Δυσανεξία στη λακτόζη
Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, θέματα τα οποία σε πολλούς φαντάζουν απειροελάχιστης σημασίας, να έχουν αντίθετα μεγάλη επιστημονική αξία και για διαφόρους λόγους. Παράδειγμα αυτών είναι και η δυσανεξία στη λακτόζη, η οποία αποτελεί χαρακτηριστικό που βοήθησε πολύ στην κατανόηση της αρχαιότερης ιστορίας, όσoν αφορά τον άνθρωπο, δηλαδή περίπου 1.5 με 2 εκατομμύρια χρόνια πριν.
Ας ξεκινήσουμε όμως με ένα ερώτημα. Μερικοί μπορεί να έχετε αναρωτηθεί πώς είναι δυνατόν να υπήρχαν ιθαγενείς πληθυσμοί σε ηπείρους όπως η Αμερική και η Ωκεανία (Αυστραλία), αφού τέτοια μέρη περιβάλλονται από ωκεανούς και ο πρώιμος άνθρωπος δεν είχε κανένα μέσο για να τους διασχίσει; Αυτήν την ίδια ερώτηση έκαναν και οι ιστορικοί, όμως η απάντησή της απαιτεί επιστημονική προσέγγιση.
Η Παγγαία ίσως να μπορεί να εξηγήσει το φαινόμενο αυτό. Η Παγγαία ήταν η πρώτη ήπειρος μετά την περίοδο του βομβαρδισμού της Γης από μετεωρίτες που κράτησε αιώνες, και αφού αυτή είχε ψυχθεί αρκετά για να μπορεί να φιλοξενεί νερό σε υγρή μορφή. Όλες οι σημερινές γνωστές ήπειροι ήταν τότε ενωμένες, σχηματίζοντας μια υπέρ- ήπειρο, την Παγγαία. Ο διαχωρισμός τους στη σημερινή μορφή είναι αποτέλεσμα των μετακινήσεων των τεκτονικών πλακών, δηλαδή του φλοιού της γης. Την εποχή εκείνη, όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί που ζούσαν στη στεριά συμβίωναν στην τεράστια αυτή ήπειρο, κάτι το οποίο ήρθε σε ένα τέλος όταν οι τεκτονικές πλάκες χωρίστηκαν και τα είδη απομονώθηκαν το ένα από το άλλο. Το καγκουρό είναι ζωντανή απόδειξη αυτής της θεωρίας. Το είδος χρονολογείται από την εποχή της Παγγαίας και απολιθώματά του έχουν βρεθεί σε ολόκληρη τη γη, παρόλο που είναι ιθαγενές στην Αυστραλία. Αυτό, μαζί με πολυάριθμες άλλες περιπτώσεις, προδίδει την ύπαρξη της Παγγαίας, η οποία τώρα πια έχει γίνει αδιαμφισβήτητη.
Η θεωρία ότι οι άνθρωποι, όπως τα καγκουρό χωρίστηκαν στην ήπειρο της Παγγαίας λόγω της μετακίνησης των τεκτονικών πλακών είναι, φυσικά, λανθασμένη. Ενώ η Παγγαία υπήρξε πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια, τα πρώτα σημάδια πολιτισμού χρονολογούνται το πολύ περίπου 2 με 3 εκατομμύρια χρόνια πριν. Η διαφορά είναι τεράστια και αγεφύρωτη ώστε να εξηγεί μια τέτοια θεωρία.
Κάτι που οι επιστήμονες ξέρουν, όμως, για την εποχή που έζησε ο πρωτόγονος άνθρωπος είναι ότι η γη τότε περνούσε μια περίοδο υπερβολικά χαμηλών θερμοκρασιών, την ονομαζόμενη Εποχή των Παγετώνων.
