ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Φινλανδία
Στη Φινλανδία συνηθίζονται ελαφρά χτυπήματα με μια δέσμη από φύλλα σημύδας που παραπέμπουν στα κλαδιά φοινίκων με τα οποία υποδέχθηκαν τον Χριστό στα Ιεροσόλυμα. Την Κυριακή του Πάσχα τα παιδιά κατεβαίνουν στους δρόμους με καραμούζες και ταμπούρλα, βάζοντας τέλος στις ημέρες του πένθους.
Γερμανία
Στη Γερμανία η παράδοση προβλέπει την καύση των χριστουγεννιάτικων δέντρων την περίοδο του Πάσχα. Συμβολίζει την νίκη της όμορφης και ηλιόλουστης άνοιξης έναντι των κρύων γκρίζων ημερών του χειμώνα.
Βερμούδες
Τη Μεγάλη Παρασκευή οι κάτοικοι πετάνε πολύχρωμους χαρταετούς, συμβολίζοντας την Ανάληψη του Χριστού στον ουρανό. Η ιστορία λέει ότι ο «δάσκαλος» χρειαζόταν ένα απλό αλλά διαρκές σύμβολο για να βοηθήσει τους μαθητές του να κατανοήσουν την Ανάληψη. Έτσι, έφτιαξε έναν χαρταετό και τον πέταξε στον ουρανό.
Τσεχία-Ουγγαρία-Σλοβακία
Ένα από τα πιο περίεργα έθιμα του Πάσχα συμβαίνει στην Τσεχία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία. Σύμφωνα με την παράδοση οι άνδρες μαστιγώνουν τις γυναίκες τους τη Μεγάλη Δευτέρα με μαστίγια φτιαγμένα από ιτιά και διακοσμημένα με κορδέλες, αφού πρώτα τις βρέξουν με μπόλικο νερό. Το μαστίγωμα έχει συμβολική σημασία. Σύμφωνα με το θρύλο, οι γυναίκες μαστιγώνονται από τους συζύγους τους, ώστε να διατηρούν την ομορφιά και την υγεία τους την επόμενη χρονιά.
Ισπανία
Τη Μεγάλη Τρίτη στην Ισπανία λαμβάνει χώρα ένας παραδοσιακός χορός, ο «χορός του θανάτου». Κάθε άτομο που παίρνει μέρος στο χορό είναι ντυμένο σκελετός κρατάει ένα κουτί γεμάτο στάχτη. Ο χορός αρχίζει τα μεσάνυχτα και συνεχίζεται για τρεις ώρες, μέχρι τις τρεις το πρωί που τα φαντάσματα προκαλούν την Αγία Τριάδα. Στο τέλος η παρέλαση καταλήγει σε μια πελώρια συγκέντρωση.
Ελβετία
Σε ολόκληρη την Ελβετία, αλλά ιδιαίτερα στα μικρά χωριά, οι ντόπιοι μετατρέπουν τις βρύσες τους σε «πασχαλινά πηγάδια». Βάφουν τις όψεις τους και τοποθετούν λουλούδια για τη διακόσμησή τους. Σκοπός είναι να γιορτάσουν το συμβολισμό του νερού αλλά και τη σημασία του για τις ξηρές περιοχές των Άλπεων.
Λετονία
Το παραδοσιακό έθιμο του τσουγκρίσματος αβγών επικρατεί και στη Λετονία, με τη μικρή διαφορά ότι αναδεικνύεται σε ένα παιχνίδι για γερά νεύρα… Οι παίκτες δένουν τα ημι-βρασμένα αβγά σε μια κλωστή και τα τσουγκρίζουν από απόσταση. Νικητής, είναι αυτός που θα σπάσει το αβγό του αντιπάλου του, ωστόσο ο χαμένος έχει να καθαρίσει!
Πηγές
https://now24.gr/ta-paraxena-ethima-gia-to-pascha-sto-exoteriko/
https://www.neolaia.gr/2018/04/07/deka-perierga-pasxalina-ethima-ana-ton-kosmo/
ΕΛΛΑΔΑ
Κέρκυρα-Μπότηδες
Το Μεγάλο Σάββατο, στις έξι το πρωί στο Ναό της Παναγίας των Ξένων, πραγματοποιείται τεχνητός σεισμός σε αναπαράσταση του σεισμού που έγινε κατά την Ανάσταση, σύμφωνα με τις γραφές. Ακολουθεί η περιφορά του Επιταφίου και στις 11.00 ακριβώς οι καμπάνες σημαίνουν την πρώτη Ανάσταση και την εκκίνηση του πασίγνωστους πλέον εθίμου των Μπότηδων. Οι κάτοικοι, από τα στολισμένα μπαλκόνια τους, εκτοξεύουν τεράστια κανάτια, σκέτα, ή ζωγραφισμένα, γεμάτα νερό και στολισμένα συνήθως με κόκκινες κορδέλες, για να ξορκίσουν το κακό. Ο μεγάλος χαμός γίνεται στο πιο κεντρικό σημείο, δίπλα στο Λιστόν, όπου πλήθος κόσμου ζητωκραυγάζει σε κάθε ρίψη. Παράλληλα, η φιλαρμονική παίζει χαρούμενα εμβατήρια, ανάμεσά τους και το «Μην φοβάστε Γραικοί».
