O σύγχρονος »πιεσμένος» τρόπος ζωής των παιδιών, οι συνήθειές τους και οι πολλές καθημερινές τους υποχρεώσεις, δημιουργούν πολλά και διαφορετικά προβλήματα στο σωστό τρόπο ανάπτυξης του σώματός τους.

Τα σημερινά παιδιά-μαθητές λόγω της περιορισμένης κίνησης και της ελάχιστης άσκησης ενδέχεται να παρουσιάσουν διάφορα μυο-σκελετικά προβλήματα τα οποία, εάν δεν προσεχθούν αρκετά νωρίς,  μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές και μη αναστρέψιμες παθήσεις, ιδιαίτερα της σπονδυλικής στήλης. Οι συνηθέστερες μυοσκελετικές παθήσεις που ταλαιπωρούν τα παιδιά της προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας είναι η κύφωση και η σκολίωση.

Η ΚΥΦΩΣΗ

     Εμφανίζεται σαν ένα κύρτωμα στην πλάτη, που όταν το παιδί σκύβει γίνεται εντονότερο (καμπούρα) και δεν εξαφανίζεται όταν προσπαθεί να ισιώσει. Η ακριβής αιτιολογία εμφάνισης της εφηβικής κύρτωσης είναι άγνωστη αλλά μπορεί να εμφανιστεί με δύο μορφές:

• Η ΕΥΚΑΜΠΤΗ ΚΥΦΩΣΗ προκύπτει λόγω κακής στάσης στην όρθια ή καθιστή θέση και μπορεί να οφείλεται στο οτι το παιδί δεν βλέπει καλά ή δεν ακούει καλά, ή κάθεται σε ακατάλληλο κάθισμα.

Πολλές φορές οι έφηβες έχουν την κακή συνήθεια να «καμπουριάζουν» για να κρύβουν το ανεπτυγμένο στήθος τους και τα αγόρια να περπατούν σκυφτά λόγω κάποιας δικής τους νοοτροπίας ή να σκύβουν για να μην ξεχωρίζουν από κοντύτερους φίλους ή συμμαθητές.

Η συχνότητα εμφάνισης της εφηβικής κύφωσης είναι μεγαλύτερη στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια.

Η εύκαμπτη κύφωση μπορεί να διορθωθεί εύκολα από το ίδιο το παιδί ή από το γιατρό ή από το γυμναστή του σχολείου που φοιτά, με εκπαίδευση, για την υιοθέτηση της σωστής στάσης ή με κατάλληλες ορθοσωματικές ασκήσεις.

• Η ΔΥΣΚΑΜΠΤΗ ΚΥΦΩΣΗ είναι ωστόσο πιο σοβαρή μορφή,όπου το παιδί όσο και αν προσπαθεί δεν μπορεί να ισιώσει την πλάτη του. Γέρνει την σπονδυλική στήλη, το κεφάλι και τους ώμους μπροστά  ενώ οι ωμοπλάτες του απομακρύνονται η μία από την άλλη.

Μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια όπως η κακή ανάπτυξη των σπονδύλων από την νηπιακή ηλικία που όμως αν διαγνωστεί έγκαιρα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

• Εάν υπάρχει ιστορικό στην οικογένεια θα πρέπει από νωρίς να γίνεται προληπτικός έλεγχος.
• Οι γονείς να είναι πολύ παρατηρητικοί, όσον αφορά την στάση του σώματος του παιδιού, τον τρόπο που περπατάει, τον τρόπο που κάθεται όταν διαβάζει, όταν παίζει και όπως στέκεται.
• Εάν διαπιστώσουν ότι το παιδί παρ” όλες τις παρατηρήσεις δεν διορθώνει την κακή στάση του σώματος θα πρέπει να επισκεφτούν ορθοπαιδικό γιατρό, ιδιαίτερα εάν το παιδί τους παραπονεθεί για πόνους στην πλάτη.
• Να ελεγχθεί η όρασή του για τυχόν μυωπία.
• Στο σχολείο ο καθηγητής της φυσικής αγωγής θα πρέπει να είναι πολύ παρατηρητικός, για να επισημάνει μυο-σκελετικά προβλήματα των παιδιών και να εφαρμόσει το ημερήσιο πρόγραμμα γύμνασης, ορθοσωμικές ασκήσεις και δυναμικές που θα ενδυναμώσουν τις παρακείμενες στην σπονδυλική στήλη μυικές ομάδες.
• Ο καθηγητής της φυσικής αγωγής θα πρέπει να συμβουλεύει τους μαθητές να συνεχίσουν την άσκηση και γενικά να ασχολούνται με τον αθλητισμό και εκτός σχολείου. Άριστο αθλημα που βοηθάει τα παιδιά να διορθώσουν την κακή στάση είναι το κολύμπι (ιδίως το ύπτιο) και είναι κατάλληλο για όλες τις ηλικίες και για κάθε εποχή του χρόνου.
• Επίσης πρέπει να συστήνονται ασκήσεις ραχιαίων και κοιλιακών.
• Εάν η κατάσταση είναι σοβαρότερη ο ορθοπαιδικός γιατρός συστήνει χρήση κηδεμόνα για όσο διάστημα χρειαστεί.

