21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΑ ΜΗΤΡΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Η Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας (9 Φεβρουαρίου) καθώς και ο εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας Μητρικής Γλώσσας (21 Φεβρουαρίου) μας ώθησε να έρθουμε σε επαφή με ένα ζωντανό κομμάτι του ελληνισμού, τους απόδημους Έλληνες και συγκεκριμένα τους μαθητές της ομογένειας. Η γλώσσα είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που ενώνει έναν λαό και τον βοηθά να κρατήσει την ταυτότητά του. Θελήσαμε λοιπόν να μάθουμε πώς τα παιδιά της ομογένειας διατηρούν τη μητρική τους γλώσσα, τι δυσκολίες αντιμετωπίζουν, ποια είναι η σχέση τους με την Ελλάδα. Προκειμένου να πάρουμε αυτές τις απαντήσεις ήρθαμε σε επαφή με κάποια σχολεία της ομογένειας και διαπιστώσαμε με χαρά ότι κάποιοι εκπαιδευτικοί ήταν πρόθυμοι να μας προσφέρουν αυτές τις πληροφορίες.
Στο κάλεσμά μας ανταποκρίθηκαν:
- Η εκπαιδευτικός , Βαμποράκη Μαρία , δασκάλα στο Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας της Ντόχα στο Κατάρ ( στην επικοινωνία μας συνέβαλε η κ. Μπάλλα Βέρρα)
- Η εκπαιδευτικός, Πατσιλίβα Μαρία, φιλόλογος στο Γυμνάσιο του Μονάχου στη Γερμανία
Οι εκπαιδευτικοί δέχτηκαν να απαντήσουν στα ερωτήματά μας και μαζί με τους/τις μαθητές/τριες τους συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια, που συνέταξε η ομάδα της εφημερίδας με θέματα που αφορούν την ελληνική γλώσσα.
Ας διαβάσουμε όσα ενδιαφέροντα μας είπαν:
Κατάρ – Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας της Ντόχα
Ονομάζομαι Μαρία Βαμποράκη, είμαι δασκάλα και διδάσκω τα μαθήματα της Γλώσσας και της Ιστορίας στο Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας (ΤΕΓ) στην Ντόχα του Κατάρ, εδώ και τέσσερα (4) χρόνια, από το 2019 που αποσπάστηκα στο Κατάρ.
Το Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας (ΤΕΓ) στην Ντόχα του Κατάρ λειτουργεί από το 2008 και υπάγεται στη δικαιοδοσία του Συντονιστικού Γραφείου Εκπαίδευσης Β. Αφρικής και Μέσης Ανατολής για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση με έδρα το Κάιρο. Σε αυτό προσφέρονται μαθήματα ελληνικής γλώσσας σε όλα τα επίπεδα (Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Επίπεδα Ελληνομάθειας). Το ΤΕΓ είναι ακόμα αναγνωρισμένο Εξεταστικό Κέντρο Πιστοποίησης Γλωσσομάθειας και προσφέρει προγράμματα ακόμα και για ενήλικες.
Οι ώρες της ελληνικής γλώσσας κατανέμονται ως εξής:
-Τα νηπιακά τμήματα δύο ώρες/εβδομάδα.
-Οι Α και Β τάξεις του Δημοτικού έχουν μάθημα τέσσερις ώρες/εβδομάδα.
-Οι Γ, Δ, Ε, ΣΤ τάξεις του Δημοτικού έχουν μάθημα τρεις ώρες/εβδομάδα.
-Τα Γυμνασιακά τμήματα δύο/τρεις ώρες/εβδομάδα.
Η διδασκαλία σε ένα σχολείο που λειτουργεί απογευματινές ώρες παρουσιάζει αρκετές αντικειμενικές δυσκολίες τόσο για τους εκπαιδευτικούς όσο και για τα παιδιά, που έρχονται κουρασμένα σε αυτό μετά το πρωινό τους σχολείο. Επιπλέον, πολλά παιδιά -κυρίως από μεικτούς γάμους- έχουν τεράστια ευχέρεια στη κοινή γλώσσα επικοινωνίας του σπιτιού τους και του σχολείου τους -συνήθως τα Αγγλικά- με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται αρκετά να επικοινωνήσουν στα Ελληνικά. Η νοοτροπία λοιπόν ενός στείρου, τυποποιημένου μαθήματος αποδεικνύεται εντελώς αναποτελεσματική ενώ η εκμάθηση της γλώσσας πρέπει να γίνεται διασκεδαστική, καλλιεργώντας ταυτόχρονα την αγάπη για την Ελλάδα και τον πολιτισμό της.