Τι σχέση έχει, όμως, η δυσανεξία της λακτόζης με την ύπαρξη πληθυσμών σε απομονωμένες ηπείρους; Λοιπόν, είναι γνωστό σε πολλούς ότι ο κύριος πολιτισμός με τέτοια δυσανεξία είναι ασιατικής καταγωγής. Στην Ευρώπη και Αφρική, περιπτώσεις δυσανεξίας στη λακτόζη δεν είναι τόσο συνηθισμένες, μιας και το πρόβλημα είναι γενετικό και προήλθε από ασιατικούς πληθυσμούς. Ένας ακόμη πολιτισμός με συνηθισμένες περιπτώσεις δυσανεξίας είναι και οι Ινδιάνοι. Αυτό δεν μπορεί να είναι σύμπτωση και οδηγεί στην διαπίστωση ότι οι Ινδιάνοι είναι, ουσιαστικά, Ασιατικό φύλο και δεν προήλθαν από την Ευρώπη.
Πώς βρέθηκαν στην Αμερική, αφού τα πιο κοντινά σημεία στεριάς μεταξύ των δυο ηπείρων είναι τουλάχιστον 120 χλμ μακριά το ένα από το άλλο και διαχωρίζονται από θάλασσα; Η απάντηση είναι η Εποχή των Παγετώνων.
Σε εποχές υπερβολικά χαμηλών θερμοκρασιών είναι φυσικό ότι ο κύκλος του νερού συμπεριφέρεται διαφορετικά απ’ ό,τι σήμερα είναι γνωστό. Το νερό της θάλασσας δεν εξατμίζεται ,ενώ πάρα πολύ από αυτό βρίσκεται στη στεριά σε μορφή χιονιού και πάγου που είναι αδύνατο να λιώσει. Συνεπώς, η στάθμη της είναι χαμηλότερη και περιοχές ξηράς γίνονται προσβάσιμες για τα ζωντανά είδη οι οποίες τώρα πια δεν είναι.
Μία τέτοια περιοχή, γνωστή σήμερα ως “Bering Strait”, υπηρέτησε ως γέφυρα γης για τον πρωτόγονο άνθρωπο και συνέβαλλε στην μετακίνηση ενός ασιατικού νομαδικού φύλου στην ήπειρο της Αμερικής. Αργότερα, με την ύψωση της θερμοκρασίας και το λιώσιμο των πάγων, το νερό το οποίο βρισκόταν στη στεριά έλιωσε και βρήκε πια τον δρόμο προς την θάλασσα. Η στάθμη της ανέβηκε, βυθίζοντας την οροσειρά και απομονώνοντας τους ανθρώπους που πέρασαν από τον υπόλοιπο κόσμο.
Οι άνθρωποι αυτοί διακλαδώθηκαν γενετικά από τους υπολοίπους και εξελίχθηκαν ξεχωριστά. Ο καιρός που τους δόθηκε, όμως, δεν ήταν αρκετός για να μπορέσουν να αναπτύξουν αξιόλογα διαφορετικά χαρακτηριστικά από τους ευρωπαίους, επειδή το 1492 μ.Χ., μετά από διαταγή της βασίλισσας της Ισπανίας, ο γνωστός Χριστόφορος Κολόμβος ξαναανακάλυψε την ήπειρο της Αμερικής και τους “ιθαγενείς” πληθυσμούς της.
Και έτσι, η δυσανεξία στη λακτόζη συνέβαλε στην ανακάλυψη ενός μεγάλου κεφαλαίου της ιστορίας μας. Η ιστορία αυτή βοήθησε τον σημερινό άνθρωπο να κατανοήσει ακόμη καλύτερα το παρελθόν του και να έρθει πιο κοντά στην φύση. Κύρια συνδρομή της όμως στον κόσμο ήταν η περαιτέρω διάδοση του αντιρατσιστικού ιδεώδες, μιας και είναι αλήθεια ότι όλοι οι άνθρωποι προέρχονται από τους ίδιους απογόνους, όπως και όλη η έμβια – γήινη – ζωή. Και για όλα αυτά οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ σε μία αδυναμία του οργανισμού, κάτι τόσο απλό… Και όμως, από τα πιο απλά πράγματα πηγάζει πολυπλοκότητα. Όποιος καταφέρνει να το δει αυτό, αποκτά μια υψηλότερη κατανόηση του κόσμου, μαζί με αυτό και του εαυτού του.
Θανάσης Κωνσταντής, Β3