Η ΣΚΟΛΙΩΣΗ

     Είναι η πλάγια κύρτωση της σπονδυλικής στήλης και συνοδεύεται συνήθως και από στροφή των σπονδύλων με αποτέλεσμα την προεξοχή της ωμοπλάτης.

Εύκολα διαπιστώνεται παρατηρώντας ένα παιδί σε στάση προσοχής αν γέρνει από τη μία πλευρά ή το ένα χέρι είναι μακρύτερο από το άλλο ή αν τα ισχία του δεν είναι στην ίδια ευθεία

Σε κάμψη κορμού παρατηρείται ότι η πλάτη του δεν είναι ευθεία αλλά γέρνει δεξιά ή αριστερά.

Τα αίτια της σκολίωσης είναι άγνωστα εμφανίζεται κυρίως στα κορίτσια (70-80%) στην προεφηβική ηλικία λόγω της γρήγορης ανάπτυξης. Ένα μικρό ποσοστό 10% μπορεί να αποδοθεί σε τραύμα, φλεγμονή, όγκο ή ρευματικό νόσημα. Σπάνια εμφανίζεται σε βρεφική ηλικία (συγγενής σκολίωση).

ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ

• Με προσεκτική παρατήρηση και εντοπισμό από τους γονείς.
• Με εξέταση από τον γιατρό από την νηπιακή ηλικία για να αποφευχθεί η ελλιπής ανάπτυξη της σπονδυλικής στήλης.
• Στο σχολείο μετά από προσεκτική παρατήρηση από τον καθηγητή της φυσικής αγωγής.
• Αν η σκολίωση είναι στο αρχικό στάδιο αντιμετωπίζεται εύκολα με κινησιοθεραπεία, με αθλητισμό(κολύμπι-γυμναστική-μπαλέτο), με την εφαρμογή κατάλληλων ορθοσωμικών ασκήσεων  σε καθημερινή βάση και ενδυνάμωση των παρακείμενων στη σπονδυλική στήλη μυών και των κοιλιακών και ραχιαίων.
• Σε πιο προχωρημένη μορφή με εφαρμογή κηδεμόνα  και με εννεχή παρακολούθηση από ορθοπεδικό γιατρό για όσο καιρό χρειαστεί.
• Φυσιοθεραπεία.
• Χειρουργική επέμβαση.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

         Κλείνοντας το άρθρο θα πρέπει να κρατήσουμε κάτι σημαντικό. Το καλύτερο για τα σημερινά παιδιά που δυστυχώς ειναι υποκινητικά είναι η συνεχής παρακολούθηση από το στενό τους περιβάλλον (γονείς-καθηγητές) για να προληφθούν οι τυχόν παρεκκλίσεις της σπονδυλικής στήλης. Επίσης η συνεχής παρότρυνση απο όλους για κίνηση, για παιχνίδι για άθληση και για σωστή διατροφή σε όλη τη φάση της ανάπτυξης.

Έτσι θα οικοδομηθεί ένας υγιής σκελετός που θα συνοδεύει το παιδί και θα το στηρίξει επιτυχημένα σε όλες τις φάσεις της ζωής του μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Γεροκώστα Κων/να

Είναι γνωστό ότι η σημερινή μορφή ζωής των ανθρώπων στις πόλεις δεν θυμίζει τις ανάλογες μορφές και ρυθμούς που ίσχυαν πριν από λίγες μόνο δεκαετίες.Πριν λίγα χρόνια η Λάρισα ήταν μια επαρχιακή πόλη που γρήγορα εξελίχθηκε σε μια μεγαλούπολη με αποτέλεσμα:

♦ οι μονοκατοικίες με αυλές που υπήρχαν ακόμα και στο κέντρο και όχι μόνο στις συνοικίες, να έχουν δώσει τη θέση τους σε πολυόροφες οικοδομές,

♦ τα ακάλυπτα οικόπεδα και οι αλάνες έχουν οικοδομηθεί πυκνότατα και βέβαια δεν έχουν προβλεφθεί επαρκείς χώροι άθλησης και ψυχαγωγίας (όπως ανοιχτά πάρκα, γυμναστήρια κλπ.)

