ΜΟΝΗ ΔΑΦΝΙΟΥ (Μ. ΣΠ.)

Η μαθήτρια Μ.ΣΠ. της Γ΄ Τάξης επιμελήθηκε το συγκεκριμένο  άρθρο.

Στις παρυφές του όρους Αιγάλεω στο άλσος Χαϊδαρίου,  παραπλεύρως της Ιεράς Οδού που από τους αρχαίους χρόνους ενώνει την Αθήνα με την Ελευσίνα, έχει κτιστεί η βυζαντινή Μονή Δαφνίου. Σύμφωνα με τον Παυσανία, στη συγκεκριμένη περιοχή βρισκόταν και το αρχαίο ιερό του Δαφναίου ή Δαφνίου Απόλλωνα.

Το μοναστήρι προστατεύεται από οχυρωμένο με πύργους και επάλξεις τετράγωνο περίβολο, με δύο πύλες εισόδου στην ανατολική και τη δυτική του πλευρά. Σήμερα, μόνον η βόρεια πλευρά του περιβόλου διατηρεί τα βασικά χαρακτηριστικά της τυπολογίας των τειχών: δηλαδή τρεις προεξέχοντες τετραγωνικούς πύργους και εσωτερική τυφλή τοξοστοιχία, πάνω στην οποία διαμορφώνεται ο περίδρομος (διάδρομος) που περιέτρεχε τα τείχη και τις επάλξεις. Το τείχος ενίσχυαν δύο ακόμα πύργοι, ένας στη δυτική, ερειπωμένη σήμερα, πύλη, και ένας εσωτερικός στην ανατολική πύλη.

Κατά μήκος της βόρειας, ανατολικής και δυτικής πλευράς του οχυρού περιβόλου διατηρούνται ερείπια κτισμάτων, πιθανότατα των αρχικών κελιών.

Στο εσωτερικό του οχυρού δεσπόζει το Καθολικό (ο ναός της Μονής), στη νότια πλευρά του οποίου είχε διαμορφωθεί τετράγωνος αύλειος χώρος με τοξοστοιχίες και κελιά. Στα νότια και δυτικά του αύλειου χώρου ανασκαφικές έρευνες έφεραν στο φως αρχιτεκτονικά κατάλοιπα βοηθητικών κτισμάτων: κινστέρνα (δεξαμενή νερού), λουτρό, πιθανόν βιβλιοθήκη, κ.α. Βόρεια του Καθολικού διατηρούνται τα ερείπια της βυζαντινής Τράπεζας (τραπεζαρία).

 Το Καθολικό χρονολογείται στον 11ο αι. και ανήκει στον οκταγωνικό τύπο, που υιοθετείται στους μεσοβυζαντινούς χρόνους. Κύριο χαρακτηριστικό του τύπου είναι οι μεγάλες διαστάσεις του τρούλου και ο τρόπος στήριξής του σε οκτώ πεσσούς, που διατάσσονται συμμετρικά στις πλευρές του ευρύχωρου, τετράγωνης κάτοψης, κεντρικού χώρου. Παρεκκλήσια καταλαμβάνουν τους γωνιακούς χώρους του κτίσματος.