Ειδική γλωσσική διαταραχή

logouerapeia 2

Με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Λογοθεραπείας που γιορτάσαμε στις 6 Μαρτίου 2015 η Λογοθεραπεύτρια, Μαργαρίτα Πούλη μας απέστειλε το παρακάτω κείμενο που αφορά τις  «Ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές του λόγου (Ειδική γλωσσική διαταραχή)»:

Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ)

Η διαταραχή που παρουσιάζει η γλωσσική ανάπτυξη ενός ατόμου χωρίς να επηρεάζονται το αισθητηριακό και το γνωσιακό σύστημα του ατόμου αυτού ονομάζεται Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (Bishop 1997, Leonard 1998, Stark & Tallal 1981).

Σύμφωνα με τις απόψεις του Leonard (1998) και των Stark & Tallal (1981), τα διαγνωστικά κριτήρια που χρησιμοποιούνται ευρέως και στην έρευνα και στην κλινική πράξη είναι κυρίως κριτήρια αποκλεισμού. Πράγμα που σημαίνει ότι όσοι χαρακτηρίζονται ως άτομα με ΕΓΔ δεν πρέπει να παρουσιάζουν:

  1. Νοητική υστέρηση.
  2. Διαταραχές ακοής – κώφωση, προβλήματα του μέσου ωτός – ωτίτιδα.
  3. Διαταραχές στη συμπεριφορά, συναισθηματικά προβλήματα που να απαιτούν παρέμβαση ειδικού.
  4. Νευρολογικές διαταραχές.
  5. Διαταραχές σε περιφερειακά, καιναισθητηριακά ή ακουστικά συστήματα.
  6. Γλωσσική ηλικία (ΓΗ) τουλάχιστον κατά ένα χρόνο πίσω από τη χρονολογική ηλικία (ΧΗ).

Όπως προκύπτει από την υπάρχουσα διεθνή βιβλιογραφία, το 7% των παιδιών με ΧΗ 5 ετών φαίνεται να υποφέρει από ΕΓΔ (Leonard 1998). Ακόμα και στις περιπτώσεις, στις οποίες τα διαγνωστικά κριτήρια αποκλεισμού τηρούνται με αυστηρότητα, τα παιδιά με ΕΓΔ δεν αποτελούν μια ομοιογενή ομάδα. Αρκετοί ερευνητές μιλούν για υποομάδες και κατηγορίες ΕΓΔ (vanderLely & Ullman 2001).

 ΕΓΔ: Κατηγορίες.

Νέα ερευνητικά δεδομένα οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι τύποι της ΕΓΔ, ανάλογα με το γλωσσικό τομέα, στον οποίο παρουσιάζονται δυσκολίες (Friedmann & Novogrodsky 2008, Conti-Ramsden κά. 1997, Conti-Ramsden & Botting 1999, Conti-Ramsden κά. 2001, Conti-Ramsden & Botting 2006).

Σύμφωνα με τις Friedmann & Novogrodsky (2008) εμφανίζονται 4 διαφορετικές ομάδες, στις οποίες τα παιδιά με ΕΓΔ παρουσιάζουν διαφορετική επιτελεστική γλωσσική ικανότητα, και οι διαταραχές αυτές κατανέμονται μέσα στις 4 αυτές ομάδες: στη σύνταξη, το λεξικό, τη φωνολογία και την πραγματολογία.

 Αναλυτικότερα:

  • Συντακτική – ΕΓΔ: τα παιδιά παρουσιάζουν σοβαρές διαταραχές στην κατανόηση μη-κανονικών προτάσεων που παράγονται από ερωτηματικές προτάσεις, καθώς επίσης και στην παραγωγή και κατανόηση αναφορικών προτάσεων αντικειμένου. Επιπλέον τα παιδιά που ανήκουν σε αυτήν την υποκατηγορία της ΕΓΔ δεν παρουσιάζουν δυσκολίες στη φωνολογία και στο λεξικό.
  • Λεξιλογική ΕΓΔ: Εδώ οι σοβαρές δυσκολίες σχετίζονται με την ανάκληση λέξεων και όχι με το συντακτικό τομέα. Η παραγωγή και κατανόηση προτάσεων παραγόμενων μετά από εφαρμογή κανόνων μετακίνησης δεν παρουσιάζει δυσλειτουργίες. Τα παραπάνω συμφωνούν και με τα ευρήματα της van der Lely (2005).
  • Φωνολογική ΕΓΔ: τα παιδιά παρουσιάζουν σοβαρές δυσκολίες στη φωνολογία. Τα παιδιά αυτά δεν μπορούν να επαναλάβουν φωνολογικά περίπλοκες λέξεις και ψευδολέξεις, καθώς επίσης δυσκολεύονται να κρίνουν φωνολογικές όψεις λέξεων και να προβούν στον τεμαχισμό λέξεων.
  • Πραγματολογική ΕΓΔ: τα παιδιά παρουσιάζουν δυσκολίες στο λόγο (discourse) και στην Θεωρία του Νου (ΘτΝ), ενώ οι συντακτικές ικανότητες δε φαίνονται διαταραγμένες. Τα ευρήματα αυτά συμφωνούν με μελέτες που παρουσιάζουν «διακρίσεις» (dissociations) μεταξύ πραγματολογικών διαταραχών και συντακτικών ικανοτήτων σε άλλους τομείς της γλώσσας.

Οι Friedmann & Novogrodsky (2008) συμπεραίνουν ότι οι διαταραχές εμφανίζονται:

  • Μόνο στη σύνταξη.
  • Μόνο στο λεξικό, στη φωνολογία ή στην πραγματολογία χωρίς ταυτόχρονα να παρουσιάζουν διαταραχές στη σύνταξη.

Άλλοι ερευνητές (Bishop 1998, Conti-Ramsdenκά. 1997, 2001) υποστηρίζουν την ύπαρξη ΕΓΔ πραγματολογικού/σημασιολογικού τύπου ή πραγματολογικού τύπου, ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούν πως η Γραμματική-ΕΓΔ (vanderLely 1999), η οποία μπορεί να εκδηλώνεται στη φωνολογία, μορφολογία και τη σύνταξη, υπάρχει ως χωριστή κατηγορία.

            Συνεπώς, η επιλεκτική διαταραχή στον ένα ή στον άλλο τομέα της γλώσσας δείχνει ακριβώς ότι είναι πιθανό να υπάρχουν διαφορετικοί τύποι γλωσσικής διαταραχής είτε στη φωνολογία, στο λεξικό, στη σύνταξη ή στην πραγματολογία. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας, ώστε να εφαρμόσουμε τα κατάλληλα προγράμματα παρέμβασης σε παιδιά με διαφορετικές ανάγκες.

            Τα γλωσσικά προβλήματα για κάποια παιδιά μπορεί να επιμένουν για περισσότερα χρόνια, ενώ για άλλα παιδιά με ελαφρότερη γλωσσική διαταραχή τα γλωσσικά προβλήματα μπορεί να μετριαστούν ή να εκλείψουν κατά την εφηβική ηλικία (Conti-Ramsden 2008). Η μεγαλύτερη αδυναμία των παιδιών αυτών επικεντρώνεται στο φωνολογικό και συντακτικό τομέα της γλώσσας, στην εφαρμογή εσωτερικευμένων υπολογιστικών κανόνων, δηλ. στο μορφολογικό τομέα καθώς και στην ανάκληση/εύρεση λέξεων στο λεξικό.

 

Σχολιάστε

Top