Από τις μαθήτριες Πάνου Αναστασία και Ροζάκη Ιωάννα-Αικατερίνη

Η λέξη «μουσείο» χρησιμοποιείται για να δηλώσει το «αυτόνομο κτηριακό συγκρότημα ή χώρο όπου φυλάσσονται, μελετώνται επιστημονικώς και εκτίθενται στην κοινή θέα έργα τέχνης, αντικείμενα αναγνωρισμένης αξίας, αντικείμενα από το παρελθόν ή με μορφωτικό ενδιαφέρον». Επίσης, η λέξη χρησιμοποιείται και μεταφορικά-μειωτικά, προκειμένου να χαρακτηρίσει άνθρωπο πολύ μεγάλης ηλικίας ή και αναχρονιστικών αντιλήψεων. Η αρχική σημασία της λέξης «μουσείο» είναι «χώρος αφιερωμένος στις Μούσες  και στις τέχνες που αυτές αντιπροσώπευαν».

Οι Μούσες στην αρχαία ελληνική μυθολογία ήταν εννέα θεότητες, κόρες του Δία και της Μνημοσύνης. Γεννήθηκαν στην Πιερία και ζούσαν στα Πιέρια Όρη (ορεινός όγκος βορειοδυτικά του Ολύμπου).

Ηγέτης τους ήταν ο θεός Απόλλωνας («Απόλλων Μουσηγέτης»). Ο Ησίοδος, στο έργο του «Θεογονία», αναφέρει τα ονόματά τους: Κλειώ, Ευτέρπη, Θάλεια, Μελπομένη, Τερψιχόρη, Ερατώ, Πολυμνία, Ουρανία, Καλλιόπη.

Η Κλειώ (<κλέος = δόξα) ήταν προστάτιδα της ιστορίας. Απεικονίζεται να κρατά χειρόγραφο κύλινδρο ή σάλπιγγα ή κλεψύδρα, σύμβολο της χρονολογικής τάξης των ιστορικών γεγονότων. Φορά στο κεφάλι στεφάνι δάφνης.

Η Ευτέρπη [<ευ + τέρπω (= ευχαριστώ)] προστάτευε την αυλητική τέχνη. Σύμβολό της είναι ο διπλός αυλός.

Η Θάλεια (< θάλλω= ανθίζω, βλασταίνω, ακμάζω) ήταν η Μούσα της Κωμωδίας. Στο κεφάλι της φορά βακχικό στεφάνι, κρατάει προσωπείο της κωμωδίας ή ποιμενικό ραβδί.

Η Μελπομένη (< μέλπω = ψάλλω, τραγουδώ) ήταν η Μούσα της Τραγωδίας. Τα σύμβολά της είναι το κλήμα αμπελιού, το τραγικό προσωπείο, το ρόπαλο και οι κόθορνοι.

Η Τερψιχόρη [τέρπω (= ευχαριστώ) + χορός] ήταν η Μούσα της Λυρικής Ποίησης. Στην τέχνη εικονίζεται να κρατάει λύρα.

Η Ερατώ (< έρως) θεωρούνταν προστάτιδα της Ερωτικής Ποίησης. Έμβλημά της η κιθάρα, η φόρμιγγα ή η βάρβιτος.

Η Πολύμνια (< πολύς + ύμνος) ήταν η Μούσα των ύμνων και των τραγουδιών, που γράφονταν προς τιμή των θεών και των ηρώων. Στην τέχνη εικονίζεται σοβαρή και σκεπτική.

Η Ουρανία ήταν η προστάτιδα της αστρονομίας. Συνηθισμένα σύμβολά της είναι η ουράνια σφαίρα και ο διαβήτης ή ένα μικρό ραβδί.

Η Καλλιόπη [< καλλι- + -όπη (< ὄψ) = αυτή που έχει ωραία μάτια] ήταν προστάτιδα της Επικής Ποίησης. Η μεγαλύτερη και η πιο σεβαστή από τις Μούσες, όπως λέει ο Ησίοδος στο έργο του «Θεογονία».

ΠΗΓΕΣ

1. Μπαμπινιώτης, Γ. (1998). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.

2. Πουλάκη-Παντερμαλή, Έφη (2014). Μούσες Ολυμπιάδες – Πιερίδες. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

3. Τσοτάκου-Καρβέλη Αικατερίνη (2007), Λεξικό της ελληνικής μυθολογίας, εκδ. Σοκόλη.

4.http://photodentro.edu.gr/photodentro/mouses_pidx0036146/

5.https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/epos/page_039.html?prev=true

6.https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/navigator/browse.html?object_id=30073