίρια. Ο πρίγκιπας δεν ερωτεύεται και παντρεύεται την γοργόνα όπως στο παραμύθι, αφού ο πρίγκιπας παντρεύεται κάποια άλλη, και η γοργόνα ετοιμάζεται να συναντήσει την μοίρα της.
Προτού συμβεί αυτό, όμως, οι αδελφές της αναδύονται από τον ωκεανό και της δίνουν ένα μαχαίρι που το απέκτησαν από τη θαλάσσια μάγισσα αφού της χάρισαν τα μαλλιά τους. Αν χρησιμοποιήσει το μαχαίρι για να σκοτώσει τον πρίγκιπα, μπορεί να γίνει και πάλι γοργόνα. Η μικρή γοργόνα δεν μπορεί να τον σκοτώσει, όμως, και έτσι πετάει το μαχαίρι και τον εαυτό της στη θάλασσα. Και γίνεται αφρός και μαζί της καταστράφηκε και η παιδική μας ηλικία!
Ραπουνζέλ
Άλλο ένα παραμύθι που δεν είναι ακριβώς όπως το ξέρουμε είναι η Ραπουνζέλ. Η κανονική ιστορία των αδερφών Γκριμ, αν και όχι από τις πιο σκοτεινές, είναι αρκετά διαφορετική. Η ιστορία ξεκινάει από ένα μοναχικό ζευγάρι που θέλει να αποκτήσει παιδί. Μια μέρα η σύζυγος παρατηρεί ένα λυκοτρίβολο (στα γερμανικά rapunzel) και το λαχταρά. Όμως υπήρχε ένα πρόβλημα το λυκοτρίβολο βρισκόταν στον κήπο μίας κακιάς μάγισσας ,της Ντάμα Γκόθελ. Με πολλούς δισταγμούς, ο σύζυγός της, πάει στον κήπο για να φέρει το περίεργο αυτό φυτό. Εκείνο το βράδυ τον πιάνει η Ντάμα Γκόθελ και τον κατηγορεί βάζει ως όρο όταν γεννηθεί το παιδί να το δώσουν σε αυτήν.
Όταν η γυναίκα του γεννάει το κοριτσάκι, η Ντάμα Γκόθελ το παίρνει και το μεγαλώνει σαν δικό της· το ονομάζει Ραπουνζέλ από το φυτού που η μαμά της λαχταρούσε. Μεγαλώνει και γίνεται το πιο όμορφο παιδί του κόσμου, με μακριά χρυσαφένια μαλλιά. Όταν γίνεται δώδεκα ετών, η Ντάμα Γκόθελ την κλειδώνει μέσα σε έναν πύργο στη μέση του δάσους, χωρίς πατήματα για να ανέβει κανείς ούτε και πόρτα, με μόνο ένα δωμάτιο και ένα παράθυρο, οπότε κανείς δεν μπορεί να μπει. Η Γκόθελ ανεβαίνει με τον γνωστό σε όλους μας τρόπο με τα μαλλιά της. Μια μέρα, ένας πρίγκιπας ιππεύει μέσα στο δάσος και ακούει τη Ραπουνζέλ να τραγουδάει από τον πύργο. Όταν η Ντάμα Γκόθελ φεύγει, ο πρίγκιπας καλεί τη Ραπουνζέλ να ρίξει κάτω τα μαλλιά της. Όταν το κάνει, εκείνος ανεβαίνει και οι δυο τους ερωτεύονται. Έπειτα της ζητάει να τον παντρευτεί και εκείνη δέχεται.
Μαζί σχεδιάζουν τρόπους για να δραπετεύσουν: αποφεύγοντας την Ντάμα Γκόθελ που την επισκέπτεται την ημέρα, ο πρίγκιπας έρχεται κάθε νύχτα και φέρνει στη Ραπουνζέλ ένα κομμάτι μετάξι, που αυτή το υφαίνει για να φτιάξει σκάλα. Στην πρώτη εκδοχή των Γκριμ, η Ραπουνζέλ λέει αθώα πως το φόρεμα τη στενεύει γύρω από τη μέση (λόγω της εγκυμοσύνης), στη δεύτερη εκδοχή, ρωτάει την Ντάμα Γκόθελ (σε μια στιγμή που ξέχασε) γιατί της είναι πιο εύκολο να ζωγραφίσει τον πρίγκιπα και όχι εκείνη. Η Γκόθελ εξαγριωμένη, κόβει το μεγαλύτερο μέρος των μαλλιών της Ραπουνζέλ και την εξορίζει μέσα στην ερημιά, για να φροντίσει τον εαυτόν της μόνη της. Ένα βραδύ λοιπόν ο πρίγκιπας πάει και ζητάει από την Ραπουνζέλ να ρίξει τα μαλλιά της και η Γκόθελ ρίχνει τα μαλλιά της Ραπουνζέλ που έχει κρατήσει. Μόλις αντικρίζει το θέαμα αυτό, ο πρίγκιπας πέφτει πάνω σε κάτι θάμνους και τυφλώνεται. Και περιπλανιέται έτσι τυφλός μέχρι που ακούει ένα γνώριμο τραγούδι. Συναντάει την Ραπουνζέλ και εκείνη κλαίει πάνω στον πρίγκιπα, ενώ δύο δάκρυά της έπεσαν πάνω στα μάτια του πρίγκιπα και έτσι μαγικά μπορεί ξανά και βλέπει… Να και ένα happy end!
Γιατί τα παραμύθια αυτά θάφτηκαν;
Αυτά τα παραμύθια λογοκρίθηκαν, ψαλιδίστηκαν, αναθεωρήθηκαν για να αρέσουν στο πλατύ κοινό. Τα παραμύθια ταυτίζονταν με την ζοφερή πραγματικότητα της εποχής τους και προορίζονταν βασικά για ενήλικους αναγνώστες. Το 1857 κυκλοφόρησε η τελευταία εκδοχή τους, τα επόμενα 40 χρόνια προστέθηκαν πολλές χριστιανικές αναφορές, αφαιρέθηκαν κομμάτια που έθιγαν την μητρότητα και τα χριστά ήθη των ανθρώπων. Άλλες ιστορίες παραλείφτηκαν εντελώς όπως ο Παπουτσωμένος γάτος που έχει γαλλικές ρίζες λόγω του εμπόλεμου μίσους με τη Γαλλία.
Επίλογος
Σίγουρα δεν περιμένατε τα παραμύθια που όλοι αγαπήσαμε να έχουν μια τέτοια εκδοχή! Το ξέρουμε πως είναι σκληρό μετά από τόσα χρόνια τα παραμύθια που σε έκαναν κάθε βράδυ να ονειρεύεσαι, να διαπιστώνεις πως είναι αιματοβαμμένες ιστορίες, όμως συνεχίζει να μένει ανεξίτηλη η μαγεία τους.
https://www.youtube.com/watch?v=bynoz60rXOw&t=239s
https://www.youtube.com/watch?v=DqBzZuGiAh4&t=21s
https://www.willowisps.gr/main/-/17/4/2017\
