Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1989, για να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα παιδιά, μετατρέποντάς τους από παθητικούς αποδέκτες φιλανθρωπίας σε ανθρώπινα όντα με ένα ξεχωριστό σύνολο δικαιωμάτων. Η Σύμβαση αναγνωρίζει ότι η παιδική ηλικία είναι μια ευάλωτη στιγμή και ότι τα παιδιά χρειάζονται ειδική φροντίδα και προστασία.
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού θέτει ως στόχο την ευημερία των παιδιών σε κάθε στάδιο της ανάπτυξής τους. Ισχύει για όλα τα παιδιά κάτω των 18 ετών (ο ορισμός του παιδιού), ανεξαρτήτως φύλου, προέλευσης, θρησκείας, αναπηρίας.
Η Σύμβαση καθοδηγείται από τέσσερις θεμελιώδεις αρχές, που ισχύουν για κάθε παιδί:
1. Όχι στις Διακρίσεις
2. Το καλύτερο συμφέρον του παιδιού
3. Επιβίωση, ανάπτυξη και προστασία
4. Ελευθερία γνώμης και συμμετοχή
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
1. Όλα τα παιδιά έχουν δικαιώματα, ανεξάρτητα από το ποια είναι, πού ζουν, τι δουλειά κάνουν οι γονείς τους, τι γλώσσα μιλάνε, ποια είναι η θρησκεία, αν είναι αγόρια ή κορίτσια, ποιες είναι οι παραδόσεις τους, αν έχουν κάποια αναπηρία, αν είναι πλούσια ή φτωχά. Κανένα παιδί δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται άδικα για κανένα λόγο.
2. Όλοι οι ενήλικες πρέπει να κάνουν αυτό που είναι καλύτερο για σένα. Όταν οι μεγάλοι παίρνουν αποφάσεις, πρέπει να σκέφτονται τι συνέπειες θα έχουν αυτές τους οι αποφάσεις για τα παιδιά.
3. Το κράτος έχει ευθύνη να εξασφαλίσει πως τα δικαιώματά σου προστατεύονται. Πρέπει να βοηθήσει την οικογένειά σου να προστατεύει τα δικαιώματά σου και να δημιουργήσει ένα περιβάλλον, όπου θα μπορείς να μεγαλώσεις και να αναπτυχθείς πλήρως.
4. Η οικογένειά σου έχει την ευθύνη να σε βοηθήσει να μάθεις να ασκείς τα δικαιώματά σου και να εξασφαλίσει πως τα δικαιώματά σου αυτά προστατεύονται.
5. Έχεις δικαίωμα στη ζωή, την επιβίωση και την ανάπτυξη.
6. Έχεις δικαίωμα να έχεις ένα όνομα και αυτό πρέπει να αναγνωρίζεται επίσημα από το κράτος. Έχεις δικαίωμα σε μια εθνικότητα (να ανήκεις σε μια χώρα).
7. Έχεις δικαίωμα σε μια ταυτότητα- ένα επίσημο αρχείο του ποιoς/α είσαι. Κανείς δεν πρέπει να στο στερήσει αυτό.
8.Έχεις το δικαίωμα να μένεις με τους γονείς (ή τον γονέα) σου, εκτός και αν αυτό είναι κακό για σένα. Έχεις το δικαίωμα να ζεις με μια οικογένεια, που νοιάζεται για σένα.
9. Αν ζεις σε διαφορετική χώρα από αυτή που μένουν οι γονείς σου, έχεις το δικαίωμα να είστε μαζί στο ίδιο μέρος.
10. Έχεις το δικαίωμα να προστατεύεσαι από κάθε παράνομη απομάκρυνσή σου από την χώρα στην οποία ζεις.
11. Έχεις το δικαίωμα να πεις τη γνώμη σου και οι μεγάλοι να την ακούν και να την παίρνουν σοβαρά.
12. Έχεις το δικαίωμα να ανακαλύπτεις πράγματα και να μοιράζεσαι τις σκέψεις σου με άλλους, μιλώντας, ζωγραφίζοντας, γράφοντας ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, εκτός και αν αυτός βλάπτει ή προσβάλλει άλλους ανθρώπους.
13. Έχεις το δικαίωμα να επιλέξεις τη δική σου θρησκεία και τα «πιστεύω» σου. Οι γονείς σου θα πρέπει να σε βοηθήσουν να αποφασίσεις τι είναι σωστό, τι λάθος και ποιο είναι το καλύτερο για σένα.
14. Έχεις το δικαίωμα να διαλέξεις τους φίλους σου και να συμμετέχεις ή να φτιάξεις ομάδες, φτάνει αυτό να μην βλάπτει άλλους.
15. Έχεις δικαίωμα σεβασμού στην ιδιωτική σου ζωή.
16. Έχεις το δικαίωμα να λαμβάνεις πληροφορίες, που είναι σημαντικές για την ευημερία σου, από το ραδιόφωνο, τις εφημερίδες, τα βιβλία, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και από άλλες πηγές. Οι ενήλικες πρέπει να βεβαιωθούν πως οι πληροφορίες που λαμβάνεις δεν είναι βλαβερές και να σε βοηθήσουν να βρεις και να καταλάβεις τις πληροφορίες που χρειάζεσαι.