Πάτμος – Τελετή του Νιπτήρος
Τη Μεγάλη Πέμπτη λαμβάνει χώρα ένα πολύ ιδιαίτερο τελετουργικό που φαίνεται να πραγματοποιείται μόνο στην Πάτμο και τα Ιεροσόλυμα. Μετά τη λειτουργία, οι παρευρισκόμενοι παρακολουθούν την Τελετή του Νιπτήρος στην πλατεία Ξάνθου όπου ο Ηγούμενος της Μονής ραντίζει συμβολικά τα πόδια των μοναχών -μια αναπαράσταση της κίνησης του Ιησού να πλύνει τα πόδια των μαθητών του στο μυστικό δείπνο. Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, η λειτουργία είναι αφιερωμένη στη δεύτερη Ανάσταση και ο Ηγούμενος στο τέλος της μοιράζει κόκκινα αυγά στους παρευρισκομένους.
Χίος-Ρουκετοπόλεμος
Ένα από τα πιο προβεβλημένα έθιμα στην ελληνική (και ξένη) τηλεόραση είναι ο ρουκετοπόλεμος στη Χίο. Το χωριό Βροντάδος αποτελεί ένα ειδυλλιακό σκηνικό. Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου όμως, ο διάσημος οικισμός μεταμορφώνεται σε κάτι που θυμίζει έντονα πεδίο μάχης. Από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας κρατάει η «σύρραξη» ανάμεσα στους Παναγούσους (ενορίτες της Παναγίας της Ερειθιανής) και στους Αγιομαρκούσους (ενορίτες του Αγίου Μάρκου), που κάνουν τη νύχτα μέρα με τις χιλιάδες ρουκέτες που εκτοξεύουν έχοντας ως στόχο τον τρούλο και το έμβλημα του Αγίου Μάρκου οι μεν το ρολόι της Παναγίας της Ερειθιανής οι δε.
Λεωνίδιο-Η βραδιά των αερόστατων
Η βραδιά της Ανάστασης είναι κατανυκτική στο Λεωνίδιο, όπου εδώ και έναν αιώνα αναβιώνει κάθε χρόνο το φαντασμαγορικό έθιμο των αερόστατων, που κάνει το σκοτεινό αρκαδικό ουρανό να λαμπιρίζει μοναδικά. Σύμφωνα με το έθιμο, οι πέντε ενορίες της κωμόπολης συναγωνίζονται για το ποια θα πετάξει τα περισσότερα αερόστατα. Κανείς δεν είναι απόλυτα σίγουρος για την προέλευση του εθίμου. Ωστόσο, οι περισσότεροι υποστηρίζουν ότι οι ναυτικοί της περιοχής είχαν δει κάτι αντίστοιχο σε κάποια ασιατική χώρα και αποφάσισαν να μεταφέρουν το έθιμο αυτό στον τόπο τους.
Θράκη-Το κάψιμο του Ιούδα
Στη Θράκη, ένα από τα έθιμα είναι και το «κάψιμο του Ιούδα». Οι νεότεροι συνήθως, αφού φτιάξουν το ομοίωμα του Ιούδα, το περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι και ζητούν κλαδιά. Την Μεγάλη Παρασκευή μετά την περιφορά του Επιταφίου, βάζουν φωτιά στα κλαδιά αυτά και «καίουν» τον Ιούδα. Συνηθίζεται μέρος της στάχτης αυτής, να το ρίχνουν στα μνήματα.
Ύδρα-Θαλασσινός Επιτάφιος
Το νησί προσφέρει ένα «διαφορετικό» Πάσχα με την περιφορά του Επιταφίου να γίνεται μέσα στη θάλασσα. Ο Επιτάφιος μπαίνει στο νερό για να το ευλογήσει και να προστατεύσει τους ναυτικούς και τους σφουγγαράδες, ενώ παράλληλα διαβάζεται η Ακολουθία του Επιταφίου. Το έθιμο πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1923 και ξεκίνησε από τους σφουγγαράδες των Καμινίων, των οποίων τα σφουγγαράδικα καΐκια αναχωρούσαν μετά την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως και επέστρεφαν κοντά στην ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
Την ημέρα του Πάσχα, ο Ιούδας κρεμασμένος καίγεται ολοσχερώς αφού πρώτα τιμωρηθεί από τα όπλα των ντόπιων.
