Ταξιδεύοντας στα fm

της Στέλλας Βόρδου

Αν επισκεπτόταν κάποιος ένα συνηθισμένο σπίτι πριν από πενήντα ή και τριάντα χρόνια, θα άκουγε το μόνιμο μουρμούρισμα του ραδιοφώνου: τραγούδια, διαφημίσεις, ειδήσεις ήταν το σταθερό φόντο σε κάθε σπίτι. Σήμερα όμως η ενημέρωση και η ψυχαγωγία μας βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά  σε ηλεκτρονικά μέσα και συσκευές: η τηλεόραση, ο υπολογιστής, το κινητό εκτόπισαν το ραδιόφωνο.

Το ραδιόφωνο  εμφανίστηκε πρώτη φορά το 1895 στην Μπολόνια της Ιταλίας από τον Guglielmo Marconi. Διαδέχτηκε την συσκευή του τηλεφώνου, αφού χρησημοποιούσε παρόμοιο σύστημα αλλά ως μέσο μαζικής ενημέρωσης αποτέλεσε απόγονο της εφημερίδας. Το πρώτο ραδιόφωνο μετέδιδε μόνο σήματα μορς μέσω ραδιοκυμάτων.

Με την πάροδο των χρόνων το ραδιόφωνο άλλαξε πολλές μορφές μέχρι να φτάσει στην σημερινή μορφή του. Την παραμονή Χριστουγέννων του  1906 ακούστηκε για πρώτη φορά μουσική και ανθρώπινη φωνή από ραδιόφωνο. Το 1908 έγινε η πρώτη μετάδοση ρεπορτάζ από το  Δουβλίνο. Το 1919 ξεκίνησαν να πραγματοποιούνται οι πρώτες “κανονικές” ραδιοφωνικές εκπομπές στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Χάγη της Ολλανδίας.

Στην Ελλάδα ξεκίνησαν οι προσπάθειες εγκατάστασης ραδιοφωνικών πομπών το 1923 αλλά χρειάστηκαν κάποια χρόνια μέχρι να επιτευχθεί αυτό. Κι έτσι στις 25 Νοεμβρίου του 1928 έγινε η πρώτη ελληνική ραδιοφωνική εκπομπή στη Θεσσαλονίκη από τον ραδιοηλεκτρολόγο Χρήστο Τσιγγιρίδη. Με την πάροδο των χρόνων ξεκίνησαν να γίνονται εμπορικές και αθλητικές μεταδόσεις μέσω ραδιοφώνου (1921) και δημιουργήθηκαν πολλά κινήματα και ξεκίνησε η “πειρατική” ραδιοφωνία.

Ειδικότερα κατά τη διάρκεια πολέμων και συμπλοκών η παράνομη ραδιοφωνία ήταν το βασικότερο μέσο ειλικρινής ενημέρωσης. Δεν είναι τυχαίο ότι στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Ελλάδας οι ναζιστικές αρχές είχαν κατασχέσει όλες τις συσκευές ραδιοφώνου, ενώ όσοι κράτησαν με κίνδυνο της ζωής τους τα ραδιόφωνά τους άκουγαν το βράδυ υπό άκρα μυστικότητα την ελληνική εκπομπή του BBC. Στη διάρκεια της στρατιωτικής χούντας η ελληνική ραδιοφωνική εκπομπή της Deutsche Welle ήταν μια αχτίδα αδέσμευτης ενημέρωσης για τους Έλληνες. Τις επόμενες δεκαετίες το ραδιόφωνο αναπτύχθηκε αλλά η βασική ιδέα και σύστημα δεν άλλαξαν.

Τα τελευταία χρόνια η κλασική μορφή του ραδιοφώνου έχει αλλάξει ολοκληρωτικά. Όλα γύρω μας γίνονται διαδικτυακά- το ίδιο και το ραδιόφωνο. Οι διαδικτυακές ραδιοφωνικές εκπομπές ονομάζονται “podcasts”. Οι ακροατές ραδιοφώνου μπορούν με αυτή τη μέθοδο να ακούν την αγαπημένη τους εκπομπή όποτε θέλουν και όσες φορές θέλουν. Εκπομπές podcast έχει και το σχολείο μας και μπορείτε να τις ακούσετε εδώ! Το ραδιόφωνο λοιπόν προσαρμόζεται στην καινούργια ψηφιακή εποχή.

Κάποιοι από τους μαθητές που συμμετέχουν  στον όμιλο ραδιοφωνίας του σχολείου μάς περιέγραψαν περίπου την διαδικασία ηχογράφηση των podcasts. Ανέφεραν πως τα θέματα των εκπομπών επιλέγονται από τον μαθητή που θα την υλοποιήσει  και αφορούν ένα συγκεκριμένο θέμα κάθε φορά όπως συγκεκριμένος καλλιτέχνης, δεκαετία, είδος μουσικής. Οι εκπομπές δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του European school radio η οποία δημιουργήθηκε από το υπουργείο παιδείας ,με σκοπό την ανάδειξη του ταλέντου των μαθητών και χρησιμοποιείται από πολλά διαφορετικά σχολεία της Ελλάδας και της Ευρώπης. Υπάρχει η δυνατότητα να ακουστεί μία εκπομπή οποιαδήποτε στιγμή, χωρίς περιορισμό ή χρέωση.  Η δημιουργία μίας εκπομπής έχει κάποια συγκεκριμένα στάδια τα οποία είναι: επιλογή θέματος εκπομπής, αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο, επιλογή τραγουδιών, συλλογή υλικού, ηχογράφηση εκπομπής και τέλος μεταφόρτωση εκπομπής στην ιστοσελίδα. H τελευταία τους αναφορά αφορούσε τα θέματα κάποιων εκπομπών τους που είναι: Ο Elvis Aaron Presley, το Rock and roll, η Metal μουσική, διασκευές πασίγνωστων τραγουδιών, η δεκαετία των 70s, η δεκαετία 60s, τα soundtracks James Bond και το συγκρότημα των Queen.

Το ραδιόφωνο είναι μία από τις σημαντικότερες εφευρέσεις της ιστορίας και γι’ αυτό στις 19 Φεβρουαρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου. Καθιερώθηκε με απόφαση της UNESCO στις 29 Σεπτεμβρίου 2011, έπειτα από πρόταση της Ισπανικής Ακαδημίας Ραδιοφώνου. Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Ραδιοφώνου είναι ο εορτασμός του ραδιοφώνου ως Μέσου Μαζικής Επικοινωνίας, η βελτίωση της διεθνούς συνεργασίας μεταξύ των ραδιοφωνικών οργανισμών και η ενθάρρυνση των μεγάλων διεθνών δικτύων όσο και των τοπικών ραδιοφώνων, να προωθήσουν την πρόσβαση στην πληροφόρηση και την ελευθερία της έκφρασης στα ερτζιανά.

Συντονιστείτε λοιπόν!