Η Τριπολιτσά ήταν το σημαντικότερο διοικητικό, στρατιωτικό και οικονομικό κέντρο της Πελοποννήσου. Δεν ήταν τυχαίο που οι Τούρκοι θεωρούσαν την περιοχή ως κέντρο ελέγχου όλης της Πελοποννήσου. Η πόλη προστατευόταν από τείχος μήκους 3,5 χλμ., ύψους 4μ. και πάχους 2μ. Είχε πύργο με διπλές πολεμίστρες και τριάντα κανόνια. Το τείχος είχε επτά πύλες, ενώ μέσα από αυτό υπήρχε ένα τετράγωνο φρούριο σε ένα μικρό ύψωμα σαν Ακρόπολη. Πάντως, η συγκεκριμένη οχύρωση δεν θεωρούνταν ιδιαίτερα ισχυρή.
Μέσα στην πόλη της Τριπολιτσάς, πριν την Επανάσταση ζούσαν 15.000 άνθρωποι, εκ των οποίων 7.000 Έλληνες και 1.000 Εβραίοι. Όταν όμως ξεκίνησαν οι μάχες, οι Έλληνες εγκατέλειψαν την πόλη, ενώ οι Τούρκοι από τις γύρω περιοχές μπήκαν στην Τριπολιτσά. Έτσι, οι Τούρκοι ήσαν 30.000 περίπου. Η πόλη δεν είχε πολλά τρόφιμα και οι Έλληνες φεύγοντας κατέστρεψαν τα υδραγωγεία και τα πηγάδια. Την περίοδο πριν την άλωση της πόλης της Τριπολιτσάς διοικητής ήταν ο Χουρσίτ Πασάς, που έλειπε, όμως αφού ήταν απασχολημένος πολεμώντας τον Αλή Πασά στην Ήπειρο.
Εικόνα από https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F%2Febooks.edu.gr%2Febooks%2Fv%2Fhtml%2F8547%2F2188%2FIstoria_ST-Dimotikou_html-empl%2Findex3_7.html&psig=AOvVaw0qUS5OGMdZx1L9p-ZL2Vmr&ust=1617396008231000&source=images&cd=vfe&ved=0CAMQjB1qFwoTCODXqujz3e8CFQAAAAAdAAAAABA9
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ήταν ο πρώτος που είχε τονίσει τη σημασία κατάληψης της Τριπολιτσάς, αφού η κατάκτησή της θα αποδιοργάνωνε τους Τούρκους και θα έδινε τον έλεγχο στους Έλληνες. Φυσικά ο μεγάλος στρατηγός ήταν ενθαρρυμένος από τις προηγούμενες νίκες στο Βαλτέτσι (12 Μαΐου) και στα Δολιανά (18 Μαΐου).
Μόλις η πολιορκία ξεκίνησε, πολλοί πλούσιοι Τούρκοι αλλά κι Αλβανοί μαχητές, που βοηθούσαν τους Τούρκους βλέποντας την έλλειψη τροφίμων και νερού αλλά και τις ήττες που προηγήθηκαν στο Λεβίδι, στο Βαλτέτσι, στα Δολιανά και στη Γράνα, άρχισαν διαπραγματεύσεις με τους Έλληνες προσφέροντάς τους λάφυρα, προκειμένου να τους αφήσουν να γλιτώσουν από την επικείμενη άλωση.
