Ο Νίκος ήταν ένας συνηθισμένος φοιτητής που περνούσε αρκετό χρόνο σε καφετέριες διαβάζοντας για τις εξετάσεις του. Ένα απόγευμα, βρέθηκε σε ένα νέο καφέ που προσέφερε δωρεάν Wi-Fi. Χωρίς δεύτερη σκέψη, συνδέθηκε στο δίκτυο, χαρούμενος που θα μπορούσε να σερφάρει και να κατεβάσει σημειώσεις χωρίς να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα του.
Αυτό που δεν ήξερε, όμως, ήταν ότι το συγκεκριμένο δίκτυο δεν ήταν ασφαλές. Ένας χάκερ, ο Πέτρος, είχε δημιουργήσει ένα ψεύτικο Wi-Fi hotspot με όνομα παρόμοιο με αυτό της καφετέριας. Ο Νίκος, χωρίς να το καταλάβει, συνδέθηκε στο δίκτυο του χάκερ, ο οποίος μπορούσε πλέον να παρακολουθεί ό,τι έκανε στο διαδίκτυο.
Μέσα σε λίγα λεπτά, ο Πέτρος είχε αποκτήσει πρόσβαση στα email του Νίκου, στα κοινωνικά του δίκτυα και το χειρότερο, στα στοιχεία της τράπεζάς του όταν εκείνος συνδέθηκε στον λογαριασμό του.
Την επόμενη μέρα, ο Νίκος παρατήρησε ύποπτες συναλλαγές στον τραπεζικό του λογαριασμό και μηνύματα που δεν θυμόταν να έχει στείλει στους φίλους του. Μόνο τότε κατάλαβε ότι είχε πέσει θύμα επιτήδειων!
Αυτό είναι ένα παράδειγμα για το πώς τα προσωπικά μας δεδομένα μπορούν να κλαπούν, χωρίς καλά καλά να το καταλάβουμε. Η παγκόσμια Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 28 Ιανουαρίου. Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2006 και έχει στόχο να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με τη σημασία της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικότητας, ιδιαίτερα στο διαδίκτυο.
Τι είναι, λοιπόν, τα προσωπικά δεδομένα; Τα προσωπικά δεδομένα είναι οποιαδήποτε πληροφορία που αφορά ένα φυσικό πρόσωπο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναγνώρισή του, είτε άμεσα είτε έμμεσα.
Παραδείγματα προσωπικών δεδομένων:
✅ Βασικές πληροφορίες: Όνομα, επώνυμο, ημερομηνία γέννησης
✅ Στοιχεία επικοινωνίας: Διεύθυνση, τηλέφωνο, email
✅ Οικονομικά δεδομένα: Αριθμός τραπεζικού λογαριασμού, στοιχεία πιστωτικής κάρτας
✅ Ψηφιακά δεδομένα: Διευθύνσεις IP, cookies, ιστορικό περιήγησης
✅ Ιατρικά δεδομένα: Ιστορικό υγείας, εξετάσεις, φαρμακευτική αγωγή
Τα προσωπικά μας δεδομένα κινδυνεύουν παντού, και μάλιστα με τρόπους που συχνά δεν καταλαβαίνουμε! Δες μερικές κλασικές παγίδες με μια δόση χιούμορ:
1️⃣ Το “Συμφωνώ με τους όρους” , χωρίς καν να τους διαβάσεις
Επίπεδο κινδύνου: Σαν να υπογράφεις συμβόλαιο με τον διάβολο χωρίς να ξέρεις τι πούλησες.
Κατεβάζεις μια δωρεάν εφαρμογή και τσακ-μπαμ πατάς “Accept All”.Στην πραγματικότητα, μόλις έδωσες άδεια στην εφαρμογή να διαβάζει τις επαφές σου, να ακούει τη μουσική που ακούς και – για κάποιο λόγο – να ξέρει αν έχεις κατοικίδιο.
2️⃣ Το δωρεάν Wi-Fi που είναι πιο επικίνδυνο από πατάτες σε fast food χωρίς αλάτι.
Επίπεδο κινδύνου: Σαν να δίνεις το πορτοφόλι σου σε άγνωστο και να του λες “Πάρε ό,τι θες”.
Βρίσκεις ένα Wi-Fi με το όνομα “FREE_COFFEE_WIFI” και συνδέεσαι χαρούμενος. Δεν ξέρεις όμως ότι ο χάκερ που το έστησε χαμογελάει, καθώς διαβάζει τα email σου σε πραγματικό χρόνο.
3️⃣ Τα social media – Εκεί που οι άνθρωποι αποκαλύπτουν τα πάντα δωρεάν
Επίπεδο κινδύνου: Σαν να φωνάζεις τον αριθμό της πιστωτικής σου στην πλατεία Συντάγματος.
“Ουάου, σήμερα είναι τα γενέθλιά μου! Γεννήθηκα στις 14/02/1995!”
“Επιτέλους, αγόρασα σπίτι! Να ο δρόμος και ο αριθμός του!”
