της Κέλυς Κυριακίδου (Α2, Γυμνάσιο)

 Το καλοκαίρι του 1936 σε ένα νησί του Αιγαίου, τη  Σάμο, δύο αδελφές, η Μέλια και η Μυρτώ, παραθερίζουν, όπως κάθε χρόνο στο σπίτι του παππού τους. Αυτό που τους κάνει μεγαλύτερη εντύπωση σε αυτό το σπίτι είναι το βαλσαμωμένο καπλάνι (τίγρης) που υπάρχει στο σαλόνι. Γύρω από αυτό το καπλάνι περιστρέφεται όλη η υπόθεση του πρώτου αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος που έγραψε η Άλκη Ζέη όταν ζούσε στη Μόσχα. Ας δούμε αναλυτικά την υπόθεση του πολυδιαβασμένου αυτού βιβλίου.

Οι δύο αδελφές, η Μυρτώ και Μέλια, δεν πηγαίνουν στο σχολείο γιατί ο παππούς τους κάνει την ίδια και πιο αποτελεσματική δουλειά. Πλησίαζε 10 Ιουνίου και ο παππούς, αφού τους έκανε τις κατάλληλες ερωτήσεις για να δει αν είχαν καταλάβει όλα όσα είχαν διδαχθεί κατά τη διάρκεια της χρονιάς,  ανακοίνωσε στους γονείς τους το ευχάριστο αποτέλεσμα. Έτσι τα δύο κορίτσια θα πήγαιναν νωρίτερα στο νησί τους, που τόσο πολύ αγαπούσαν. Μόλις έφτασαν, όλα τα παιδιά που κατοικούσαν στο νησί και ήταν φίλοι τους, υποδέχτηκαν την οικογένεια με μεγάλη χαρά. Τα δύο κορίτσια αμέσως έτρεξαν να παίξουν μαζί με τα άλλα παιδιά τα οποία όλη την ώρα ρωτούσαν για το καπλάνι της βιτρίνας. Τα παιδιά της παρέας είναι ο Νόλης, η Άρτεμη, η Αυγή και η Πιπίτσα (ένα κορίτσι που δεν το συμπαθούσαν οι περισσότεροι). Τα παιδιά κάθε μέρα έπαιζαν όλα μαζί, ώσπου κάποια μέρα ήρθε ένας ξάδελφος της Μέλιας και της Μυρτώς, ο Νίκος. Ο Νίκος διηγιόταν πολύ ωραίες ιστορίες που σχετίζονταν με το καπλάνι αλλά και με άλλα παράξενα, πραγματικά ή ψεύτικα πρόσωπα.

4 Αυγούστου ήταν η ημέρα που επιβλήθηκε δικτατορία στην Ελλάδα,  το δυσάρεστο αυτό γεγονός σήμαινε πως ο Νίκος έπρεπε να φύγει γιατί κινδύνευε να συλληφθεί. Ο Νίκος στην πραγματικότητα δεν έφυγε αλλά πήγε και κρύφτηκε σε ένα ερειπωμένο σπίτι. Τα παιδιά «έπαιξαν ένα παιχνίδι» με τον Νίκο, του έφερναν δηλαδή κάθε μέρα φαγητό αλλά και νέα για τα γεγονότα που συνέβαιναν χωρίς να καταλάβει κανείς πού βρισκόταν. Παράλληλα οι γονείς των κοριτσιών αποφάσισαν να τα αφήσουν να πάνε σχολείο. Το «παιχνίδι» συνεχίστηκε και εκεί. Μια μέρα όμως τα πράγματα αγρίεψαν, οι στρατιώτες μπήκαν μέσα στο σπίτι της οικογένειας για να ψάξουν και για να σκοτώσουν το καπλάνι. Από εκείνη την μέρα τα δυο κορίτσια δεν ξαναπήγαν ποτέ σχολείο. Ο Νίκος, αφού είχε πετύχει τον σκοπό του, ταξίδεψε στην Ισπανία για να πολεμήσει τους φασίστες. Τα παιδιά συνέχισαν τη ζωή τους στο Λαμαγάρι, αναζητούσαν και φώναζαν τον Νίκο, μα ο αέρας έπαιρνε τις φωνές τους.

Πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματος είναι η Μέλια, η αφηγήτρια της ιστορίας. Είναι ένα οκτάχρονο κορίτσι της τρίτης δημοτικού. Για την ηλικία  της έχει κανονικό ύψος αλλά είναι πολύ λεπτή, καθώς, όταν ο Νίκος τη σήκωσε μια φορά, της είπε πως είναι σαν πούπουλο και πως πρέπει να τρώει. Είναι καλή αλλά πεισματάρα, πάντα βοηθάει τον συνάνθρωπό της. Την εντυπωσιάζει πολύ το καπλάνι και πλάθει διάφορες ιστορίες γύρω από αυτό.

Επέλεξα αυτό το βιβλίο, διότι μου άρεσε η περίληψη στο οπισθόφυλλο.  Η Άλκη Ζέη είναι η αγαπημένη μου συγγραφέας, καθώς έχω διαβάσει τα περισσότερα από τα βιβλία της (Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της, Η μοβ ομπρέλα και Ο θείος Πλάτων), τη θαυμάζω και τον Σεπτέμβριο την επισκεφθήκαμε στο σπίτι της και τη γνωρίσαμε από κοντά. Μας μίλησε μάλιστα για τα όμορφα παιδικά της καλοκαίρια στη Σάμο, το καπλάνι αλλά και τον παππού της, τον Γεώργιο Σωτηρίου, που ήταν ο τελευταίος διευθυντής της Ευαγγελικής Σχολής στη Σμύρνη.

Στο Καπλάνι της βιτρίνας μου άρεσε που έμαθα περισσότερα πράγματα για τη διδακτορία και για το πώς ζούσαν οι άνθρωποι εκείνη την εποχή, όπως, για παράδειγμα, ο Νίκος που ήταν ένας επαναστάτης. Θα το πρότεινα στη φίλη μου, την Έλενα, γιατί και σε εκείνην αρέσει να διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία με ιστορικό και κοινωνικό περιεχόμενο.