Η ψυχολογία του αθλητή
http://tennispersonaltrainer.blogspot.com/2014/03/blog-post_19.html
Με αφορμή την έναρξη των πανελλήνιων σχολικών αγώνων, αποφάσισα να γράψω ένα άρθρο σχετικά με την ψυχολογία των αθλητών καθώς και το πώς καταφέρνουν να αποδίδουν καλύτερα υπό πίεση.
Η λέξη αθλητισμός, από την λέξη ‘άθλος’ που σημαίνει ο αγώνας, ο κόπος, προδίδει από μόνη της την σωματική και πνευματική δυσκολία που επιβάλλει. Πολλοί αθλητές προετοιμάζονται πυρετωδώς σωματικά για ένα σημαντικό αγώνα, αλλά καταλήγουν να αποτυγχάνουν λόγω της έλλειψης ψυχολογικής προετοιμασίας.
Η ψυχολογική αυτή δυσφορία οφείλεται κυρίως στο φόβο του αθλητή για την έκβαση του αποτελέσματος. Η ανικανότητα –ειδικά των νέων- αθλητών να ελέγξουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους κατά τη διάρκεια του αγώνα μπορεί να οδηγήσει σε τρία διαφορετικά σενάρια, ανάλογα με την προσωπικότητα τους:
Σενάριο πρώτο: Τα επίπεδα αδρεναλίνης του αθλητή αυξάνονται με αποτέλεσμα οι αρτηρίες να διασταλούν και να μεταφερθεί περισσότερο αίμα και οξυγόνο στο σώμα και συνεπώς ο αθλητής να κινηθεί γρηγορότερα και να κάνει καλύτερες επιλογές στο παίξιμό του. Ο αθλητής αυτός κατά πάσα πιθανότητα θα οδηγηθεί στην επιτυχία. Αυτό επαληθεύει τη σημασία της προσαρμογής, καθώς αυτός ο αθλητής κατάφερε να μετατρέψει μια αγχώδη κατάσταση σε ενδιαφέρουσα. Βέβαια, αυτό δεν συμβαίνει τυχαία, αφού αυτός ο αθλητής ήταν απολύτως αφοσιωμένος στο έργο που έπρεπε να εκτελέσει.
Σενάριο δεύτερο: Ο αθλητής μπαίνει δυναμικά στο γήπεδο μόνο για να πτοηθεί από διάφορους, εσωτερικούς ή εξωτερικούς παράγοντες. Μπαίνει, δηλαδή, διαθέτοντας την ιδανική ψυχολογική κατάσταση (ψυχολογική ροή ή flow) την οποία χάνει στη συνέχεια. Η έλλειψη αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης καθώς και η διαρκής σύγκριση με τους υπολοίπους συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στη μείωση της ψυχολογικής ροής. Επίσης, το φαινόμενο της ‘κερκίδας’ μπορεί να αποδιοργανώσει τον αθλητή, αφού του προκαλείται ανησυχία ως προς τις προσδοκίες των άλλων. Αυτό ο αθλητής κατά πάσα πιθανότητα θα έχει την ίδια μοίρα με τον αθλητή του τρίτου σεναρίου.
Σενάριο τρίτο: Ο αγχωμένος και τρομαγμένος αθλητής, ανίκανος να διαχειριστεί το στρες και τα συναισθήματά του, τα παρατάει πριν καν μπει στα αποδυτήρια. Χάνει την ψυχραιμία και τη συγκέντρωση του και επιτρέπει στον πολυδιάστατο φόβο να τον καταβάλλει. Έτσι, δεν υπάρχουν πολλά να πούμε για τον αθλητή αυτού του σεναρίου , εφόσον και ο ίδιος ξέρει, πριν αρχίσει ο αγώνας, πως θα αποτύχει, και στην πλειονότητα των περιπτώσεων έχει δίκιο.
Ωστόσο, οι αθλητές ενδείκνυται να βελτιώσουν τα ψυχολογικά τους προσόντα και να καλλιεργήσουν πειθαρχία, επιμονή και υπομονή κατά την πάροδο των ετών. Επιβάλλεται, επίσης, να μην ξεχνάνε πως αυτοί ελέγχουν τη ψυχολογική τους κατάσταση και πως η ήττα και η αποτυχία λειτουργούν ως δίαυλοι βελτίωσης και συναισθηματικής ωριμότητας.
Μαρία Σελενίτσα , Β5