Αποτέλεσμα των συγκεκριμένων οικιστικών παρεμβάσεων είναι τα παιδιά, από μικρή ηλικία, να στερούνται χώρων άθλησης, ψυχαγωγίας και καθημερινού παιχνιδιού. Προσπαθούν να βολέψουν τις παρέες και τα παιχνίδια στα περιορισμένα μπαλκόνια και στα στενά και παραφορτωμένα παιδικά δωμάτια.

Έτσι στερούνται την ελεύθερη έκφραση των κινητικών τους δυνατοτήτων, την ανεμελιά του παιχνιδιού, την ανάπτυξη της κοινωνικότητας, λόγω έλλειψης παρέας και ομαδικότητας.

Τα παιδιά πέφτουν σε κινητική απάθεια με αποτέλεσμα να ξεχνούν απλά πράγματα, όπως πώς τρέχει κάποιος, πώς παίζει, ακόμα – ακόμα πώς φωνάζει χωρίς να το μαλώσουν γιατί ενοχλεί.

Η σκληρή μαθητική ζωή τα οδηγεί σε μια παρατεταμένη ακινησία στην καρέκλα (σχολείο – εξωσχολικά μαθήματα – διάβασμα στο σπίτι – υπολογιστής) ή στον καναπέ (τηλεόραση – ηλεκτρονικά παιχνίδια κλπ.) για πολλούς μήνες του χρόνου. Το τρίμηνο διάλειμμα το καλοκαίρι με κάποιες δραστηριότητες (θάλασσα – βουνό – ή χωριό) δεν μπορεί να ισοσκελίσει το έλλειμμα κίνησης.

Λύση για την ακίνητη καθημερινότητα των παιδιών είναι ο αθλητισμός, που προσφέρεται στις αστικές και ημιαστικές περιοχές σε αρκετούς χώρους και με πολλές μορφές (αθλοπαιδιές – κολύμβηση – στίβος – τέννις κλπ.)

     Είναι αρκετά τα παιδιά των ηλικιών 8 ετών και άνω που αθλούνται και εκτονώνονται στους χώρους άθλησης, και οι δραστηριότητες αυτές συμβάλλουν ουσιαστικά στην σωστή ανάπτυξη όχι μόνο του σώματος αλλά και του μυαλού και του χαρακτήρα. Ο αθλητισμός, η κίνηση γενικότερα, είναι ο’τι καλύτερο μπορεί ένας γονιός να προσφέρει στο παιδί του, ο’τι καλύτερο μπορεί να διδάξει ένας δάσκαλος στο μαθητή, είναι ο’τι καλύτερο μπορεί να υιοθετήσει και να ενστερνιστεί ένα παιδί που θέλουμε να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα.

Και είναι βέβαια ο’τι χειρότερο, να σταματάει ένα παιδί να αθλείται όταν φτάνει στις Γυμνασιακές ή Λυκειακές τάξεις της εκπαίδευσης, επειδή δεν προλαβαίνει να διαβάσει ή να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των εξωσχολικών μαθημάτων.

     Ένας σοφός καταμερισμός του χρόνου και ένας σωστός προγραμματισμός μπορεί να χωρέσει εκτός από τα κάθε είδους μαθήματα και τον αθλητισμό, ο οποίος πραγματικά θα βοηθήσει την σωστή ανάπτυξη των κινητικών και πνευματικών δεξιοτήτων του μαθητή.

Διαπιστώνουμε ότι ζούμε σε απαιτητικές εποχές που όσο περνούν τα χρόνια γίνονται από απαιτητικότερες έως απάνθρωπες για όλες τις ηλικίες. Θα πρέπει να οπλίσουμε τα παιδιά μας όχι μόνο με πνευματικά εφόδια, αλλά το κυριότερο, με σωματικές αντοχές που θα τα στηρίζουν στα βαρυφορτωμένα και απαιτητικά καθήκοντα που ζητούμε να φέρουν σε πέρας. Ένα δυνατό σώμα χτίζει ένα δυνατότερο μυαλό. Λίγες ώρες άθλησης και εκτόνωσης μπορούν να βοηθήσουν το παιδί σε οποιαδήποτε βαθμίδα εκπαίδευσης κι αν βρίσκεται, οποιαδήποτε φάση της ζωής του και αν διανύει, να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του χωρίς άγχος, με απόλυτη σιγουριά και αυτοπεποίθηση.

Γεροκώστα Κωνσταντίνα