Σύντομη Ιστορική Αναδρομή Α΄Παγκοσμίου Πολέμου και Μικρασιατικής Καταστροφής

Το ιστορικό πλαίσιο του βιβλίου «Ματωμένα Χώματα»

Α΄Παγκόσμιος πόλεμος και η Μικρασιατική καταστροφή

Όλα άρχισαν στις 28 Ιουνίου 1914 στο Σεράγεβο της Βοσνίας όταν ένας Σέρβος εθνικιστής σκότωσε τον Αυστριακό διάδοχο Φερδινάνδο. Αυτή η κίνηση ήταν αρκετή για να ανάψει το φιτίλι της μπαρουταποθήκης που ονομαζόταν Ευρώπη, γρήγορα 2 πλευρές σχηματίστηκαν με την Αντάντ στον έναν ζυγό (Βρετανική Αυτοκρατορία, Γαλλία και Ρωσική Αυτοκρατορία) και τις Κεντρικές Δυνάμεις στον άλλο (Γερμανική Αυτοκρατορία, Αυστροουγγαρία και Οθωμανική Αυτοκρατορία).

Χαρακώματα του Α'ΠΠ

Χαρακώματα του Α’ΠΠ

   Τα κύρια μέτωπα ήταν το δυτικό, το ανατολικό και το Βαλκανικό. Στο δυτικό οι Γερμανοί έκαναν την στρατηγική κίνηση και εισέβαλαν πρώτα στο Βέλγιο και την Ολλανδία παραβιάζοντας την ουδετερότητά τους και προσπερνώντας τις γαλλικές οχυρώσεις στα σύνορα Γαλλίας-Γερμανίας. Σύντομα όμως η φόρα της επίθεσης των Γερμανών θα ανακοπεί από την αντίσταση των Συμμάχων στην Β. Γαλλία. Οι 2 πλευρές θα αρκεστούν σε εκατοντάδες χιλιόμετρα από χαρακώματα τα οποία έμειναν σταθερά για το περισσότερο διάστημα του πολέμου. Χιλιάδες πέθαναν από τις ασθένειες και τις κακές καιρικές συνθήκες. Στο ανατολικό βλέπουμε περισσότερη κινητικότητα, αφού μια κέρδιζαν οι δυνάμεις των Κεντρικών Δυνάμεων μια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Τελικά στον τρίτο χρόνο του πολέμου μετά από μία αποτυχημένη επίθεση και εσωτερικές αναταραχές η Ρωσική Αυτοκρατορία θα βγει από τον πόλεμο συνθηκολογώντας. Έτσι το ανατολικό μέτωπο έπαψε να υπάρχει με αποτέλεσμα την ελάφρυνση των Κεντρικών Δυνάμεων.
Τέλος στο Βαλκανικό Μέτωπο η Σερβία είναι περικυκλωμένη από την Αυστροουγγαρία και την Βουλγαρία, ενώ η Αγγλία πιέζει την Ελλάδα να μπει στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ (ο Εθνικός Διχασμός δεν επέτρεπε στην Ελλάδα να εισέλθει στον πόλεμο). Η Ελλάδα τελικά το 1917 με τον Ελευθέριο Βενιζέλο στο τιμόνι της χώρας κηρύττει επιστράτευση και εισβάλλει με τους Άγγλο-Γάλλους στην Βουλγαρία.
Με την διάλυση της Βουλγαρίας η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε αποκοπεί από τους Συμμάχους της και τελικά κατάρρευσε και η ίδια μετά τις αποτυχημένες εισβολές σε Αίγυπτο και Ρωσία. Λίγο αργότερα κατέρρευσε και η Αυστροουγγαρία και ακολούθησε τελευταία η Γερμανία. Η Ελλάδα αν και άργησε να μπει στον πόλεμο κέρδισε βαλκανικά εδάφη, ολόκληρη την Θράκη και την περιοχή της Σμύρνης (για 5 χρόνια, μετά θα γινόταν δημοψήφισμα).
Το 1919 θα γίνει η πρώτη απόβαση Ελληνικού στρατού στην Σμύρνη. Σύντομα θα αρχίσει και η προέλαση προς Άγκυρα. Το 1920 όμως ο Βενιζέλος θα χάσει τις εκλογές με αποτέλεσμα την αλλαγή σχεδόν όλων των αξιωματούχων και εννοείται και των στρατιωτικών. Οι Βασιλικοί θα αναθέσουν την Εκστρατεία σε ακατάλληλα άτομα. Παρ΄ όλα αυτά ο Ελληνικός Στρατός θα συνεχίσει τις νίκες μέχρι το 1921, που θα σταματήσει σε μια απόσταση περίπου 80 χλμ από την Άγκυρα. Εκεί θα παραμένει για έναν ολόκληρο χρόνο μέχρι το καλοκαίρι του 1922 που έσπασε το ελληνικό μέτωπο από τον Κεμαλικό Στρατό. Οι τσέτες, άτακτοι στρατιώτες του τούρκικου στρατού, θα προχωρούν μπροστά από τον επίσημο στρατό και θα κάψουν, κλέψουν, βιάσουν ό,τι βρουν στο διάβα τους. Ήταν οι πρώτοι που μπήκαν στην Σμύρνη και δεν έδειξαν έλεος στην κοσμοπολίτικη πόλη.
Τις ημέρες της καταστροφής της Σμύρνης έγινε κάτι τραγικό, κάτι απάνθρωπο και όλα τα σύγχρονα και πολιτισμένα κράτη του κόσμου είχαν πρώτη θέση στο θέαμα αυτό. Τα δεκάδες Αμερικάνικα, Βρετανικά και Γαλλικά πλοία έβλεπαν την πόλη να καίγεται και αμάχους να σφάζονται με διαταγές να μην εμπλακούν ώστε να μην χαλάσουν οι σχέσεις των κρατών τους με το νεοσύστατο τούρκικο κράτος που θα γεννιόταν. Τελικά πάνω από 1.000.000 πρόσφυγες θα καταφύγουν στο Βασίλειο της Ελλάδας, αφού πρώτα θα δουν τις περιουσίες τους και πιθανώς κάποιο συγγενικό μέλος ή φίλο τους να χάνεται μέσα στις φλόγες του πολέμου και της Σμύρνης.

ΛΑΧΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Πηγές:

Μαυρογορδάτος Γ. (2015) «1915: Ο Εθνικός Διχασμός», Αθήνα , εκδ. Πατάκη

Λούβη Ε. , Ξιφάρας Δ. Χρ. ( 2013) «Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία»(Βιβλίο Γ” Γυμνασίου), Αθήνα,  εκδ. ΙΤΥΕ Διόφαντος

1 Σχόλιο

Υποβολή απάντησης