Του Νίκου Μπίλλια Β2
28 Ιουλίου του 1914. Η Αυστροουγγαρία κηρύττει τον πόλεμο στην Σερβία, σηματοδοτώντας έτσι την έναρξη του Α” Παγκοσμίου πολέμου. Οι μάχες σώμα με σώμα στα χαρακώματα, καθώς και οι άσχημες συνθήκες υγιεινής που επικρατούσαν, καθιστούν αυτή την διαμάχη ως μια από τις σκληρότερες στην σύγχρονη ιστορία. Οι στρατιώτες ζούσαν και έβρισκαν κουράγιο στην ελπίδα πως ο πόλεμος θα είχε σταματήσει πριν τα Χριστούγεννα. Όμως, κάτι τέτοιο δε συνέβη ποτέ.
Ο Δεκέμβριος του 1914 τους βρήκε πάλι μέσα στις λάσπες, τις ασθένειες και τους πυροβολισμούς. Οι εκκλήσεις για ανακωχή με αφορμή την εορτή των Χριστουγέννων ήταν πολλαπλές. Στις 7 Δεκεμβρίου, ο Πάπας Βενεδίκτος ο 15ος απεύθυνε μήνυμα στους κυβερνήτες των εμπόλεμων κρατών ζητώντας κατάπαυση του πυρός ανήμερα της «μέρας που τραγούδησαν οι άγγελοι», όπως δήλωσε και ο ίδιος. Επιπλέον, αγγλικές φεμινιστικές ομάδες απέστειλαν μια ανοιχτή επιστολή στις γυναίκες της Αυστρίας και της Γερμανίας, υποστηρίζοντας μια πιθανή εκεχειρία. Τα αυτιά των κυβερνήσεων, όμως, παρέμειναν ερμητικά κλειστά.
Παρ΄όλα αυτά, ανάμεσα στα τάγματα των στρατιωτών άρχισαν να γεννιούνται φιλειρηνικά αισθήματα, καθώς συνειδητοποιούσαν την ματαιότητα και τη φρίκη αυτού του πολέμου. Η ιδέα του “live and let live” (Ζήσε και άφησε τους άλλους να ζήσουν) όπως αποκαλέστηκε ξεκίνησε να κερδίζει δημοφιλία στα δυτικά μέτωπα. Έτσι, οι πρώτες μικροεκέχειριες με πρωτοβουλία των ίδιων των στρατιωτών έγιναν γεγονός. Κάτι τέτοιο φυσικά έβρισκε αντίθετους τα ανώτερα κλιμάκια στρατού, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον τότε υπολοχαγό και μετέπειτα πρωθυπουργό της Γαλλίας Σαρλ ντε Γκωλ, ο οποίος αποκάλεσε τις απόπειρες ειρήνευσης των στρατιωτών του ως «αξιοθρήνητες».
Το αποκορύφωμα του φαινόμενου “live and let live” αποτέλεσε η εκεχειρία της 25ης Δεκεμβρίου του 1914. Ήδη από την παραμονή των Χριστουγέννων στα χαρακώματα του Βελγίου, απ’όπου και ξεκίνησε η ανακωχή, οι Γερμανοί στρατιώτες στόλισαν την δική τους πλευρά του πεδίου μάχης με αυτοσχέδια χριστουγεννιάτικα δέντρα. Μόλις ξημέρωσε η 25η Δεκεμβρίου, οι Γερμανοί στρατιώτες ξεκίνησαν να απαγγέλουν κάλαντα, με τους Βρετανούς να απαντάνε τραγουδώντας και εκείνοι στην γλώσσα τους. Στη συνέχεια, η κάθε πλευρά απεύθυνε ευχές στην άλλη και σιγά σιγά η μέχρι τότε ουδέτερη ζώνη γέμισε από ανθρώπους και των δυο πλευρών. Συνολικά 100.000 Βρετανοί και Γερμανοί συμμετείχαν στην ανακωχή, ανταλλάσσοντας δώρα και ευχές. Η εκεχειρία επίσης επέτρεψε στους στρατιώτες να θάψουν τους νεκρούς τους, ενώ σε πολλές περιπτώσεις στις τελετές συμμετείχαν και άτομα από την αντίπαλη πλευρά. Ένα από τα κύρια γεγονότα ανακωχής ήταν επίσης ο αγώνας ποδοσφαίρου που διεξήχθη. Πολλές μαρτυρίες κάνουν λόγο γι΄αυτό το γεγονός το οποίο έλαβε μέρος μεταξύ Βρετανών και Γερμανών στρατιωτών έξω από τα χαρακώματα, αυθόρμητα χωρίς ιδιαίτερη οργάνωση. Μάλιστα, ο Βρετανός ποιητής Ρόμπερτ Γκρέιβς υποστήριξε πως το σκορ του αγώνα ήταν 3-2, με τους Γερμανούς να είναι νικητές αυτού του άτυπου φιλικού αγώνα.
Το σημαντικό στοιχείο αυτής της ιστορίας, όμως, δεν είναι το ποδόσφαιρο. Αυτό, όσο και αν εξιτάρει εμάς τους λάτρεις του αθλητισμού, μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Η αξία που προωθεί η ιστορία της Χριστουγεννιάτικης ανακωχής είναι αυτή της ανθρωπιάς, εφόσον το ανθρώπινο πνεύμα ακόμα και υπό αντίξοες συνθήκες βάζει στο προσκήνιο τη συλλογικότητα και την καλοσύνη παραμερίζοντας τον εγωισμό και την αδιαφορία. Το ηθικό δίδαγμα αυτής της ιστορίας παραμένει επίκαιρο και θα είναι επίκαιρο όσα χρόνια και αν περάσουν. Γι” αυτόν τον λόγο είναι σημαντικό να υιοθετήσουμε αυτές τις αρχές στην καθημερινή μας ζωή και να κρατήσουμε αυτήν την ιστορία ζωντανή έτσι ώστε να συνεχίσει να εμπνέει και τις επόμενες γενιές.
Πηγές:
https://www.mixanitouxronou.gr/anakochi-ton-christougennon-otan-fantari-agnoisan-tous-stratigous/
https://www.news247.gr/magazine/anakoxi-ton-xristougennon-otan-i-eirini-nikise-ton-polemo/
https://en.wikipedia.org/wiki/Christmas_truce#Christmas_1914
https://www.flickr.com/photos/diego_sideburns/15911598306
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Christmas_Truce_1914_Memorial.jpg
