του Δημήτρη Μουστάκη (Γ3, Γυμνάσιο)

 Η πλοκή αυτού του σύγχρονου μυθιστορήματος διαδραματίζεται στο Μπέλλπορτ του Λονγκ  Άιλαντ, όπου μετακομίζει ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος, ο Έρικ Χέιζ. Το κεντρικό θέμα του βιβλίου είναι ο σχολικός εκφοβισμός η στάση πρέπει να κρατήσουμε απέναντί του. Στόχος του συγγραφέα είναι να μας αφυπνίσει  και να μας κάνει να δράσουμε απέναντι σε αυτό το πρόβλημα. Επιλέγει την οπτική του αδύναμου κρίκου και έτσι όλο το μυθιστόρημα είναι δοσμένο μέσα από τα μάτια του υποψήφιου θύματος.

Ο Έρικ Χέιζ, ένας 13χρονος έφηβος μαθητής της Β Γυμνασίου, νεοφερμένος την πόλη και στο σχολείο μετακομίζει από το Οχάιο στο Μπέλλπορτ του Λονγκ Άιλαντ. Ζει με τη μητέρα του και τον μικρότερο αδερφό του, αλλά χωρίς τον πατέρα του, ο οποίος είναι σχιζοφρενής και, συνήθως, απών. Παίζοντας μια μέρα στις μπασκέτες, συναντά τον Γκρίφιν Κόννελλυ, ένα όμορφο αγόρι με έντονο αρχηγικό χαρακτήρα. Μαζί του γνωρίζει και τον περίγυρό του, δυο ακόμη νέους, απόλυτα υποταγμένους στον Γκρίφιν. Μαζί με αυτούς βρίσκεται όμως και η Μαίρη Ο΄Μάλλεϋ, η οποία δείχνει να κρατά αποστάσεις από την παρέα. Την ίδια μέρα ο Έρικ γνωρίζει και τον Ντέιβιντ Χάλλενμπακ, το θύμα του Γκρίφιν, ο οποίος προσπαθεί να γίνει μέλος της συμμορίας.  Αρχικά, ο Ερικ παραμένει θεατής. Δεν συμμετέχει στα περιστατικά εκφοβισμού και βίας, αλλά δεν κάνει και τίποτα για να τα σταματήσει. Γρήγορα όμως, μια σειρά από γεγονότα θα τον βγάλουν από την απάθειά του, καθώς θα καταλάβει ότι η σιωπή του τον κάνει συνένοχο. Αποφασίζει λοιπόν να μιλήσει, με κίνδυνο να βρεθεί στη θέση του θύματος. Σ΄αυτήν του την στάση, βρίσκει σύμμαχο τη Μαίρη, η οποία βιώνει μια παρόμοια εμπειρία.

Ο συγγραφέας δεν μας παρουσιάζει κάποιο ιδιαίτερο εξωτερικό χαρακτηριστικό του κεντρικού ήρωα, μάλλον εσκεμμένα. Νομίζω ότι θέλει να μας δείξει ότι ο Έρικ δεν είχε κάτι το ιδιαίτερο που να τον στοχοποιεί, αυτό που του συνέβη θα μπορούσε να συμβεί στον οποιοδήποτε από εμάς. Ήταν παιδί που του άρεσε το μπάσκετ, του άρεσε η μουσική και άκουγε μανιωδώς τα cds που του έστελνε ο πατέρας του. Επίσης, όπως και σε όλους τους έφηβους, δεν του άρεσε η αλλαγή περιβάλλοντος και θεωρούσε ότι δεν θα του πρόσφερε κάτι σημαντικό στο αίσθημα εγκατάλειψης και μοναξιάς που ένιωθε. Αρχικά φοβήθηκε όταν ήρθε σε επαφή με τον Γκρίφιν και τα τσιράκια του, γι΄ αυτό αρκέστηκε στο ρόλο του θεατή. Δεν συμμετείχε στα περιστατικά βίας, αλλά δεν έκανε και κάτι για να τα σταματήσει. Μετέπειτα τον συνεπήρε κι αυτόν ο χαρακτήρας του Θύτη και ξεγελάστηκε εμπιστευόμενος κάποια μυστικά του. Μια σειρά από γεγονότα ήταν όμως αρκετά για να τον «ξυπνήσουν» και να τον βγάλουν από την παθητικότητά του: Ο Γκρίφιν του κλέβει  ένα από  τα αγαπημένα του cd μαζί με κάποια χρήματα από τον κουμπαρά του αδερφού του, ενώ ταυτόχρονα αποκαλύπτει σε όλους στο σχολείο, το μυστικό για  την αρρώστια του πατέρα του. Το ποτήρι ξεχειλίζει και νιώθει οργή και αγανάκτηση. Ξαφνικά αντιλαμβάνεται ότι η σιωπή του, τον κάνει συνένοχο.

