Ο Μάρτης ή Μαρτιά είναι ένα παμπάλαιο έθιμο εξαπλωμένο σε όλα τα Βαλκάνια, λόγω της υιοθέτησής του από τους Βυζαντινούς, οι οποίοι και το διατήρησαν. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, επειδή οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων συνήθιζαν να δένουν μια κλωστή, την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.
Κατά τις ηλιόλουστες ημέρες του Μαρτίου τα παιδιά έβγαιναν από τα σπίτια και έπαιζαν στις αυλές. Οι μητέρες, για να τα προφυλάξουν από τις ακτίνες του ήλιου που θεωρούνται επικίνδυνες, έφτιαχναν και φορούσαν στο χέρι ή στο πόδι των παιδιών τον Μάρτη, ένα κορδόνι από λευκό και κόκκινο νήμα.
Ο Μάρτης ουσιαστικά αποτελείται από δύο κλωστές, μία άσπρη και μία κόκκινη, στριμμένες μεταξύ τους, που συμβολίζουν την αγνότητα και την χαρά. Σε κάποιες παραδόσεις αναφέρεται και μία χρυσή κλωστή, ώστε να συμβολίζεται και η αφθονία.
Συνηθίζεται να φοριέται μέχρι το τέλος του μήνα. Σε ορισμένες περιοχές το μαρτιάτικο βραχιόλι θεωρείται ιερό από τη λαϊκή παράδοση, ώστε δεν είναι πρέπον να πεταχτεί. Για αυτό το φορούσαν μέχρι το Πάσχα και το έδεναν στην Αναστάσιμη λαμπάδα, για να καεί. Σε άλλες περιοχές έκαιγαν το βραχιόλι στις φωτιές που άναβαν, για να κάψουν τον Ιούδα. Η πιο διαδεδομένη, όμως, αντίληψη φέρει τον «Μάρτη» να φοριέται μέχρι να εμφανιστούν τα πρώτα χελιδόνια. Τότε έβγαζαν τον Μάρτη και τον άφηναν σε κλαδιά, για να τον πάρουν τα πουλιά και να τον χρησιμοποιήσουν στην κατασκευή της φωλιάς τους.
Αετοπούλου Ευαγγελία Γ΄3
