Γράφουν οι: Φαρδέλα Βασιλική, Μπουμπουράκας Γιώργος, Μπαλιάφα Βασιλική
Οι Ρομά έκαναν την πρώτη εμφάνισή τους στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 14ου -15ου αιώνα. Σήμερα στον 21ο αιώνα, έξι αιώνες μετά, έχουν ήδη προσαρμοστεί στον τρόπο ζωής μας και αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας. Πολλοί θα υποστήριζαν ότι μετά από τόσα χρόνια τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις έχουν εξαφανιστεί και η συμβίωση είναι ομαλή. Τα πράγματα, όμως, φαίνονται διαφορετικά με έναν απλό διάλογο…
Μπαλαμέ: Γεια, τι κάνεις;
Ρομά: Καλά εσύ…
Μπαλαμέ: Τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;
Ρομά: Αισθητικός, μου αρέσει να ασχολούμαι…
Ρομά: Εσύ δεν μας φοβάσαι;
Αρχικά για όσους δεν το γνωρίζουν «μπαλαμέ» είναι το ουσιαστικό που χρησιμοποιούν τα Ρομά άτομα για να προσδιορίσουν τους Έλληνες ιθαγενείς. Στον παραπάνω διάλογο το ρομά κορίτσι που διατύπωσε αυτή την απορία «Εσύ δεν μας φοβάσαι» ήταν μόλις 14 περίπου χρονών.
Λοιπόν, Λύστε την απορία του κοριτσιού με ειλικρίνεια!
Αν το σκεφτείτε είναι λίγο τραγικό, διότι η μόνη ερώτηση που έπρεπε να υφίσταται είναι το γιατί μας φοβάστε, γιατί δε μας αποδέχεστε, γιατί μας παραγκωνίζετε υποτιμώντας μας. Ζούμε σε μία κοινωνία εξελιγμένη τεχνολογικά αλλά οι νοοτροπίες μας μοιάζουν κολλημένες στο παρελθόν. Νοοτροπίες που μας γυρίζουν πίσω εκεί κοντά στην εποχή που ο άνθρωπος σκότωνε τις γυναίκες ως Μάγισσες, επειδή έβρεξε ή καλύτερα στον άνθρωπο που ανακάλυψε τον τροχό.
Προκειμένου να αποκτήσουμε καλύτερη κατανόηση των πραγμάτων για τη ζωή των Ρομά και τον τρόπο προσαρμογής τους, αποφασίσαμε να έρθουμε σε επαφή με Ρομά άτομα της ηλικίας μας. Έτσι επισκεφτήκαμε το 2ο Γυμνάσιο Τυρνάβου το οποίο διαθέτει και τμήμα υποδοχής για τα παιδιά αυτά. Εκεί γνωρίσαμε αξιόλογα άτομα τα οποία με ευγένεια και προθυμία απάντησαν στις ερωτήσεις μας. Αρχικά τους ρωτήσαμε για τις φιλοδοξίες τους και τα επαγγέλματα που θέλουν να ακολουθήσουν στο μέλλον. Η δημιουργικότητα αυτών των εφήβων φάνηκε στην ποικιλία των επαγγελμάτων. Οι απαντήσεις τους ήταν οι εξής: Σχεδιαστής μόδας, μπαρμπέρης, αστυνόμος, μανάβης, αισθητικός. Μερικά άτομα μάλιστα, εκφράζοντας τον κοινό προβληματισμό πολλών νέων, εξέφρασαν το αδιέξοδο και τις υπαρξιακές ανησυχίες τους όσον αφορά τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό.
Έπειτα επιθυμώντας να προσεγγίσουμε μία διαφορετική πτυχή του θέματος τους ζητήσαμε να μάθουμε για τα πράγματα που τους δυσκολεύουν κατά την διάρκεια των συναναστροφών τους με εμάς, τους «μπαλαμούς». Οι ίδιοι παραδέχτηκαν ότι οι συμμαθητές τους τους συμπεριφέρονται σωστά. Ωστόσο, όπως σε κάθε κανόνα υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, έτσι και σε αυτή τη περίπτωση υπάρχουν τα άτομα που με γνώμονα την προκατάληψη τούς υποτιμούν και τους προσβάλλουν. «Γύφτοι» και «τσιγγάνοι» γι’ αυτά τα παιδιά είναι προσβολές και ύβρεις. Επιπλέον δεν είναι μόνο οι λέξεις και η σημασία τους που ισοπεδώνουν το ηθικό τους, αλλά πολύ περισσότερο τα υποτιμητικά βλέμματα που τις συνοδεύουν και προδιαθέτουν μία περιφρόνηση για το όνομά τους και την καταγωγή τους. Ουσιαστικά, τα ρομά άτομα προσδιορίζονται από τις αρνητικές συμπεριφορές ορισμένων ατόμων, δίχως να δίνεται βάση στην κοινωνική προσφορά των πολλών. Οι μαθητές εκφράζοντας την δυσαρέσκειά τους δήλωσαν: «Δεν είμαστε όλοι κλέφτες. Δεν πρέπει να μας βάζετε όλους στο ίδιο σακί».
Αργότερα επικεντρωθήκαμε στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην κοινότητά τους. Κύριο θέμα των μαθητών αυτών αποτελεί η πρόωρη είσοδός τους στον έγγαμο βίο. Ειδικότερα, είναι ευρέως διαδεδομένο ότι τα Ρομά άτομα παντρεύονται σε μικρή ηλικία και πολλές φορές πριν την ενηλικίωσή τους. Η πλειονότητα των παιδιών παραδέχτηκε ότι ο γάμος δεν αποτελεί προτεραιότητά τους. Ωστόσο εξαιτίας της κουλτούρας τους αλλά και των επιθυμιών των γονιών τους αρκετές φορές μένουν δίχως επιλογή. Μάλιστα πολλά άτομα εγκαταλείπουν το σχολείο προσπαθώντας να καλύψουν τις νέες ανάγκες που αναδύονται. Έτσι όμως καθίσταται δύσκολο να ακολουθήσουν τα όνειρα τους.
Συνοψίζοντας, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι παρόλο που τα Ρομά άτομα βρίσκονται στη χώρα μας αρκετές δεκαετίας ακόμη αντιμετωπίζουν προβλήματα ένταξης. Πρόκειται για άτομα φιλόδοξα και με στόχους που αντιμετωπίζουν τα δικά τους καθημερινά προβλήματα. Η προκατάληψη και τα στερεότυπα δυσχεραίνουν την κατάσταση εμποδίζοντας την ομαλή ένταξή τους.
Μήπως τελικά χρειάζεται να εστιάζουμε στις ομοιότητες περισσότερο παρά στις διαφορές; Μήπως χρειάζεται να αντιληφθούμε ότι η διαφορά είναι δικαίωμα και η ανεκτικότητα ανθρωπιά!!