Τέσσερα μεγάλα σώματα πολιορκητών σχημάτιζαν ημικύκλιο γύρω από την Τριπολιτσά. Το αριστερό κατείχε ο Κολοκοτρώνης με 2.500 άντρες, το δεξιό ο Γιατράκος με 1.500, το κέντρο ο Αναγνωσταράς με 1.000 και πίσω από το δεξιό και το κέντρο βρισκόταν ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης με 1.500 άντρες. Μέχρι τον Αύγουστο υπήρχαν ανταλλαγές πυρών μεταξύ των εμπόλεμων. Οι Έλληνες έφθειραν σταδιακά τόσο το πεζικό όσο και το ιππικό των Τούρκων. Οποιεσδήποτε προσπάθειες των Τούρκων για την εξεύρεση τροφίμων και πυρομαχικών έπεσαν στο κενό. Τότε ο Υψηλάντης κι ενώ είχαν εκδηλωθεί επιδημίες στην πόλη, πρότεινε παράδοση της πόλης υπό ευνοϊκούς όρους, που όμως απορρίφθηκαν υπεροπτικά από τους Τούρκους.
Από τις 26 Αυγούστου μέχρι και τα μέσα Σεπτεμβρίου έγιναν προσπάθειες από τον τουρκικό στόλο για απόβαση στην Πελοπόννησο Τούρκων κι Αλβανών στρατιωτών, προκειμένου να ανακουφίσουν τους πολιορκημένους, οποιαδήποτε όμως προσπάθεια δεν τελεσφόρησε. Οι πολιορκημένοι έχοντας συνειδητοποιήσει την κατάσταση χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες : οι Αλβανοί θα πλήρωναν χρήματα στους Έλληνες για να ξεφύγουν τη σφαγή και υπόσχονταν να πολεμήσουν κατά του Σουλτάνου, οι ντόπιοι Τούρκοι που ζητούσαν ασφάλεια και οι Ασιάτες Τούρκοι που θα πολεμούσαν για την τιμή. Ως ημέρα αναχώρησης των Αλβανών για την Ήπειρο ορίστηκε η 23η Σεπτεμβρίου.
Κι ενώ οι Αλβανοί ετοιμάζονταν να βγουν από την Τριπολιτσά και οι Πελοποννήσιοι Τούρκοι συζητούσαν για νέες διαπραγματεύσεις, έμεινε αφρούρητο το κανονιοστάσιο της πόλης της Ναυπλίας. Περίπου 50 άντρες ανέβηκαν στο τείχος και ύψωσαν την ελληνική σημαία. Οι Έλληνες κατάφεραν και άνοιξαν και άλλες πύλες και όρμησαν όλοι μέσα στην πόλη. Οι Έλληνες πλημμύρισαν την πόλη και η σφαγή που ακολούθησε κυρίως από τον στρατό του Κολοκοτρώνη ήταν τρομακτική. Επί τρεις ημέρες οι Έλληνες σφάγιαζαν τους άμαχους Τούρκους και Εβραίους, τις γυναίκες, τα παιδιά και τα βρέφη. Βασάνισαν, έκαψαν και λεηλάτησαν. Περίπου 2.000 Εβραίοι και 30.000 Τούρκοι σφαγιάστηκαν και γυναίκες των πασάδων παραδόθηκαν στη φύλαξη του Πετρόμπεη. Την τρίτη ημέρα θανατώθηκαν όσοι Τούρκοι είχαν καταφύγει πεινασμένοι πριν από την άλωση.
Οι ελληνικές απώλειες σύμφωνα με πηγές κινούνται από 100 έως 700 στρατιώτες. Πολλοί ιστορικοί θεωρούν υπερβολικούς τους 30.000 περίπου σφαγιασθέντες και υπολογίζουν τα θύματα σε 10.000.
Η νίκη των Ελλήνων στην Τριπολιτσά είχε μεγάλο αντίκτυπο στην Ευρώπη. Πολλοί Ευρωπαίοι σχολίαζαν διαφορετικά το αποτέλεσμα της άλωσης, ανάλογα με τις πολιτικές προτιμήσεις τους. Πάντως, όπως και να έχει οι Έλληνες πήραν ως λάφυρα πολλά όπλα και το βασικότερο είναι πως τονώθηκε η ψυχολογία τους αφού πίστεψαν πως οι Τούρκοι δεν είναι ένας ανίκητος αντίπαλος.
Κωνσταντίνος Δ. ΣΤ1
