Η Βάσω Καλτσογιάννη της Α” Λυκείου καταθέτει τον προβληματισμό της για την αντιφατικότητα του πολιτισμού μας που δίκαια χαρακτηρίζεται σύγχρονος Ιανός…
Από τότε που ο Προμηθέας έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς και τη χάρισε στους ανθρώπους, αυτοί άρχισαν να δημιουργούν πολιτισμό. Και μπορεί η κατασκευή του τροχού, τα τρόφιμα, τα φάρμακα του Ιπποκράτη, η ανακάλυψη του τηλέγραφου από τον Γκράχαμ Μπελ ή η διατύπωση της θεωρίας της σχετικότητας από τον Αϊνστάιν είναι μερικά δείγματα πολιτισμού, όμως στην πραγματικότητα αυτή η έννοια έχει πιο βαθύ νόημα. Είναι «η αρμονία και η τάξη που οδηγεί την ανθρώπινη κοινότητα στην πνευματική καλλιέργεια και την υλική πρόοδο» όπως διαπιστώνει ο Will Dyrant .
Ο σύγχρονος άνθρωπος χαρακτηρίζεται ως πολιτισμένος και προφανώς αυτός ο χαρακτηρισμός του αξίζει. Μέσα σε λίγα χρόνια με 
πενιχρά υλικά μέσα και γνώσεις ως πρώτη ύλη τα άτομα κατάφεραν να εξερευνήσουν τόσο τον μακρόκοσμο όσο και τον μικρόκοσμο τα ύλης. Η κβαντική φυσική και η επιστήμη της βιολογίας έφτασαν στο απόγειό τους. Όλα αυτά δίνουν στους σύγχρονους ανθρώπους τη δυνατότητα να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους. Ασθένειες που ταλάνιζαν τις παλαιότερες γενιές σήμερα με ένα εμβόλιο μπορούν να καταπολεμηθούν. Ταυτόχρονα, δόθηκαν πολλές απαντήσεις για καθημερινά φαινόμενα που δεν μπορούσαν να εξηγηθούν όπως για τις αστραπές ή για το σχήμα του πλανήτη. Όλα αυτά, φαίνονται τόσο απλά, όμως είναι απόρροια του πολιτισμού μας.
Επιπρόσθετα, ο πολιτισμός είναι η πυξίδα που οδηγεί τους ανθρώπους από το «εγώ» στο «εμείς». Γιατί είναι ο πρωτομάστορας που κτίζει κοινωνίες αγάπης με πρωταγωνιστές τη γνώση , την αρετή και το κοινό συμφέρον. Απότοκος αυτών είναι η ενίσχυση της δημοκρατίας και η μόνιμη ειρήνη μεταξύ των λαών. Και φυσικά υπάρχουν παραδείγματα να μας θυμίζουν πως ο πολιτισμός είναι η γονιμοποιός δύναμη μιας κοινωνίας. Ο Περικλής βοήθησε τον πολιτισμό να ανθίσει σε περιόδους ειρήνης. Ο Παρθενώνας, οι περίτεχνοι αρχαίοι ναοί ή τα αγάλματα παραμένουν αθάνατα και αναλλοίωτα στο χρόνο για να θυμίζουν την αξία του. Και σήμερα ο πολιτισμός είναι αυτός που δίνει την δυνατότητα με το πάτημα ενός κουμπιού να εξερευνήσουμε τον κόσμο από άκρη σε άκρη.
Δυστυχώς, όμως πολλά γεγονότα αποτελούν δήγμα στο κορμί του πολιτισμού. Γιατί σίγουρα ένας άνθρωπος που είναι εξαρτημένος από
την τεχνολογία ή υποχείριο μιας μηχανής, ένας άνθρωπος που αυτοχειριάζεται για να ικανοποιήσει την καταναλωτική του μανία είναι ανελεύθερος και είλωτας. Όταν ο πλανήτης μας έχει χωριστεί σε νησίδες αφθονίας και πλούτου, άλλα και σε περιοχές με ένδεια όπου οι άνθρωποι λιμοκτονούν και πεθαίνουν από ασθένειες που μπορούν να γιατρευτούν, τότε έχουμε αποτύχει. Όταν οι επιστήμονες κατασκευάζουν πυρηνικές βόμβες ή ακόμη όπλα μαζικής καταστροφής , τότε ισοπεδώνεται κάθε στοιχείο πολιτισμού.
Μετά από όλα αυτά έρχεται και η βία, η εγκληματικότητα και η διαφθορά. Οι σύγχρονες «πολιτισμένες» κοινωνίες χαρακτηρίζοντας από ανθρώπους δυστυχισμένους, μόνους που φοβούνται να «απλώσουν το χέρι» στο συνάνθρωπο που δεν έχει φίλους και γνωστούς. Ένα μόνιμο προσωπείο έχει ενσωματωθεί στον καθένα μας. Και έτσι, ο άνθρωπος υποβιβάζεται και υπακούει μόνο στο «δίκαιο της πυγμής». Γι’ αυτό και επικρατούν οι ισχυροί. Τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν γίνει ουτοπία και ανεκπλήρωτο όνειρο. Όλα αυτά στις πολιτισμένες κοινωνίες μας… Η υποκρισία και το ψέμα είναι αντιγόνα του πολιτισμού, όμως αυτό δεν το έχουμε αντιληφθεί.
Δεν είναι λοιπόν απλό να απαντήσει κανείς στο ερώτημα αν ο κόσμος είναι πολιτισμένος. Η αντιφατικότητα είναι μεγάλη. Όμως με 
γνώμονα ένα καλύτερο μέλλον που θα στηρίζεται σε ένα παρελθόν και ένα σίγουρο παρόν, οφείλουμε να διαφυλάξουμε τον πολιτισμό μας. Για μας η Ιθάκη και το νόστιμο ήμαρ των συντρόφων του Οδυσσέα είναι η ελπίδα ενός καλύτερου μέλλοντος. Γιατί, ο πολιτισμός δεν είναι τρόπος ζωής αλλά δείχνει τον τρόπο να ζήσουμε καλύτερα!!!
