Της Γωγώς Βλάχου, Β” Λυκείου
Τον προηγούμενο μήνα με σειρά εκδηλώσεων η Πολιτεία και η τοπική κοινωνία τίμησαν την εξέγερση των αγροτών στο Κιλελέρ το Μάρτιο του 1910. Στο πλαίσιο αυτό, η Αρμέ-news με το άρθρο της Γωγώς Βλάχου συμβάλλει στην αναμόχλευση της μνήμης και στην υπενθύμιση των αγώνων εκείνων που έπεσαν για να μπορούν σήμερα οι αγρότες της Θεσσαλίας να είναι κύριοι της γης που πότιζαν με τον ιδρώτα τους. ´
Η μέρα αυτή ορίστηκε από την Πανθεσσαλική Επιτροπή των Αγροτών για το πανθεσσαλικό συλλαλητήριο. Αίτημά της η απαλλοτρίωση των τσιφλικιών και η διανομή τους στους κολίγους. Τόπος συγκέντρωσης η πλατεία Θέμιδος της Λάρισας, η κεντρική πλατεία της πόλης.
Η κατάσταση των λευκών σκλάβων του θεσσαλικού κάμπου την περίοδο εκείνη ήταν τραγική.
Τα βάσανα και τις κακουχίες τους περιγράφουν με τρόπο ζωντανό και παραστατικό δύο σπουδαίοι συγγραφείς, γόνοι της θεσσαλικής γης ο Μ. Καραγάτσης και ο Π. Διαμαντόπουλος. Η υπομονή των κολίγων είχε εξαντληθεί πια και η εμπιστοσύνη στην αξιοπιστία του κράτους είχε κλονιστεί ανεπανόρθωτα. Τριάντα ολόκληρα χρόνια πέρασαν από το 1881, που προσαρτήθηκε η Ελλάδα αλλά η λύση στο Αγροτικό Πρόβλημα δεν είχε δοθεί ακόμα.
Το ποτήρι της πίκρας ξεχείλισε. «Τα σταφύλια της οργής» των κολίγων κατά των τσιφλικάδων και του ανακόλουθου κράτους είχαν ωριμάσει από καιρό και «η μέρα του τρύγου» είχε φτάσει. Ήταν η 6η του Μάρτη του 1910. Από τις 9 το πρωί, ημέρα Σάββατο, είχαν αρχίσει
να καταφθάνουν στην Λάρισα αγρότες από τα γύρω χωριά αλλά και ολιγομελείς αντιπροσωπείες από όλους τους νομούς της Θεσσαλίας, για να πάρουν μέρος στο πανθεσσαλικό συλλαλητήριο. Από τους πρώτους που έφτασαν στην πόλη ήταν αγρότες του Δήμου Κραννώνα, Ογχηστού (της σημερινής Χάλκης), Συκουρίου. Μετά από λίγο, η κεντρική πλατεία και οι δρόμοι της Λάρισας γέμισαν από χωρικούς που κρατούσαν σημαίες και ζητωκραύγαζαν προβάλλοντας με συνθήματα τα αιτήματά τους.
Την ήρεμη όμως αυτή ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην αρχή της διαδήλωσης, ήρθε να διαταράξει αργότερα η είδηση που έφτασε σαν αστραπή από το Κιλελέρ ότι στο άσημο, τότε, αυτό χωριό συνέβησαν, πριν από λίγη ώρα, συνταρακτικά γεγονότα . Σύμφωνα με πληροφορίες στις 6 του Μάρτη ημέρα Σάββατο γύρω στις 8:30 το πρωί , αγρότες από το Κιλελέρ και τα γύρω χωριά συγκεντρώθηκαν στο σιδηροδρομικό σταθμό του χωριού , για να ταξιδέψουν με το τρένο στη Λάρισα, όπου θα γινόταν το αγροτικό συλλαλητήριο. Οι χωρικοί σύμφωνα με τις πληροφορίες πάντοτε προσπάθησαν να ανέβουν στο τρένο χωρίς να πληρώσουν εισιτήριο. Ο Πολίτης, διευθυντής των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων, που συνόδευε στην αμαξοστοιχία το Γερμανό δημοσιογράφο Φίσερ με την γυναίκα του, δεν επέτρεψε στους αγρότες να επιβιβασθούν στο τρένο. Η ενέργεια του Πολίτη εξόργισε του αγρότες , οι οποίοι άρχισαν να λιθοβολούν το τρένο με αποτέλεσμα να προκαλέσουν ζημιές σ’ αυτό και πανικό στους επιβάτες.
