Η βιομηχανική δραστηριότητα στην Έδεσσα!

Από τον Χρήστου Πέτρο, μαθητή του Α3 

«Έδεσσα – Το Μάντσεστερ των Βαλκανίων». Ένας τίτλος που κρύβει μέσα του μία ολόκληρη εποχή. Ένας τίτλος που έχει σημαδέψει την πόλη μας για παραπάνω από τρεις αιώνες. Ένας τίτλος που οδηγεί τον επισκέπτη στην ανακάλυψη της ένδοξης βιομηχανικής ιστορίας της πόλης. Είναι όμως τόσο γεμάτη, που, με δυσκολία θα μπορούσε να αποτυπωθεί και να εξιστορηθεί μέσα σε μόνο ένα κείμενο!

Για να καταφέρει κανείς να δημιουργήσει μια εικόνα για το στίγμα το οποίο άφησε πίσω της η άνθιση αυτή, θα πρέπει να ανατρέξει αρκετά πιο πριν στο παρελθόν. Μέσα στα χρόνια της τουρκοκρατίας, το 1668, καταγραφές αναφέρουν 300 καταστήματα, 70 νερόμυλους και εκατοντάδες άλλους μικρούς νερόμυλους σε σπίτια και βυρσοδεψεία. Λόγω της εκμετάλλευσης της ταχύτατης κίνησης του νερού για την κλωστοϋφαντουργία, η Έδεσσα γνώρισε ραγδαία αύξηση πληθυσμού.  Αναλυτικά: Τέλη 17^ου αι. → 7.000 κάτοικοι, 1797 →12.000 κάτοικοι και 1831 → 24.000 κάτοικοι.

Με το τέλος του 18^ου αι. και στις αρχές του 19^ου αι., η βιοτεχνία υφαντικής και κλωστικής γνώρισε μεγάλη ακμή. Παρά την τουρκική κατοχή, λειτούργησαν πολλά εργαστήρια και συντεχνίες που ειδικεύονταν στην επεξεργασία μεταξιού, δερμάτων και κυρίως χοντρών μάλλινων υφασμάτων. Υπολογίζεται ότι γύρω στα 1800 ήταν σε χρήση σε οικιακές βιοτεχνίες πάνω από 10.000 αργαλειοί. Στην πορεία, χάρη στην πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δόθηκαν ίσα δικαιώματα σε μουσουλμάνους και χριστιανούς, με αποτέλεσμα να έρθει η μετεξέλιξη σε βιομηχανίες κλωστοϋφαντουργίας.

Κατά την περίοδο 1874-1912 ιδρύονται τα πρώτα υδροκίνητα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας από πλούσιους ομογενείς με εμπορικούς οίκους στο εξωτερικό. Προϋπάρχοντα σιδηροδρομικά και οδικά δίκτυα, χαμηλοί μισθοί και φθηνές πρώτες ύλες, μαζί με το υπέρ-πολύτιμο νερό, ήταν οι βασικοί παράγοντες που τους προσέλκυσαν. Μέσα στην περίοδο αυτή λειτούργησαν 7 βιομηχανίες. Από το 1912 η Έδεσσα είχε τον πρώτο λόγο σε παραγωγή στη Μακεδονία και τον δεύτερο στη χώρα.

Αναλυτικός πίνακας με την ραγδαία αύξηση του πληθυσμού:

  Πίνακας με καταγραφή των μεγάλων βιοτεχνιών της Έδεσσας:

Μετά το 1950 και μέχρι το 1962 ήρθε η ολική κατάρρευση. Όλα τα εργοστάσια έκλεισαν τις πόρτες τους με τα βασικότερα αίτια να είναι:

• Αντίξοες συνθήκες της δικτατορίας
• Έλλειψη τεχνολογικού εκσυγχρονισμού
• Προβλήματα διοίκησης και ανταγωνισμού μεταξύ των μετόχων
• Εμφάνιση νέων συνθετικών υφαντουργικών προϊόντων
• Ιδιαίτερη περίπτωση για την Έδεσσα καθώς τα εργοστάσια υποχρεώθηκαν να πουλήσουν τα υδατικά τους δικαιώματα στη ΔΕΗ

Κατανοεί κανείς πως η εξέλιξη δεν σταματά. Η ένδοξη ιστορία της Έδεσσας έχει περάσει με χρυσά γράμματα στα βιβλία που εξιστορούν το παρελθόν της ελληνικής βιομηχανίας. Ελπίζω η Έδεσσα να αποκτήσει κάποια στιγμή ξανά έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στη βιομηχανία και την παραγωγή, δημιουργώντας παράλληλα ένα πόλο έλξης πληθυσμού.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
«Υδροκίνητα Κλωστοϋφαντουργεία της Έδεσσας» – 2ο ΓΕΛ ΕΔΕΣΣΑΣ – 1999
Βιβλιοθήκη