Τραγούδια του 1940
από τον Πίτη Νίκο
Το 1940, την 28η Οκτωβρίου , ο Ιταλός πρεσβευτής Γκράτσι έστειλε τελεσίγραφο στον τότε πρωθυπουργό της χώρας, Ιωάννη Μεταξά, την παράδοση της χώρας στα ιταλικά στρατεύματα .Ο πρωθυπουργός φυσικά αρνήθηκε με αποτέλεσμα τον ερχομό του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και στην Ελλάδα. Οι Έλληνες νίκησαν τους Ιταλούς, όχι όμως και τους Γερμανούς με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν 4 χρόνια κατοχής.
Τα δύσκολα χρόνια της κατοχής, η ανάγκη για ακόμα μεγαλύτερη παραγωγή τραγουδιών ήταν τόσο μεγάλη, που η τάση έφερνε τα περισσότερα πολεμικά τραγούδια να γράφονται πάνω σε ήδη γνωστές μελωδίες. Με τις φωνές τους έδιναν κουράγιο και δύναμη στους Έλληνες που αγωνίζονταν στον πόλεμο του ‘40. Ήταν οι φωνές και τα τραγούδια τους, που ταξίδευαν σε πάρα πολλά μέτωπα ανά την Ελλάδα, εμψυχώνοντας το ηθικό των Ελλήνων που πολεμούσαν για την πατρίδα τους. Σοφία Βέμπο, Δανάη Στρατηγοπούλου, Ρόζα Εσκενάζυ, Ρίτα Δημητρίου, Κούλα Νικολαΐδου, Ρένα Βλαχοπούλου, Νίκος Γούναρης .
«Σ’ αυτά τα χρόνια άλλαξε του τραγουδιού η μορφή. Ο έρωτας ξεχάστηκε, μπήκε ξανά στην μπάντα. Και μες σε πόλεις και χωριά και σε κάθε κορφή νέα τραγούδια ακούστηκαν: τραγούδια του σαράντα». Αυτό είναι το τετράστιχο με το οποίο η Σοφία Βέμπο προλόγιζε τα πολεμικά της τραγούδια στις παραστάσεις και τις εκδηλώσεις εκείνου του σκληρού χειμώνα, του 1940- 41.
Εξάλλου από τα πρώτα χρόνια του πολέμου, που ξεκίνησε με την εισβολή των Ιταλών το 1940, το τραγούδι ήταν αυτό που συντρόφευε όχι μόνο όσους έμεναν πίσω, στις πόλεις και περίμεναν τους δικούς τους με αγωνία, αλλά έφτανε ως τα μέτωπα, στους ηρωικούς στρατιώτες.
Αναμφισβήτητα ένα τραγούδι που έχει συνδεθεί με το έπος του ’40 είναι το «Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά», από τη φωνή της Σοφίας Βέμπο, σε στίχους του Μίμη Τραϊφόρου και σε μουσική του Μιχάλη Σουγιούλ. Το τραγούδι αυτό στάθηκε η αφορμή για τη μακροχρόνια συνεργασία της Βέμπο με τον Τραϊφόρο που ξεκίνησε από τα πολεμικά τραγούδια εκείνου του χειμώνα και συνεχίστηκε με μερικά από τα ωραιότερα ερωτικά τραγούδια.
Αλλά δεν ήταν μόνο τα τραγούδια των τραγουδιστών ή των ηθοποιών. Ο ίδιος ο λαός δημιουργούσε τραγουδάκια-συνθήματα όπως το «Πατάω ένα κουμπί και λέει στα παιδάκια νιξ φαΐ» για να ενισχυθεί των πνεύμα των υποδουλωμένων Ελλήνων στις πόλεις.
Ακούστε μερικά από τα τραγούδια εδώ: Τραγούδια για την 28η Οκτωβρίου
