Η Ελλάδα και ιδίως η Αθήνα αποτέλεσαν τόπους γέννησης της δημοκρατίας και θεμελίωσης της δικαιοσύνης. Ο Σωκράτης, ο Αριστοτέλης, ο Περικλής συνιστούν τρεις από τους σπουδαιότερους Έλληνες, που μίλησαν για το δίκαιο και συνέβαλλαν στη θέσπιση νόμων, την τήρηση και απονομή της δικαιοσύνης. Ωστόσο, ο θεσμός αυτός δεν περιλαμβάνει μόνο τους γραπτούς νόμους. Το άγραφο, εθιμικό δίκαιο είναι μία βασική υποκατηγορία, η οποία σε πολλές περιπτώσεις υπερισχύει των γραπτών.
Οι άγραφοι νόμοι αποτελούν τις παραδόσεις, τα έθιμα και τις συνήθειες των λαών και διαφοροποιούνται ανάλογα με την κοινωνία και την εποχή. Στην αρχαϊκή εποχή, το εθιμικό δίκαιο ήταν το μόνο κριτήριο σύμφωνα με το οποίο οι άνθρωποι αξιολογούνταν για τις πράξεις τους, αποδοκιμάζονταν η επικροτούνταν. Για τον λόγο αυτόν, οι αδικίες εις βάρος , τις περισσότερες φορές, των αδύναμων ήταν πολλαπλές. Με την καταγραφή όμως των πρώτων νόμων, το φαινόμενο αυτό άρχισε να εκλείπει, αν, όχι, να εξαφανίζεται.
Τα έθιμα και οι παραδόσεις, σχετιζόμενα κυρίως με τον θρησκευτικό και κοινωνικό βίο, είχαν μεγάλη σημασία για την ζωή των ανθρώπων. Οι άγραφοι νόμοι εκείνης της εποχής, ρύθμιζαν την συμπεριφορά των ατόμων, προσέδιδαν κύρος και κοινωνική αποδοχή. Η παραβίασή τους επέσυρε την ντροπή των ίδιων των παραβατών αλλά και την αποδοκιμασία και τον στιγματισμό από το κοινωνικό τους περιβάλλον.
Στις μέρες μας, ωστόσο, εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης αλλά και της κρίσης των ηθικών αξιών, οι άνθρωποι συχνά αγνοούν και, ίσως, υποβιβάζουν κιόλας τη σπουδαιότητα των νόμων αυτών στην απονομή της δικαιοσύνης. Απόρροια αυτής της σύγχρονης τάσης «αποδέσμευσης» από οτιδήποτε περιοριστικό είναι η απομάκρυνση από τον κόσμο των ηθών, η πνευματική στασιμότητα και κατ’ επέκταση ο κλονισμός της σταθερότητας του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Συμπερασματικά, μολονότι η σημασία των άγραφων νόμων υπονομεύεται από πολλούς, η τήρησή τους μπορεί να ενισχύσει τον πνευματικό τομέα του ατόμου και να φέρει τον σύγχρονο άνθρωπο εγγύτερα στις αρετές. Έτσι, αν και οι γραπτοί νόμοι δικαίου ρυθμίζουν την ομαλή λειτουργία του κράτους, η δεύτερη βαθμίδα της δικαιοσύνης αποτελεί βασική προϋπόθεσή τους: «Μερικοί άγραφοι νόμοι είναι πολύ πιο ισχυροί από τους γραμμένους» αναφέρει ο Σενέκας, ο Ρωμαίος ρήτορας.
Χρήσιμοι σύνδεσμοι: https://www.sofa-logia.com Εικόνα: http://www.katiousa.gr
Καλέση Αλεξάνδρα, Β2
