Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα

Γυναίκα Αρχαία Ελλάδα

Από τη Σιδηροπούλου Ελένη – Μαρία, μαθήτρια του Γ3 τμήματος Γυμνασίου.

Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα δεν ήταν η ίδια στις διάφορες πόλεις και παρουσίαζε διαφορές κατά την εξέλιξη των κοινωνιών μέσα στους αιώνες.

Η γυναίκα θεωρούνταν, βιολογικά και ψυχολογικά, πλάσμα που δεν είχε την ικανότητα να ελέγξει τον εαυτό της και να αντισταθεί σε εξωτερικά ερεθίσματα.

Γυναίκα αρχαία Ελλάδα2

Έπρεπε να είναι σεμνή, όμορφη και υγιής, προκειμένου να συμβιβάζεται με τα πρότυπα μιας πατριαρχικής κοινωνίας, όπως ήταν η αρχαία ελληνική.

Στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, η πρώτη κύρια δυσκολία που αντιμετώπιζε ένα νεογέννητο κορίτσι ήταν να του επιτραπεί να ζήσει. Ο πατέρας είχε το δικαίωμα να εκθέσει το νεογνό σε μια ερημική περιοχή, όταν έκρινε πως δεν έχει θέση στην οικογένειά του. Άλλωστε η γέννηση ενός θηλυκού μέλους θεωρούνταν ανώφελο και επιπρόσθετο έξοδο για τον οίκο, εφόσον μάλιστα – σε ένα κατεξοχήν πατριαρχικό σύστημα κληρονομιάς – δεν είχε τη δυνατότητα να διατηρήσει  το οικογενειακό όνομα και συνεπώς τα οικογενειακά περιουσιακά στοιχεία.

Αρχ Ελλάδα

Βασική αρχή στην αθηναϊκή κοινωνία ήταν το ότι η γυναίκα τελούσε μονίμως υπό ανδρική κηδεμονία. Η νέα κοπέλα μέχρι το γάμο της εξαρτάται άμεσα από τον πατέρα της. Όταν έφθανε στην αποδεκτή κοινωνικά ηλικία γάμου, ο πατέρας της επέλεγε τον μέλλοντα σύζυγό της.

Η βασική ευθύνη της, όμως, ήταν η διαχείριση του οίκου. Επέβλεπε και κατεύθυνε τους δούλους και φρόντιζε για τη σωστή τακτοποίηση των αγαθών και των πραγμάτων του σπιτιού. Τον χρόνο της στο σπίτι τον περνούσε σε έναν ειδικό χώρο, τον γυναικωνίτη.

Στιγμιότυπο 2020-02-13, 11.22.31 μμ

Οι αριστοκράτισσες γυναίκες, στα πλαίσια των οικιακών καθηκόντων τους, ασχολούνταν με την υφαντική και το ράψιμο του ρουχισμού. Επίσης είχαν επιφορτισθεί με την ανατροφή των παιδιών.

Ενώ όμως με όλες αυτές τις ασχολίες οι ευκατάστατες Αθηναίες δεν έβγαιναν από το σπίτι, οι φτωχές αναγκαστικά δούλευαν εκτός σπιτιού. Ανάμεσα σε άλλα εργαζόντουσαν ως εργάτριες μαλλιού, τροφοί, συλλέκτριες καρπών και σε μεγαλύτερη ηλικία ως πωλήτριες, όπως μας μαρτυρούν σχετικές παραστάσεις αγγείων.

Στιγμιότυπο 2020-02-13, 11.46.35 μμ

Στο κοινωνικό πεδίο οι Αθηναίες συμμετείχαν στις κυριότερες θρησκευτικές γιορτές της πόλης. Στα Λήναια και στα Ανθεστήρια προς τιμή του Διονύσου. Συμμετείχαν επίσης στην μεγάλη πομπή των Παναθηναίων που ήταν η επισημότερη γιορτή των αρχαίων Αθηνών προς τιμή της πολιούχου της πόλεως θεάς Αθηνάς. Ουσιαστική ήταν και η συμμετοχή τους και στα Θεσμοφόρια που τελούνταν προς τιμή της θεάς Δήμητρας.

Στην πολιτική ζωή των Αθηνών η θέση των γυναικών ήταν ανύπαρκτη. Οι γυναίκες δε θεωρούνταν πολίτες. Δεν είχαν δικαίωμα εγγραφής στους καταλόγους των πολιτών. Επιπλέον δεν είχαν δικαίωμα κατοχής εγγείου ιδιοκτησίας -επομένως ούτε κληρονομιάς-, το οποίο αποτελούσε βασικό κριτήριο για την ιδιότητα του πολίτη.

Πολύ νωρίτερα όμως, στη Μινωική Κρήτη οι γυναίκες είχαν τα ίδια περίπου δικαιώματα και ελευθερίες με τους άντρες. Όπως μαρτυρούν οι τοιχογραφίες, οι σφραγιδόλιθοι και άλλοι λίθοι με εγχάρακτες εικόνες, έπαιρναν μέρος σ’ όλες τις εκδηλώσεις της ζωής, στις γιορτές, τα αγωνίσματα, το κυνήγι. Όπως και οι σημερινές γυναίκες, χτένιζαν με φροντίδα τα μαλλιά τους, βάφονταν, φορούσαν φανταχτερά φορέματα και όμορφα στολίδια.

Κρήτη2

Στην ομηρική εποχή, η ζωή των γυναικών ήταν αρκετά καλή, όπως αντιλαμβανόμαστε από τα έργα του Ομήρου. Οι γυναίκες δεν έμεναν  περιορισμένες στο σπίτι και μπορούσαν να κυκλοφορούν ελεύθερες με την συνοδεία δούλων. Αγαπούν την οικογένειά τους, συζητούν ελεύθερα μαζί με τους άνδρες, επικρατεί η μονογαμία, ο γάμος είναι ιερός και αδιάλυτος, η γυναίκα μπορεί να διαλέξει τον άνδρα της, οι συζυγικές σχέσεις βασίζονται σε αμοιβαία αγάπη και εκτίμηση και οι τρόποι συμπεριφοράς των συζύγων παρουσιάζονται απλοί, ευγενικοί και εγκάρδιοι.

Κρήτη

Το ίδιο ελεύθερες ήταν οι γυναίκες και στην αρχαία Σπάρτη. Σε αντίθεση με τη συντηρητική – στο συγκεκριμένο θέμα – Αθήνα, στη Σπάρτη οι γυναίκες ήταν σχεδόν ίσες με τους άντρες, συγχρωτίζονταν ελεύθερα στο δημόσιο βίο και στους αθλητικούς αγώνες και είχαν γνώμη στα πολιτικά και δημόσια πράγματα. Είναι άραγε τυχαίο ότι ήταν οι Σπαρτιάτισσες που έλεγαν στους γιους τους το γνωστό “Ή ταν ή επί τας” καθώς αυτοί έφευγαν για τον πόλεμο;

Η ταν η επί τας

Πηγές:

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Εκδοτική Αθηνών

el.wikipedia

https://www.briefingnews.gr/ethnika/i-thesi-tis-gynaikas-stin-arhaia-athina-kai-stin-arhaia-sparti

Αφήστε το σχόλιο σας στο "Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα"

Σχολιάστε

Top