Όσον αφορά τη σχέση των παιδιών με την ελληνική γλώσσα, τα παιδιά, τα οποία ομιλούν Ελληνικά στο σπίτι τους συνήθως δεν έχουν πολλά προβλήματα. Τα παιδιά όμως μεικτών γάμων αντιμετωπίζουν προβλήματα τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό τους λόγο. Τα συχνότερα προβλήματα αφορούν στη σύνταξη ολοκληρωμένων προτάσεων, σε γραμματικά και ορθογραφικά λάθη. Ωστόσο, οι περισσότεροι μαθητές/τριες παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες επιθυμούν να μάθουν την μητρική τους γλώσσα.
Όσον αφορά τη διατήρηση των ελληνικών ηθών και εθίμων, τα παιδιά που ζουν εδώ στην Ντόχα έχουν συμμαθητές και φίλους από τις περισσότερες χώρες του κόσμου με αποτέλεσμα να έρχονται σε επαφή με πολλά και διαφορετικά πολιτισμικά συστήματα. Πάντα όμως σε όλες τις δράσεις και τις εκδηλώσεις μας, δείχνουν ιδιαίτερη αγάπη για όλα τα ήθη και έθιμα της πατρίδας μας, συμμετέχοντας με μεγάλο ενθουσιασμό. Θεωρώ ότι η αναβίωση των εθίμων, ιδιαίτερα για τους ανθρώπους της διασποράς, έχει ένα βαθύτερο νόημα καθώς πέρα από την διατήρηση των διαχρονικών αξιών, αποτελούν τον συνδετικό κρίκο με τις ελληνικές ρίζες και την ελληνική ταυτότητά μας. Μάλιστα, όλοι οι μαθητές και οι μαθήτριες επιθυμούν να επισκέπτονται την Ελλάδα και να ζήσουν στο μέλλον σε αυτήν.
- Μαθητής, 15 χρονών, από το σχολείο της Ντόχα μάς πληροφορεί για τη δική του σχέση με την ελληνική γλώσσα. Αναφέρει ότι γεννήθηκε στην Ελλάδα αλλά ζει στο Κατάρ τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι γονείς του μιλούν πολύ καλά την ελληνική γλώσσα. Όσον αφορά τη δική του σχέση με τη γλώσσα, μας λέει ότι κάνει μαθήματα ελληνικών δύο ώρες την εβδομάδα και χαρακτηρίζει τη γνώση της ελληνικής γλώσσας ως πολύ καλή στον προφορικό λόγο και ως καλή στο γραπτό λόγο. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει αφορούν την ορθογραφία και σε ορισμένες περιπτώσεις την κατανόηση γραπτού λόγου. Θεωρεί ότι η διγλωσσία (αραβικά/αγγλικά – ελληνικά) δεν αποτελεί πρόβλημα στη σχολική εξέλιξη ενός παιδιού. Η επαφή του με την ελληνική γλώσσα ενισχύεται μέσα από την επικοινωνία με φίλους Έλληνες και με τη μουσική. Τέλος, θεωρεί ότι είναι αρκετά εύκολο να διατηρηθούν τα ήθη, τα έθιμα και η μητρική γλώσσα σε έναν άλλον τόπο λόγω της οικογένειας καθώς και Ελλήνων φίλων, που ζουν επίσης στο Κατάρ.
Γερμανία – Γυμνάσιο Μονάχου
Ονομάζομαι Πατσιλίβα Μαρία και είμαι φιλόλογος στο Γυμνάσιο Μονάχου. Εργάζομαι εδώ και δύο χρόνια στην παρούσα εκπαιδευτική μονάδα και με ιδιαίτερη χαρά μπορώ να μοιραστώ την μέχρι τώρα εμπειρία μου μαζί σας. Σίγουρα η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε σχολεία της ομογένειας είναι μια ιδιαίτερη πρόκληση για όλους μας, καθηγητές και μαθητές. Οι μαθητές και μαθήτριες ζούνε σε ένα δίγλωσσο περιβάλλον και αυτό είναι σαφώς μειονέκτημα για την κατάκτηση των ελληνικών σε βάθος, ειδικά για παιδιά που η μητρική τους γλώσσα δεν είναι καν τα ελληνικά. Οι ώρες διδασκαλίας των ελληνικών είναι περιορισμένες καθώς έχουν αρκετές ώρες γερμανικά και το ωρολόγιό τους πρόγραμμα είναι διαφορετικό. Οι μαθητές και οι μαθήτριες ενδιαφέρονται για την πατρίδα τους, τα ήθη και τα έθιμά τους και παρά τις οποίες αντικειμενικές δυσκολίες , προσπαθούν να τα διατηρούν. Θεωρώ ότι με επιμονή, προσωπική ενασχόληση και οικογενειακή αρωγή όπου υπάρχει, όλα μπορούν να γίνουν.
