Το βιβλίο «Ματωμένα χώματα» της Διδώς Σωτηρίου είναι ένα από τα γνωστότερα έργα της, μεταφρασμένο σε πολλές γλώσσες (μεταξύ των οποίων αγγλικά, βουλγαρικά, εσθονικά, γαλλικά, γερμανικά κ.ά.) και έχει πουλήσει περισσότερα από 450. 000 αντίτυπα, γεγονός απόλυτα λογικό αν το διαβάσει κανείς.
Πρωταγωνιστής είναι ο Μανώλης Αξιώτης. Η ζωή του από την πρώτη δεκαετία του εικοστού αιώνα ως το 1922, αποτελεί τον κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο διαδραματίζεται η υπόθεση του γνωστού μυθιστορήματος. Καθώς το διαβάζουμε, παρακολουθούμε τη συμμετοχή του στα δραματικά ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα: την αναγκαστική επιστράτευση, τη φρίκη των Ταγμάτων Εργασίας, τις προσπάθειες του να δραπετεύσει, τη στράτευση του στον ελληνικό στρατό, τη φρίκη του πολέμου και την αγωνία να σώσει την οικογένειά του στην καταστροφή της Σμύρνης. Η συγγραφέας χρησιμοποίησε τις αυτοβιογραφικές σημειώσεις του Μικρασιάτη πρόσφυγα Μανώλη Αξιώτη προσπαθώντας να κρατήσει ζωντανή την μαρτυρία όλων εκείνων που έζησαν τον πόλεμο και την καταστροφή και τα κατάφερε. Η γλώσσα του βιβλίου είναι απλή και καθημερινή και γίνεται χρήση πολλών τουρκικών λέξεων, έτσι ώστε να αναπαρασταθεί ο τρόπος επικοινωνίας των ντόπιων.
Τα «Ματωμένα χώματα» περιγράφουν μια από τις δυσκολότερες ίσως στιγμές του ελληνισμού και η συγγραφέας καταφέρνει να αποδώσει με ακρίβεια και παραστατικότητα όλα εκείνα τα φρικτά γεγονότα του αχρείαστου μίσους και της βίας που συνέβησαν, τόσο από την τουρκική πλευρά, όσο και από την ελληνική, όπως και την ελπίδα που δεν εγκατέλειψε ποτέ όλους εκείνους τους διωκόμενους ανθρώπους. Δεν ωραιοποιεί τις καταστάσεις και καταγράφει τα γεγονότα με τον τρόπο που έγιναν και από τις δύο πλευρές. Προσπαθεί, μάλιστα, να ερμηνεύσει το ιστορικό γεγονός και κατονομάζει θαρραλέα τους αίτιους αποδίδοντας την μικρασιατική καταστροφή σε παράγοντες όπως η διείσδυση των Μεγάλων Δυνάμεων, που επιδίωκαν οικονομικές κι εμπορικές σχέσεις με την Τουρκία, ο αυξανόμενος τουρκικός εθνικισμός, η κακή εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, η απληστία ορισμένων Ελλήνων για περισσότερα κέρδη, που τους οδηγούσε σε ανάρμοστη συμπεριφορά απέναντι στους Τούρκους και τους ομοεθνείς τους και όχι στην αντιπαλότητα των δύο λαών.
Για τη Διδώ Σωτηρίου δεν υπάρχουν Έλληνες και Τούρκοι. Υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν το ίδιο, που αντιδρούν στα γεγονότα κατά τον ίδιο σχεδόν τρόπο και γίνονται θύματα των ίδιων καταστάσεων. Μας προσέφερε μία συγκινητική, ανθρώπινη ιστορία που προκαλεί συνεχείς εναλλαγές συναισθημάτων. Ο ήρωας μας, δεν είναι καθόλου το πρότυπο του ήρωα και αυτός είναι ο λόγος που δένεσαι από την αρχή μαζί του. Είναι ένα απλό παιδί που δε θα ριχτεί μπροστά να σκοτώσει δεκάδες Τούρκους, αλλά αντιθέτως φοβάται τον πόλεμο όπως θα έκανε ο καθένας μας. Δε θέλει να πεθάνει και εκμεταλλεύεται την εξυπνάδα και το μυαλό του για να αποφύγει πολλές δύσκολες καταστάσεις. Όταν, όμως, έρθει ο κίνδυνος δεν θα δειλιάσει, αλλά με περηφάνια θα βρεθεί στο μέτωπο για να υπερασπιστεί το σπίτι του και ό,τι αγαπάει.
Συνεπώς θεωρώ πως το βιβλίο της Διδώς Σωτηρίου είναι ένα από τα βιβλία που όλοι μας πρέπει να διαβάσουμε έστω μία φορά στην ζωή μας σίγουρα ως Έλληνες αλλά πρωτίστως ως άνθρωποι, καθώς ο τρόπος που εκφράζει τα γεγονότα διδάσκει και αγγίζει τον αναγνώστη κάνοντάς τον μέρος της ιστορίας και όχι απλά παρατηρητή.
Βολικάκη Μάγδα Α1