Σύρος-Καθολικοί και Ορθόδοξοι μαζί
Το μοναδικό ίσως μέρος του κόσμου που οι Καθολικοί γιορτάζουν το Πάσχα μαζί με τους Ορθόδοξους -ανεξάρτητα από την κανονική ημερομηνία του καθολικού Πάσχα. Οι περιφορές των Επιταφίων (ορθόδοξων και καθολικών) ξεκινούν από όλες τις ενορίες του νησιού, περνώντας από κάθε γειτονιά και πλακόστρωτο δρομάκι, για να καταλήξουν στην Ερμούπολη, όπου γίνεται η κατανυκτική δέηση και ψάλλονται τροπάρια από την χορωδία του Αγ. Νικολάου και τη μπάντα του Δήμου.
Ρόδος-Ο μεγάλος Καλαφουνός
Το πιο ενδιαφέρον έθιμο της Ρόδου, είναι αυτό του «καλαφουνού», της μεγάλης φωτιάς που πρέπει να καίει ασταμάτητα από το Μεγάλο Σάββατο μέχρι την Κυριακή του Πάσχα που θα καεί ο Ιούδας. Σύμφωνα με την παράδοση, οι ελεύθεροι άνδρες του χωριού είναι υποχρεωμένοι το Μεγάλο Σάββατο να φέρουν μεγάλους κορμούς δέντρων -ή αλλιώς «κουτσούρους»- για να διατηρήσουν τη φωτιά στο κέντρο της πλατείας ζωντανή. Την ίδια ημέρα εκλέγεται και ένα «προεδρείο» υπεύθυνο για το έθιμο και την τήρησή του. Την Κυριακή του Πάσχα, αφού πραγματοποιηθεί η Δεύτερη Ανάσταση, οι άντρες που πρόκειται να παντρευτούν και συμμετέχουν τελευταία φορά στο έθιμο βάζουν φωτιά στον Ιούδα. Την επόμενη ημέρα το εκλεγμένο προεδρείο «δικάζει» καθέναν από τους συμμετέχοντες και όσοι βρεθούν ότι δεν τήρησαν τους κανόνες του εθίμου έχουν χρηματικά πρόστιμα που συγκεντρώνονται για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Αν κάποιος τον πετούν με τα ρούχα σε μια γούρνα με νερό!
Καλαμάτα-Σαϊτοπόλεμος
Στην Καλαμάτα την Κυριακή του Πάσχα, αναβιώνει ένα ξεχωριστό τοπικό έθιμο, ο σαϊτοπόλεμος, του οποίου οι ρίζες βρίσκονται στους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821. Σύμφωνα με το θρύλο, οι Μεσσήνιοι χρησιμοποίησαν σαΐτες γεμάτες εκρηκτικά για να αναχαιτίσουν το ιππικό των Τούρκων, τρομάζοντας τα άλογα τους. Όσοι συμμετέχουν στο έθιμο είναι συχνά ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές και οπλισμένοι με σαΐτες που έχουν κατασκευάσει μόνοι τους από χαρτονένιους σωλήνες γεμισμένους μπαρούτι. Όταν η εκτόξευση αρχίσει, το πλήθος που βρίσκεται γύρω αρχίζει να ζητωκραυγάζει δημιουργώντας ένα εκπληκτικό σκηνικό. Τα «μπουλούκια», όπως ονομάζονται οι ομάδες των σαϊτολόγων αναβιώνουν ένα έθιμο που δίνει έμφαση στην εφευρετικότητα των Ελλήνων και θυμίζει τον ηρωισμό τους επί Τουρκοκρατίας.
Καστανούσα Σερρών-Αυγομαχίες
Στην Κεντρική Μακεδονία, και στην Καστανούσα, στις Σέρρες, αναβιώνουν οι «αυγομαχίες», που γίνονται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα. Το έθιμο βρίσκει τις ρίζες του στον ελληνικό Πόντο και συμβολίζει την Ανάσταση του Κυρίου και τη σύγκρουση του καλού με το κακό.
Η προετοιμασία των αυγών ξεκινάει από το Μάρτιο, όπου οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό, ταΐζουν τις κότες τους μόνο με καθαρό σιτάρι και λίγο άμμο, για να κάνουν αυγά με γερό τσόφλι. Βασικός κανόνας του εθίμου είναι η χρήση μόνο αυγών κότας.
Ο κάθε ένας που συμμετέχει στην «αυγομαχία» έχει στη διάθεσή του 30 αυγά και νικητής αναδεικνύεται αυτός που έχει τα λιγότερα σπασμένα αυγά.
Πηγές:
https://www.athensvoice.gr/epikairotita/ellada/65836/pasha-stin-ellada/