17. Έχεις το δικαίωμα να μεγαλώσεις με τους γονείς (ή τον γονέα) σου, αν αυτό είναι δυνατό. Η πολιτεία πρέπει να τους βοηθά σε αυτή την αποστολή και να εξασφαλίζει τη δημιουργία υπηρεσιών φροντίδας για τα παιδιά.
18. Έχεις το δικαίωμα να προστατεύεσαι από κάθε μορφή βίας, προσβολής, παραμέλησης, εγκατάλειψης, σωματικής, ψυχολογικής, πνευματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.
19. Όταν δεν ζεις με την οικογένειά σου ή αυτή δεν μπορεί να σε φροντίσει, έχεις δικαίωμα ειδικής προστασίας και βοήθειας, μέσα από θεσμούς όπως η υιοθεσία, η φιλοξενία σε ανάδοχη οικογένεια ή σε κατάλληλη στέγη/ ίδρυμα.
20. Η Πολιτεία πρέπει να παίρνει όλα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε μια υιοθεσία, που γίνεται στην ίδια χώρα ή σε άλλη, να είναι σύμφωνη με το νόμο και να λαμβάνεται υπόψη πάνω απ’ όλα το συμφέρον σου.
21. Έχεις δικαίωμα σε ειδική φροντίδα και βοήθεια, αν είσαι πρόσφυγας (εάν εξαναγκάστηκες να φύγεις από το σπίτι σου και ζεις σε άλλη χώρα).
22. Έχεις δικαίωμα σε ειδική εκπαίδευση και φροντίδα, αν έχεις κάποια αναπηρία, ώστε να μπορείς να ζήσεις μια ολοκληρωμένη ζωή.
23. Έχεις δικαίωμα στην καλύτερη δυνατή φροντίδα για την υγεία σου, καθαρό νερό να πιείς , θρεπτικό φαγητό, ένα καθαρό και ασφαλές περιβάλλον και τις πληροφορίες που θα σε βοηθήσουν να μείνεις υγιής.
24. Αν ζεις κάτω από τη φροντίδα άλλων ή σε άλλες καταστάσεις μακριά από το σπίτι σου, έχεις δικαίωμα να εξετάζονται τακτικά οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζεις, για να φανερωθεί αν είναι οι πιο κατάλληλες.
25. Έχεις δικαίωμα για βοήθεια από το κράτος, αν είσαι φτωχός ή βρίσκεσαι σε ανάγκη.
26. Έχεις δικαίωμα σε φαγητό, ρούχα, ένα ασφαλές μέρος να ζήσεις και να ικανοποιούνται οι βασικές σου ανάγκες. Δεν πρέπει να μειονεκτείς με τρόπο που να μην μπορείς να κάνεις πολλά από τα πράγματα που κάνουν τα άλλα παιδιά.
27. Έχεις δικαίωμα σε εκπαίδευση καλής ποιότητας. Πρέπει να ενθαρρύνεσαι να πας στο σχολείο μέχρι την υψηλότερη τάξη που μπορείς. Η εκπαίδευσή σου πρέπει να σε βοηθάει να χρησιμοποιείς και να αναπτύξεις το ταλέντο και τις ικανότητές σου. Πρέπει επίσης να σε βοηθάει να μάθεις να ζεις με ειρήνη, να προστατεύεις το περιβάλλον και να σέβεσαι τους άλλους ανθρώπους.
28. Έχεις το δικαίωμα να εξασκείς τις παραδόσεις σου, τη γλώσσα και τη θρησκεία σου ή όποια άλλη επιλέξεις.
29. Έχεις δικαίωμα στο παιχνίδι και την ξεκούραση.
30. Έχεις δικαίωμα προστασίας από εργασία που σε βλάπτει και που είναι επιβλαβής για την υγεία και την εκπαίδευσή σου. Εάν εργάζεσαι, έχεις το δικαίωμα να είσαι ασφαλής και να πληρώνεσαι ικανοποιητικά.
31. Έχεις δικαίωμα προστασίας από επιβλαβή ναρκωτικά και από το εμπόριο ναρκωτικών.
32. Έχεις δικαίωμα σε μια ζωή ελεύθερη από σεξουαλική κακοποίηση.
33. Κανείς δεν επιτρέπεται να σε απαγάγει ή να σε πουλήσει.
34. Έχεις δικαίωμα προστασίας από κάθε μορφή εκμετάλλευσης.
35. Κανείς δεν επιτρέπεται να σε τιμωρήσει με σκληρό ή επιβλαβή τρόπο.
36. Έχεις δικαίωμα σε προστασία και ελευθερία από τον πόλεμο. Παιδιά κάτω των 15 ετών δεν μπορούν να αναγκαστούν να πάνε στο στρατό ή να συμμετέχουν σε πολέμους.
37.Έχεις δικαίωμα σε βοήθεια, αν πληγωθείς, αν παραμεληθείς ή αν σε κακομεταχειρισθούν.
38. Έχεις δικαίωμα σε νομική υποστήριξη και δίκαια αντιμετώπιση από το δικαστικό σύστημα, που οφείλει να σέβεται τα δικαιώματά σου.
Τζίκας Νίκος/ Τσιάτας Σεραφείμ/ Όμηρος Ερμής Γ΄3