Ο χάκερ που παρακολουθεί: “Α, ωραία, τώρα μου λείπει μόνο ο ΑΜΚΑ σου για να πάρω δάνειο στο όνομά σου.
Πρέπει να προσέχουμε τα προσωπικά μας δεδομένα γιατί το διαδίκτυο είναι γεμάτο παγίδες και… οι κίνδυνοι δεν είναι πάντα προφανείς!
1️⃣ Για να μην πέσουμε θύματα απάτης ή κλοπής ταυτότητας
Έχεις σκεφτεί ποτέ πώς κάποιος μπορεί να πάρει δάνειο στο όνομά σου χωρίς να το ξέρεις; Αν αποκαλύψεις αρκετές πληροφορίες (π.χ. ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, διεύθυνση), ένας επιτήδειος μπορεί να υποδυθεί εσένα και να ανοίξει λογαριασμούς, να κάνει αγορές ή ακόμα και να πάρει δάνειο στο όνομά σου.
2️⃣ Για να μην πουλάνε τα δεδομένα μας σε διαφημιστικές εταιρείες
Αν έχεις αναρωτηθεί ποτέ γιατί βλέπεις διαφημίσεις για κάτι που μόλις συζήτησες με έναν φίλο σου… καλώς ήρθες στον κόσμο της στοχευμένης διαφήμισης! Πολλές εφαρμογές και ιστοσελίδες καταγράφουν τι ψάχνεις, τι λες και τι κάνεις για να σου δείχνουν διαφημίσεις που σε αφορούν.
3️⃣ Για να μην γίνουμε στόχοι χάκερ
Ένα αδύναμο ή κοινό password (τύπου 123456 ή password) είναι σαν να αφήνεις την πόρτα του σπιτιού σου ξεκλείδωτη. Αν ένας χάκερ αποκτήσει πρόσβαση στους λογαριασμούς σου, μπορεί να κλέψει τα χρήματά σου, ν” αλλάξει τους κωδικούς σου και να σε αποκλείσει από τους λογαριασμούς σου και να χρησιμοποιήσει τα social media σου για να εξαπατήσει φίλους και γνωστούς σου.
4️⃣ Για να προστατεύσουμε την ιδιωτική μας ζωή
Δεν χρειάζεται όλος ο κόσμος να ξέρει πού είμαστε κάθε στιγμή ή τι κάνουμε. Αν δημοσιεύουμε πάρα πολλές προσωπικές πληροφορίες, μπορεί να γίνουμε στόχος όχι μόνο των χάκερ αλλά και κακόβουλων ατόμων που εκμεταλλεύονται τέτοιες πληροφορίες (π.χ. για stalking ή διάρρηξη όταν ξέρουν ότι λείπουμε διακοπές).
Το ίντερνετ είναι σαν μια μεγάλη σκηνή: ό,τι λες και κάνεις μπορεί να το δει πολύ περισσότερος κόσμος απ’ όσο νομίζεις! Γι’ αυτό, πριν αποκαλύψεις κάτι, σκέψου αν θα ήθελες να το δει ολόκληρος ο κόσμος.
Για να προστατεύσουμε τα προσωπικά μας δεδομένα, μπορούμε να ακολουθήσουμε μερικές απλές αλλά αποτελεσματικές πρακτικές. Όπως το να χρησιμοποιούμε δυνατούς και μοναδικούς κωδικούς πρόσβασης – Όχι 123456 ή password! Ιδανικά, συνδυάζουμε γράμματα, αριθμούς και σύμβολα. Επιπλέον, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τα δημόσια Wi-Fi. Αν πρέπει να τα χρησιμοποιήσουμε, δεν βάζουμε ποτέ κωδικούς ή τραπεζικά στοιχεία. Αν μπορούμε, χρησιμοποιούμε VPN.
Προσοχή στα social media:
– Δεν δημοσιεύουμε ευαίσθητες πληροφορίες (διεύθυνση, ταξίδια, οικονομικά στοιχεία). Δεν ανοίγουμε ύποπτα email ή μηνύματα
– Αν κάτι φαίνεται ύποπτο (π.χ. “Η τράπεζά σας ζητά επιβεβαίωση του κωδικού σας”), μάλλον είναι απάτη (phishing).
- Ελέγχουμε τις άδειες των εφαρμογών. Γιατί μια εφαρμογή φακού να ζητά πρόσβαση στις επαφές και στο μικρόφωνό μας;
- Αναβαθμίζουμε τακτικά τις συσκευές μας. Οι ενημερώσεις κλείνουν κενά ασφαλείας που μπορούν να εκμεταλλευτούν οι χάκερ.
“Η ασφάλεια στο διαδίκτυο είναι στο χέρι μας – με σωστές πρακτικές, μπορούμε να προστατεύσουμε τα δεδομένα μας και να απολαύσουμε το διαδίκτυο χωρίς φόβο!”
“Η ιδιωτικότητα μας είναι δικαίωμά μας, ας την κερδίσουμε!
Ντάκου Έλλη, Β4
