Τα τραγούδια της ξενιτιάς είναι τραγούδια παραπονιάρικα που εκφράζουν μια νοσταλγία και ταυτόχρονα μια θλίψη, γιατί μιλούν για τον πόνο των ξενιτεμένων και την αγωνία αυτών που τους περιμένουν με αγωνία και καρτερικότητα να γυρίσουν πίσω. Στα παλαιότερα χρόνια, η ξενιτιά ήταν βαρύ και συγχρόνως δύσκολο πράγμα. Δυσκολίες και κίνδυνοι υπήρχαν τόσο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, όσο και στον αφιλόξενο τόπο όπου έπρεπε οι ξενιτεμένοι να αντιμετωπίσουν μόνοι τους αρρώστιες και άλλες δύσκολες καταστάσεις, όπως μοναξιά, νοσταλγία, προσαρμογή. Οι άνθρωποι, όμως, στον τόπο μου αναγκάζονταν να φύγουν διότι το χωριό ήταν φτωχό, δεν πρόσφερε ευκαιρίες εργασίας στους κατοίκους του, με αποτέλεσμα να το εγκαταλείπουν για κάποιο χρονικό διάστημα και να καταφεύγουν στην ξενιτιά αναζητώντας δουλειά, ώστε να μαζέψουν κάποια χρήματα. Παρόλα αυτά όμως, οι γυναίκες που είχαν ξενιτεμένους άνδρες και γιους δημιουργούσαν και τα δικά τους η καθεμιά τραγούδια που ταίριαζαν στη δική τους περίπτωση. Τα έλεγαν με τόση στενοχώρια, που τις έπιανε το παράπονο και έκλαιγαν είτε υφαίνοντας, είτε γνέθοντας στη ρόκα, είτε δουλεύοντας στο χωράφι. Ακολουθούν δύο παραδοσιακά τραγούδια της ξενιτιάς, τα οποία τραγουδιούνται και σήμερα με κάποιες παραλλαγές σε διάφορα μέρη της ηπείρου:

Ξενιτεμένο μου πουλί

Ξενιτεμένο μου πουλί
και παραπονεμένο,
η ξενιτιά σε χαίρεται
κι εγώ έχω τον καημό σου.
Τι να σε στείλω ξένε μου,
τι να σε προβοδίσω;
Να στείλω μήλο σήπεται,
κυδώνι μαραγκιάζει.
Να στείλω και το δάκρυ μου
σ ένα χρυσό μαντήλι,
το δάκρυ μου είναι καυτό
και καίει το μαντήλι.

 

Κίνησαν τα καράβια τα Ζαγοριανά

Κίνησαν τα καράβια τα Ζαγοριανά,
κίνησε κι ο καλός μου να πάει στην ξενιτιά.
Κι ούτε γράμματα μου στέλνει,
κι ούτε αντίγραμμα.
Φύσηξε καλέ βοριά μου,
φύσα δυνατά ν’ αρμενίζουν
τα καράβια τα Ζαγοριανά,
ν’ αρμενίζει κι ο καλός μου από την ξενιτιά.

Κάποιες πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο του κ. Νικολάου Κ. Γκαντώνα
Νάσια Τσιτσιγάνη
Φωτογραφία:pixabay/ D_Gabi