Γράφει η Τσιολέκη Μαρία
Στις μέρες μας τα ριάλιτι σόου κυριαρχούν στην ελληνική τηλεόραση και παρατηρείται μάλιστα αύξηση της τηλεθέασής τους. Το γεγονός αυτό προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση, καθώς τα περισσότερα από αυτά τα προγράμματα, όπως υποστηρίζουν οι περισσότεροι από τους τηλεθεατές, είναι χαμηλής αισθητικής και προϊόντα υποκουλτούρας.
Η προβολή των ριάλιτι σημειώνει τηλεοπτική επιτυχία, αφού οι άνθρωποι έχουν την ψυχολογική ανάγκη να διασκεδάσουν, να ξεφύγουν από την ρουτίνα της καθημερινότητας και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Επιδιώκουν μέσα από την παρακολούθησή τους την μεταφορά τους σε έναν ουτοπικό κόσμο, όπου όλα είναι δυνατά και «ανώνυμοι» μετατρέπονται σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα σε «επώνυμους». Επιπλέον, οι θεατές θεωρούν πως έρχονται σ’ επαφή με κάτι πιο άμεσο
και αληθινό, και πως τους δίνεται η ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ πραγματικών προσώπων κι όχι τις καθ’ υπόδειξη αντιδράσεις και αλληλεπιδράσεις ηθοποιών, όπως συμβαίνει στις σκηνοθετημένες σειρές. Ακόμη, νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο και ασκούν εξουσία σε τέτοιου είδους προγράμματα, καθώς με την ψήφο τους, τους δίνεται η δυνατότητα να αποφασίζουν ποιος θα αποχωρήσει και ποιος θα παραμείνει στο παιχνίδι, γεγονός που τους δημιουργεί την αίσθηση ενεργούς συμμετοχής και καθιστά τα σχετικά προγράμματα ακόμη πιο ενδιαφέροντα γι’ αυτούς.
Όλα τα παραπάνω έχουν ως συνέπεια την παθητικοποίηση των τηλεθεατών και τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης από τα σοβαρά κοινωνικοπολιτικά προβλήματα που πλήττουν την ανθρωπότητα. Τα ριάλιτι σόου προωθούν την αντίληψη της δίχως κόπο επιτυχίας, αφού διασφαλίζουν άμεση αναγνωρισιμότητα στους συμμετέχοντες σε αυτά, ωστόσο, η «διασημότητα» αυτών των προσώπων είναι εντελώς πρόσκαιρη και δεν μπορεί να υποκαταστήσει την απουσία προσωπικού έργου και ουσιαστικών προσόντων. Επιπρόσθετα, εκτός από το γεγονός ότι παραβιάζεται σημαντικά η προσωπική ζωή των συμμετεχόντων, θίγεται επίσης και η προστασία της προσωπικότητάς τους και το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση, αφού η συμπεριφορά των παικτών προβάλλεται μέσα από συνεχή μοντάζ. Φυσικά, τα προγράμματα αυτά επηρεάζουν κυρίως τους νέους, διότι εντυπωσιάζονται από την εφήμερη δημοσιότητα των συμμετεχόντων, χωρίς να αντιληφθούν ότι η έκθεση της προσωπικής ζωής αυτών μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την συναισθηματική και ψυχική ισορροπία τους.
Για να μειωθεί η προβολή των ριάλιτι σόου οι θεατές οφείλουν να απαξιούν για αυτά, ώστε οι τηλεοπτικοί σταθμοί να αναγκαστούν να διακόψουν την προβολή τους. Για να συμβεί κάτι τέτοιο όμως, είναι απαραίτητη η πνευματική καλλιέργεια των ανθρώπων, όπως και η όξυνση της ευαισθησίας τους απέναντι σε οτιδήποτε βλάπτει την αξιοπρέπεια και την πνευματική υπόστασή τους. Επιπρόσθετα, η συμβολή των φορέων εκπαίδευσης διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στο ζήτημα της διάδοσης των ριάλιτι σόου, καθώς μπορούν να υποδείξουν εγκαίρως την επιζήμια δράση των προγραμμάτων αυτών αλλά και να στρέψουν τους νέους σε άλλου είδους θεάματα που θα τους προσφέρουν ουσιαστική επικοινωνία.
