Των Τσεκίρογλου Κυριάκου και Παπαδόπουλου Δημήτρη
Με αφορμή τον πρόσφατο εορτασμό της συμπλήρωσης 50 χρόνων από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου του 1973, θελήσαμε να μελετήσουμε το ρόλο του αθλητισμού κατά την περίοδο της Δικτατορίας.
Στο σκοτάδι της επταετίας της Χούντας, λοιπόν, ο αθλητισμός, όπως και οι άλλοι τομείς θεάματος στην Ελλάδα, διαδραμάτισε έναν ιδιαίτερο ρόλο. Από τη μια λειτούργησε ως αρένα καταπίεσης, πολιτικών αντιθέσεων και στοχοποίησης πολλών αθλητών, από την άλλη οι Συνταγματάρχες επέλεξαν να τον χρησιμοποιήσουν ως μέρος της προπαγάνδας τους, καθώς είχαν αντιληφθεί ότι μπορεί να λειτουργήσει ως πηγή ενότητας και αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης.
Mία από τις πρώτες κινήσεις των πραξικοπηματιών το 1967 ήταν η άμεση αναβολή όλων των αθλητικών δραστηριοτήτων. Οι αθλητικοί σύλλογοι υποχρεώνονταν να υιοθετήσουν τις ιδεολογίες του καθεστώτος, αλλιώς θα διαγράφονταν. Επιπλέον, οι αντιφρονούντες αθλητές αντιμετώπιζαν βαριές κυρώσεις όπως οι ξυλοδαρμοί και η εξορία. Αθλητές που ήταν γνωστοί για την συμμετοχή τους σε διαδηλώσεις, καταδικάστηκαν, ενώ πολλοί εγκατέλειψαν την χώρα για να αποφύγουν τον στιγματισμό και την καταπίεση της χούντας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν ο Βασίλης Χατζηπαναγής, ο οποίος επαναπατρίστηκε το 1975 μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας.
Αργότερα, ωστόσο καταγράφονται εντυπωσιακές νίκες στον αθλητικό τομέα. Το 1968 η ΑΕΚ κατάφερε ένα επίτευγμα που μέχρι τότε δεν είχε ξαναδεί ο ελληνικός αθλητισμός. Μέσα στο κατάμεστο Καλλιμάρμαρο μπόρεσε να επικρατήσει με 89-82 επί της Σλάβια Πράγας. Θεωρείται ένας από τους πιο εμβληματικούς αγώνες στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ.
Στις 24 Οκτωβρίου 1970, ο αθλητής του Παναθηναϊκού Χρήστος Παπανικολάου επιτυγχάνει νέο παγκόσμιο ρεκόρ στο άλμα επί κοντώ με επίδοση 5,49 μέτρα. Ήταν το πρώτο παγκόσμιο ρεκόρ από Έλληνα αθλητή στον στίβο.
Το 1973 ο Παναθηναϊκός κατάφερε να φτάσει στον τελικό του κυπέλλου πρωταθλητριών αντιμετωπίζοντας τη μεγαλύτερη ποδοσφαιρική δύναμη εκείνης της εποχής, τον Άγιαξ. Τελικάέχασε με 0-2 αποκτώντας τον τίτλο του δευτεραθλητή Ευρώπης. Παραμένει, ωστόσο, η
μόνη ελληνική ομάδα που έχει καταφέρει να φτάσει τόσο ψηλά στη συγκεκριμένη διοργάνωση.
Η ελληνική συμμετοχή, εξάλλου, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου το 1972 ήταν ιστορική, αφού η Ελλάδα κατάφερε να κατακτήσει δύο ασημένια μετάλλια: ένα από τον Πέτρο Γαλακτόπουλο στα 74 κιλά της ελληνορωμαϊκής πάλης και άλλο από τον Ηλία Χατζηπαυλή στην κατηγορία «Finn» της ιστιοπλοΐας.
Μολονότι, λοιπόν, ήταν μια επταετία γεμάτη επιτυχίες για τον ελληνικό αθλητισμό, το στίγμα της χούντας έχει μείνει ανεξίτηλο στη μνήμη των συμμετεχόντων και των φίλων των αθλημάτων. Όσα πέτυχαν οι σκληρά εργαζόμενοι αθλητές τα κατάφεραν αποκλειστικά με τις δικές τους δυνάμεις όσο και να προσπάθησε το καθεστώς να οικειοποιηθεί την ένδοξη πορεία τους. Γι΄αυτό οφείλουμε οι νεότερες γενιές να διδασκόμαστε από την ιστορία αυτών των αθλητών και να ζουν στη μνήμη μας όχι μόνο για τα επιτεύγματα αυτά αλλά και για την αντίσταση που έδειξαν στο σκληρό πρόσωπο της χούντας. Αν και οι επιτυχίες του αθλητισμού κατά την περίοδο αυτή σίγουρα δε μειώνουν το κύρος του, καλό είναι να ιδωθούν και μέσα από την γνώση των γεγονότων και τη σαφή ανάλυση όσων συνέβησαν και στο πολιτικό προσκήνιο.
Πηγές:
https://www.ertnews.gr/eidiseis/mono-sto-ertgr/oi-protes-paremvaseis-tis-diktatorias-1967-1974-ston-athlitismo/
https://www.makthes.gr/to-podosfairo-sta-chronia-tis-diktatorias-ena-polyvolo-sto-oplostasio-tis-choyntas-472429
https://www.news247.gr/magazine/o-skliros-xountikos-pou-exousiase-tin-athlitiki-ellada/
