της Ρουμπίνης Σοφικίτη (Α3, Λύκειο)
Η υπόθεση του βιβλίου διαδραματίζεται σε ένα χωριό της Κρήτης, στις αρχές του 20ου αιώνα. Όπως φανερώνει και ο τίτλος, το κεντρικό πρόσωπου του μυθιστορήματος είναι ο Αλέξης Ζορμπάς, ένας αγράμματος μακεδόνας γέρος, τον οποίο συναναστρέφεται ο αφηγητής-συγγραφέας. Η φιλία που αναπτύσσεται ανάμεσα στους δύο άντρες, οι αντιλήψεις και τα βιώματα του Ζορμπά, καθώς και η κρητική κοινωνία αποτελούν τα κεντρικά θέματα του βιβλίου.
Ένα βροχερό πρωινό, στο λιμάνι του Πειραιά, έμελλε να γίνει μία συνάντηση που θα ένωνε δύο ανθρώπους και δυο κόσμους. Ο μορφωμένος, διανοούμενος και νεαρός Νίκος Καζαντζάκης γνωρίζει τον αμόρφωτο, ελεύθερο, σοφό, γέρο (αλλά νέο στη καρδιά ) Αλέξη Ζορμπά και μια δυνατή φιλία ξεκινάει. Οι δύο άνδρες θα ταξιδέψουν μαζί ως την Κρήτη, όπου και θα εγκατασταθούν, με σκοπό τη δημιουργία μιας επιχείρησης εξόρυξης λιγνίτη. Ο Καζαντζάκης μαγεύεται από τη λαϊκή σοφία, την αγάπη για τη ζωή και τη διαυγή σκέψη του Ζορμπά. Δίπλα του θα μάθει, με τον πιο απλό τρόπο, το πραγματικό νόημα των εννοιών ζωή, θάνατος, θεός, γυναίκα, ψωμί. Γιατί τι άραγε μπορεί να ξέρει για όλα αυτά ένας «καλαμαράς»; Ο Ζορμπάς, όπως ένα μικρό παιδί, εξηγεί τον κόσμο με απλότητα, όπως τον βλέπει και τον αισθάνεται. Και όταν οι λέξεις δεν είναι αρκετές, σηκώνεται και χορεύει για όλα αυτά που θέλει να εκφράσει. Παράλληλα στο βιβλίο παρουσιάζονται τα ήθη, τα έθιμα και οι αντιλήψεις των κατοίκων του απομονωμένου κρητικού χωριού, ενώ τα γεγονότα εξελίσσονται γύρω από διάφορες ιδιαίτερες φυσιογνωμίες, καθεμιά από τις οποίες αφήνει και το δικό της στίγμα στο μυαλό του αναγνώστη. Ανάμεσα σε όλους και σε όλα πάντα κυριαρχεί ο Ζορμπάς, ένας γέρος, ψιλός και κοκαλιάρης, με μάτια ανήσυχα και περιγελαστικά. Στη ζωή του έχει περάσει από πολλά επαγγέλματα, πολλές περιπέτειες και πολλούς κινδύνους. Η μεγαλύτερη του αγάπη όμως είναι το σαντούρι. Από τότε που άκουσε για πρώτη φορά τον ήχο αυτού του εξαίσιου οργάνου έβαλε στόχο στη ζωή του να μάθει να παίζει. Έκτοτε, το σαντούρι τον ακολουθεί παντού και όταν παίζει νιώθει ότι χάνεται από τη γη. Ο Ζορμπάς είναι ελεύθερος, διαθέτει έναν αυθεντικό λαϊκό χαρακτήρα που μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τι πραγματικά είναι ο άνθρωπος και τι είναι ο κόσμος.
Επέλεξα αυτό το βιβλίο γιατί με ενδιέφερε πολύ να διαβάσω ένα έργο του σημαντικού συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη, και ειδικότερα το «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά», ένα βιβλίο που έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα αριστουργήματα της ελληνικής λογοτεχνίας. Γνώριζα επίσης ότι τα έργα του Καζαντζάκη έχουν κατηγορηθεί από πολλούς και κυρίως από την εκκλησία, η οποία θεώρησε τις ιδέες του αιρετικές και ανατρεπτικές. Όλο λοιπόν αυτό το «σκάνδαλο» γύρω από τον συγκεκριμένο λογοτέχνη ήταν ένας επιπλέον παράγοντας που με ώθησε να διαβάσω το μυθιστόρημα ώστε να σχηματίσω την προσωπική μου άποψη. Ο Ζορμπάς με γοήτευσε. Η ελεύθερη ψυχή του και η τόσο διαφορετική του άποψη για τον κόσμο έβαλε και μένα (όπως φαντάζομαι και εκατομμύρια άλλους αναγνώστες) σε έντονο προβληματισμό. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποια συγκεκριμένη κοινωνική, ηλικιακή ή ιδεολογική ομάδα ανθρώπων που θα έπρεπε να διαβάσει αυτό το βιβλίο, γιατί απλούστατα απευθύνεται και, τολμώ να πω, επιβάλλεται να διαβαστεί από όλους. Όπως γράφει χαρακτηριστικά ο λογοτέχνης:
« Ας του δώσουμε λοιπόν το αίμα μας να ζωντανέψει. Ας κάμουμε ό,τι μπορούμε να ζήσει λίγο ακόμα ο εξαίσιος αυτός φαγάς, πιότης , δουλευταράς, γυναικάς και αλήτης, Η πιο πλατιά ψυχή, το πιο σίγουρο σώμα, η πιο λεύτερη κραυγή που γνώρισα στη ζωή μου».
