Η Ιστορία, η μνήμη, ένα βιβλίο, ένα θέατρο, μια παράσταση
Με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη μικρασιατική καταστροφή, παρακολουθήσαμε το Σάββατο 15 Οκτωβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά την παράσταση Ματωμένα Χώματα της Διδώς Σωτηρίου.
Πατήστε εδώ για την προβολή video της επίσκεψής μας!
Το έργο αυτό εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1962 και είναι ένα από τα γνωστότερα μυθιστορήματα της Διδώς Σωτηρίου που συνεχίζει να συναρπάζει με τον ίδιο ενθουσιασμό μέχρι και σήμερα. Την ιστορία του βιβλίου έφερε στο θεατρικό σανίδι ο σκηνοθέτης Γιώργος Παλούμπης. Σ΄αυτήν διαδραματίζονται τα γεγονότα της μεγάλης Μικρασιατικής καταστροφής μέσα από τα μάτια του πρωταγωνιστή Μανώλη Αξιώτη.
Η παράσταση έλαβε χώρα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, το οποίο είχε λειτουργήσει ως καταφύγιο για τις οικογένειες που έφτασαν στην πόλη μας μετά τη Μικρασιατική καταστροφή πριν από 100 ακριβώς χρόνια. Το έργο ξεκινάει δημιουργώντας μια έντονα συναισθηματική ατμόσφαιρα, καθώς παρουσιάζει φωτογραφίες από τα γεμάτα με πρόσφυγες θεωρεία του θεάτρου. Μπορέσαμε έτσι να καταλάβουμε την πρακτική αξιοποίηση των δημόσιων χώρων τέχνης, όπως τα θέατρα, για τη στέγαση ανθρώπων, όταν οι ανάγκες το απαιτούσαν.
Αν και έπειτα από έρευνά μας, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι συγκεκριμένες φωτογραφίες δεν αφορούν το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά αλλά το παλιό και κατεστραμμένο πλέον Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας (αυτό γίνεται αντιληπτό αν συγκρίνει κανείς τα σκαλίσματα στα θεωρεία μεταξύ των δύο θεάτρων), η συγκίνησή μας για την αντίστοιχη χρήση και του δικού μας θεάτρου δε μειώθηκε. Το έργο μας έδωσε την εντύπωση πως είμαστε συνένοχοι στο αφήγημα και το γεγονός ότι βρισκόμασταν σε μια αίθουσα που έχει στεγάσει στο παρελθόν θύματα της καταστροφής αυτής, ανέδειξε τον πόνο που προκαλεί μια από τις πιο δύσκολες εποχές της σύγχρονης Ελλάδας.
Η μεταφορά ενός τόσο πυκνού και πολυπρόσωπου έργου στη σκηνή σίγουρα δεν υπήρξε εύκολη. Για να παρουσιαστεί, εξάλλου, όλο το έργο χρειάστηκαν πάνω από δύο συνεχόμενες ώρες, κάτι το οποίο θα δυσκόλευε κάποιους θεατές να παρακολουθήσουν όλη την ιστορία με ακρίβεια. Ο σκηνοθέτης το χειρίστηκε κομψά, αφού υπήρχε και αφηγητής στη σκηνή, ο εξαιρετικός Νικήτας Τσακίρογλου, που διευκόλυνε με την αφήγηση αποσπασμάτων του βιβλίου την κατανόηση των ιστορικών στοιχείων της παράστασης.
Ήταν φανερό στο τέλος ότι δύσκολα μπορούσε κανείς να συγκρατήσει τα συναισθήματα που διέγειρε η παράσταση από τον συγκινητικό χαρακτήρα του έργου και τη συγκλονιστική ερμηνεία των ηθοποιών, οι οποίοι μετέδωσαν στο κοινό το αντιπολεμικό και ουμανιστικό πνεύμα του έργου της Σωτηρίου. Σε πολλούς από μας φάνηκε ιδιαίτερα συγκινητική η τελευταία σκηνή του έργου με τη βάρκα γεμάτη πρόσφυγες, όταν η παράσταση πια εστίαζε στην ολική καταστροφή της Σμύρνης. Όλοι οι άνθρωποι, εντέλει, βρέθηκαν αντιμέτωποι με την ίδια μοίρα.
Συνοπτικά, πρόκειται για μια παράσταση με έμφαση στη λεπτομέρεια που καταφέρνει να συνδυάσει το οπτικό στοιχείο με την αφήγηση και να καταλήξει σε ένα βιωματικό έργο που προβάλλει μια σκοτεινή περίοδο στην ιστορία του Ελληνισμού.
Ελισάβετ Οικονομοπούλου – Δανάη Κοτσυφάκη Α3
ΠΗΓΕΣ:
Λεοντίδου Λίλα (2017) Φτωχογειτονιές της ελπίδας: Ιστορία, Κοινωνική Δομή, Στέγαση
https://portnet.gr/paraliaka/5171-istoria-kai-anagkaio-lathos.html
https://www.clickatlife.gr/theatro/story/200486
https://www.athinorama.gr/theatre/theatre-reviews/3004786/3004786-matomena-xomata/