Ακολουθεί το ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν οι ομογενείς μαθητές και μαθήτριες του Γυμνασίου του Μονάχου στη Γερμανία:
21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΑ ΜΗΤΡΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
1. Φύλο: 15 Αγόρια- 4 Κορίτσια Ηλικία: 14 -15
2. Γεννηθήκατε στη Γερμανία( ή σε κάποια άλλη χώρα εκτός Ελλάδας); Αν όχι, πόσα χρόνια λείπετε από την Ελλάδα;
Οι περισσότεροι μαθητές/τριες είναι γεννημένοι στην Γερμανία ενώ κάποιοι γεννήθηκαν στην Ελλάδα και μετά ( από 6 μήνες, 9 χρόνια, 11 χρόνια, 12 χρόνια) μετανάστευσαν στη Γερμανία.
3. Οι γονείς σας μιλούν καλά την ελληνική γλώσσα;
Οι μαθητές/τριες απαντούν ότι οι γονείς τους μιλούν πολύ καλά την ελληνική γλώσσα.
4. Εσείς πόσο καλά μιλάτε την ελληνική γλώσσα(προφορικός λόγος);
Λίγο Μέτρια Καλά Πολύ καλά
Όσον αφορά την προφορική γλώσσα οι περισσότεροι/ες απαντούν πολύ καλά ενώ πολύ λίγα παιδιά απαντούν καλά.
5. Εσείς πόσο καλά γράφετε την ελληνική γλώσσα (γραπτός λόγος);
Λίγο Μέτρια Καλά Πολύ καλά
Όσον αφορά τη γραφή οι περισσότεροι/ες απαντούν καλά ενώ πολύ λίγοι είναι όσοι απαντούν πολύ καλά ή μέτρια.
6. Πόσες ώρες την εβδομάδα κάνετε μάθημα ελληνικών στο σχολείο;
4 ώρες
7. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας;
Οι περισσότεροι/ες απαντούν καμία ενώ λίγοι μαθητές/τριες απαντούν ότι τους δυσκολεύει είτε η προφορά είτε η ορθογραφία.
8. Θεωρείτε ότι η διγλωσσία αποτελεί πρόβλημα στη σχολική εξέλιξη ενός παιδιού ή όχι;
Οι περισσότεροι μαθητές /τριες απαντούν ότι δεν έχουν κανένα πρόβλημα ενώ πολύ λίγοι λένε ότι τους μπερδεύει να μιλούν δύο γλώσσες.
9. Με ποιους άλλους τρόπους έρχεστε σε επαφή με τη γλώσσα (π.χ. επαφές με άλλους Έλληνες, τηλεόραση, τραγούδια, διαδίκτυο);
Οι μαθητές /τριες αναφέρουν όλους τους παραπάνω τρόπους.
10.Πόσο εύκολο είναι να διατηρηθούν τα ήθη, τα έθιμα και η μητρική γλώσσα σε έναν άλλον τόπο;
Οι περισσότεροι μαθητές/τριες θεωρούν ότι είναι εύκολο να διατηρήσουν τα ήθη και τα έθιμά τους. Λίγοι απαντούν ότι δεν είναι εύκολο.
Ας δούμε δύο χαρακτηριστικές απαντήσεις:
Εύκολα επειδή όλοι λατρεύουν και δε ξεχνάνε την πατρίδα.
Αριστείδης Α., μαθητής 14 χρονών – Γερμανία
Το να διατηρηθούν τα ήθη και τα έθιμα και η μητρική γλώσσα σε έναν άλλο τόπο δεν είναι πάντα εύκολο καθώς πολλές φορές δε συμπίπτουν οι γερμανικές με τις ελληνικές γιορτές όπως το Πάσχα. Επίσης η Γερμανία έχει διαφορετικό θρήσκευμα από ότι η Ελλάδα.
Παρόλα αυτά πιστεύω πώς επειδή μας λείπει τόσο πολύ η χώρα μας και οι γιορτές εκεί πέρα, προσπαθούμε ακόμη πιο πολύ να τις κρατήσουμε ζωντανές και να τις γιορτάσουμε παρόμοια όπως στην Ελλάδα.
μαθήτρια ,15 χρονών – Γερμανία
Εμείς τους ευχαριστούμε από την καρδιά μας και τους στέλνουμε μια ζωγραφιά ως ένδειξη αγάπης, καθώς και το podcast, το οποίο τους το αφιερώνουμε!
Η συντακτική ομάδα
1ο Γυμνάσιο Κορδελιού
Θεσσαλονίκη
Ελλάδα