Η αμαξοστοιχία, εν μέσω αποδοκιμασιών και λιθοβολισμών συνέχισε το δρομολόγιο τους προς Λάρισα αλλά πριν διανύσει ένα χιλιόμετρο
άλλη ομάδα 800 περίπου χωρικών επιχείρησε να σταματήσει το τρένο. Επαναλήφθηκαν τα ίδια γεγονότα οπότε ο επικεφαλής της στρατιωτικής δύναμης του τρένου δίνουν εντολή στους στρατιώτες να πυροβολήσουν για εκφοβισμό στον αέρα. Οι χωρικοί, όμως, δεν πτοούνται. Αντίθετα μάλιστα εξαγριώνονται και αρχίζουν νέο λιθοβολισμό κατά του τρένου. Και ενώ ο συρμός ξεκίνησε πάλι για να συνεχίσει την πορεία του προς την Λάρισα, κάποιοι ένοπλοι πυροβόλησαν κατά του πλήθους των αγροτών, με αποτέλεσμα οι αγρότες Αντώνης Δημητρίου και Στέφανος Ακριβούσης ή Ευαγγέλου να σκοτωθούν επιτόπου και 15 να τραυματιστούν. Το αθώο αίμα των πεσόντων στο Κιλελέρ αντί να πτοήσει το ηθικό των κολίγων, θέριεψε την ψυχή τους και χαλύβδωσε τη θέλησή τους να συνεχίσουν τον αγώνα τους μέχρι την τελική νίκη. Η ιστορία της αγροτιάς άρχισε να γράφεται με αίμα.
Ανάλογα επεισόδια έγιναν και στο χωριό Τσουλάρ (σήμερα Μελία), με δύο νεκρούς χωρικούς και 15 τραυματίες. Οι συμπλοκές μεταξύ άοπλων διαδηλωτών και δυνάμεων καταστολής επεκτάθηκαν και στη Λάρισα, όταν οι αγρότες πληροφορήθηκαν τα αιματηρά επεισόδια στο Κιλελέρ και το Τσουλάρ. Δύο κολίγοι έπεσαν νεκροί, όταν το ιππικό ανέλαβε δράση. Το συλλαλητήριο έγινε, τελικά, με ειρηνικό τρόπο στις 3 το μεσημέρι στην Πλατεία της Θέμιδος. Ο φοιτητής Γεώργιος Σχοινάς διάβασε το ψήφισμα της συγκέντρωσης, που απεστάλη στη Βουλή και την Κυβέρνηση. Οι αγρότες ζητούσαν άμεση ψήφιση του νομοσχεδίου για την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών, ενώ εξέφρασαν τη βαθιά λύπη και οδύνη τους «για την άδικον επίθεσιν κατά του φιλήσυχου και νομοταγούς λαού, ής θύματα υπήρξαν άοπλοι και αθώοι λευκοί σκλάβοι της Θεσσαλίας».
Για τις ταραχές στο Κιλελέρ, στο Τσουλάρ και τη Λάρισα, πολλά άτομα συνελήφθησαν και προφυλακίστηκαν. Αρκετοί αγρότες
αθωώθηκαν στη συνέχεια με βουλεύματα, ενώ συνολικά 62 διαδηλωτές παραπέμφθηκαν σε δίκη. Αθωώθηκαν όλοι στις 23 Ιουνίου 1910, σε μια προσπάθεια εκτόνωσης της κατάστασης.
Η εξέγερση του Κιλελέρ ξεσήκωσε κύμα συμπάθειας σε όλη τη χώρα, ενώ αυξήθηκε η κοινωνική πίεση για την επίλυση του αγροτικού ζητήματος. Η πολιτική εξουσία δεν μπορούσε άλλο να κλείνει τα μάτια. Το πρώτο δειλό βήμα για τη λύση του προβλήματος έγινε το 1911 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, που διαδέχθηκε τον Στέφανο Δραγούμη στην πρωθυπουργία. Πάρθηκαν ορισμένα νομοθετικά μέτρα υπέρ των κολίγων, αλλά απαλλοτριώσεις δεν έγιναν κι ένας λόγος ήταν οι πόλεμοι που ακολούθησαν. Μόνο μετά το 1923, όταν το πρόβλημα της αποκατάστασης των προσφύγων έλαβε εκρηκτικές διαστάσεις, άρχισαν από την κυβέρνηση του Νικολάου Πλαστήρα απαλλοτριώσεις τσιφλικιών σε μεγάλη κλίμακα.
Τη σχολική χρονιά 2012-2013, η εξέγερση του Κιλελέρ αποτέλεσε το θέμα ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε σε σκηνοθεσία της κυρίας Μουλατζίκου με μαθητές της Β” Λυκείου και με το οποίο το Γυμνάσιο-Λ.Τ. Αρμενίου συμμετείχε στο διαγωνισμό ιστορικού ντοκιμαντέρ που οργάνωσε το περιοδικό Νέα Παιδεία σε συνεργασία με την τότε ΕΡΤ.
114 χρόνια μετά, το Κιλελέρ αποτελεί το διαχρονικό φωτεινό φάρο για τους αγρότες κάθε εποχής, για να τους δείχνει το δρόμο της νίκης στους αγώνες τους.