Πολλά και σοβαρά θέματα της εφηβικής ζωής κυριαρχούν στο βιβλίο, ο σχολικός εκφοβισμός, η σχολική ζωή, η βία και τη θυματοποίηση. Όμως μέσα από αυτά, τα αρχικά θέματα, θίγονται και κάποια άλλα ζητήματα που κρύβονται από πίσω τους: Ο Γκρίφιν, ο αρχηγός της συμμορίας, ενώ φαινομενικά είναι ο όμορφος της παρέας, είχε ηγετική συμπεριφορά και οι κινήσεις του ήταν γεμάτες αυτοπεποίθηση. Ανακαλύπτουμε ωστόσο ότι και ο ίδιος ήταν θύμα ενδοοικογενειακής βίας από τον πατέρα του. Του αρέσει λοιπόν να τον αντιγράφει και να αναπαράγει τη βίαιη συμπεριφορά του στα θύματά του. Από την άλλη, έχουμε τον Έρικ, που αντιμετωπίζει και αυτός ένα ενδοοικογενειακό πρόβλημα. Ο σχιζοφρενής πατέρας του δεν ζει μαζί τους και ο έφηβος ζει έντονα την απουσία του. Του λείπει το αντρικό πρότυπο και, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο βιβλίο: «Δεν ένιωθε απλά μοναξιά αλλά κάτι χειρότερο: ένιωθε μόνος και εγκαταλειμμένος». Στις δύο παραπάνω περιπτώσεις βλέπουμε τον σημαντικό παράγοντα της ταραγμένης οικογενειακής ζωής που θίγεται έμμεσα από τον συγγραφέα. Πιστεύω πως ο Έρικ θα είχε πάψει νωρίτερα να είναι θεατής στα περιστατικά βίας ή μπορεί να είχε δράσει από την αρχή χωρίς να υπάρξει το διάστημα της σιωπής, αν ζούσε σε μια οικογένεια που ένιωθε στήριξη, ασφάλεια και αγάπη. Το ίδιο ισχύει και για τον Γκρίφιν ο οποίος προσπαθούσε να μιμηθεί το κακό πρότυπο του πατέρα του. Ένα άλλο  ζήτημα  που θίγεται και αφορά  το σχολείο και τη σχολική ζωή είναι ότι όλα τα παιδιά θέλουν να είναι αποδεχτά! Ως πού θα έφταναν όμως για να το πετύχουν αυτό; Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Ντέιβιντ ο οποίος αποτελεί το τέλειο θύμα, αφού θα έκανε τα πάντα προκειμένου να ενταχθεί στη συμμορία του Έρικ και να τον ευχαριστήσει.

Ο Πρέλερ σ΄αυτό το βιβλίο, αν και δεν δίνει έτοιμες απαντήσεις για τις ιδέες και τις αξίες της ζωής, δίνει ένα μήνυμα ξεκάθαρο: Ένας θεατής δεν είναι και πολύ καλύτερος από τον θύτη. Επίσης μπορούμε να πούμε ότι αντιμετωπίζει ισότιμα τους ήρωές του μιας που όλοι οι χαρακτήρες που έχει δημιουργήσει είναι καλά δομημένοι και προσφέρονται για σκέψη, ανάλυση και συζήτηση. Τέλος, θα ήθελα να αναφέρω ένα χαρακτηριστικό γνωμικό του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας σε συνέντευξη τύπου, θέλοντας να επικεντρώσει σε μια φράση το βασικό νόημα όλου του βιβλίου: «Στο τέλος δεν θα θυμόμαστε τα λόγια των εχθρών μας αλλά τη σιωπή των φίλων μας. Ας υψώσουμε όλοι τη φωνή μας».

 Επέλεξα το βιβλίο αυτό γιατί μου το πρότεινε η καθηγήτριά μου. Θα το διάλεγα όμως και από μόνος μου γιατί πραγματεύεται ένα σύγχρονο κοινωνικό ζήτημα και οι πρωταγωνιστές του είναι παιδιά της ηλικίας μου. Η αφήγηση του μυθιστορήματος είναι ζωντανή και παραστατική, αφού το μυθιστόρημα έχει πολλούς διαλόγους, κάτι που το κάνει ευκολοδιάβαστο. Τριτοπρόσωπη αφήγηση υπάρχει σε μερικά σημεία, εκεί κυρίως που ο συγγραφέας μέσω του ήρωά του θέλει να περάσει κάποια βαθύτερα μηνύματα. Η γλώσσα και το ύφος του είναι εφηβικά: έξυπνα, απλά και κατανοητά,  καθώς το βιβλίο στοχεύει κύρια σε μας τους έφηβους ως αναγνωστικό κοινό. Το βιβλίο αυτό, ήταν καταπληκτικό! Ο συγγραφέας απέδωσε εξαιρετικά την ατμόσφαιρα και το περιβάλλον του Γυμνασίου. Οι ήρωές του, ήταν αυθεντικοί, ήταν τα παιδιά της διπλανής πόρτας που τα συναντάμε κάθε μέρα. Η πλοκή του ήταν γρήγορη και δεν με κούρασε η ανάγνωσή του. Μου άρεσε επίσης που ο συγγραφέας δεν εφηύρε κάποιον ρόλο για να διδάξει και να κάνει κήρυγμα, αλλά κράτησε απόσταση και έδωσε στον αναγνώστη χώρο για να προβληματιστεί και να συζητήσει. Είναι ένα βιβλίο που απευθύνεται σε όλους μας, πολλοί θα αναγνωρίσουν τους εαυτούς τους μέσα από τους ήρωές του.