Την προηγούμενη χρονιά , το 2021 , ο Ελληνισμός γιόρτασε με λαμπρότητα την επέτειο των 200 ετών από την 25η Μαρτίου 1821. Μια ημερομηνία σταθμό για την Επανάσταση των Ελλήνων ενάντια στον Οθωμανικό ζυγό και την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα από την πολύχρονη σκλαβιά. Φέτος ο Ελληνισμός θα γιορτάσει μία ακόμα σημαντική επέτειο , τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Μία από τις πιο θλιβερές ιστορίες που έζησε ο λαός μας, η οποία ήταν η αρχή του ξεριζωμού χιλιάδων Ελλήνων της Ανατολίας από τις πατρογονικές τους εστίες.
Είναι γνωστό από την ιστορία ότι οι Έλληνες ίδρυσαν αποικίες στη Μικρά Ασία από το 800 π.Χ. και δημιουργησαν λαμπρό Πολιτισμό που ακτινοβολεί ακόμα και στις μέρες μας ! Δύο από τους 7 σοφούς της αρχαιότητας κατάγονταν από την Ιωνική Γη, ο Θαλής ο Μιλησιος και ο Βίας ο Πριηνεύς . Στα χώματα αυτά βρίσκονται δύο από τα 7 θαύματα της αρχαιότητας, ο Ναός της Άρτεμιδος στην Έφεσο και το Μαυσωλείο της Αλλικαρνασού .
Αν και οι Ίωνες ήταν οι πρώτοι Έλληνες άποικοι της Ανατολής, ο Μακέδονας Μέγας Αλεξάνδρος με την πανελλήνια εκστρατεία του ήταν αυτός που εδραίωσε τις ελληνικές αποικίες στην Ανατολή . Μία από τις πιο σημαντικές επιρροές της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ανατολή ήταν η επικράτηση της ελληνικής γλώσσσας στους πληθυσμούς που κατοικούσαν στην Αυτοκρατορία . Η γλώσσα που μιλούσαν ονομάστηκε Κοινή Ελληνιστική και είναι σημαντική όχι μόνο για τους Έλληνες αλλά γιο ολόκληρο το Δυτικό Πολιστισμό. Είναι η γλώσσα στην οποία γράφτηκαν τα Ευαγγέλια και η γλώσσα η οποία χρησιμοποιήθηκε για τη διδασκαλία και την εξάπλωση του Χριστιανισμού .
Κι ενώ στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία επικράτησε η Λατινική γλώσσα, στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη , η Κοινή Ελληνιστική γλώσσσα παρέμεινε η καθομιλουμένη και αυτή που ένωνε τον πληθυσμό της Αυτοκρατορίας μαζί με τη Χριστιανική πίστη. Κατά τη διάρκεια της χιλιόχρονης αυτοκρατορίας οι Βυζαντινοί έχτισαν πολλές εκκλησίες και Μοναστήρια σε όλη την επικράτεια της Ανατολής. Ξεχωριστή θέση κατέχει ο Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη ,που εγκαινιάστηκε το 537 μ.Χ. και αποτελεί ένα μνημείο με απαράμιλλη ομορφιά ,αλλά και αξιοθαύμαστη αρχιτεκτονική.
Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς, οι Χριστιανοί που μιλούσαν την ελληνική γλώσσα δεν εγκατέλειψαν τα πάτρια εδάφη. Συνέχισαν τη ζωή τους είτε σε χωριά που κατοικούσαν αποκλειστικά Έλληνες , είτε σε μεγάλες πόλεις ,όπως η Σμύρνη, που συνυπήρχαν μαζί με Τούρκους. Η συνύπαρξη αυτή διακόπηκε απότομα το 1922 μετά τα τραγικά γεγόνοτα που εκτυλίχτηκαν στη Σμύρνη . Οι συνοικίες που κατοικούσαν Χριστιανοί πυρπολήθηκαν και οι Έλληνες εκδιώχτηκαν με βίαιο τρόπο από τη γη τους.
Την επόμενη χρονιά το 1923 υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάνης που όριζε την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών. Έτσι εκατομμύρια Έλληνες που κατοικούσαν στα παράλια της Μικράς Ασίας, στην Καππαδοκία, στον Πόντο , στην Ανατολική Θράκη και στην Κωνσταντινούπολη έπρεπε να εγκαταλείψουν τη γη των προγόνων τους. Η λέξη ξεριζωμός περιγράφει με παραστατικό τρόπο αυτό που συνέβη στον Ελληνισμό της Ανατολής , αφού μετά από 3.000 χρόνια συνεχούς παρουσίας των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και στην ευρύτερη περιοχή, οι άνθρωποι που είχαν δεθεί με τον τόπο τους, αναγκάστηκαν να τον εγκαταλείψουν βίαια.
Οι πρόφυγες από την Ανατολή εγκαταστάθηκαν στον Ελλαδικό χώρο αντιμετωπίζοντας αρχικά πολλές κακουχίες . Σταδιακά προσαρμόστηκαν στο νέο τόπο και εργάστηκαν σκληρά για να οικοδομήσουν καινούρια σπιτικά, καινούριες εκκλησίες. Οι πρόσφυγες δεν ξέχασαν ποτέ τις αγαπημένες πατρίδες τους. Η μνήμη τους συνεχώς ιστορεί γεγονότα από τις πατρογονικές εστίες. Στα γλέντια τους χορεύουν και τραγουδούν σκοπούς που έφεραν από την Πατρίδα…τραγούδια που κρύβουν μέσα τους τον πόνο του ξεριζωμού.
Άννα Παμπουκίδη Α3
