Από τον Λιβάνιο Αλέξανδρο
Η Ακαδημία Πλάτωνος είναι περιοχή βορειοδυτικά της Αθήνας. Βρίσκεται κοντά στην οδό Λένορμαν και τη λεωφόρο Αθηνών, ενώ συνορεύει με τον Κολωνό, τον Βοτανικό και τα Σεπόλια. Οι ρίζες της Ακαδημίας Πλάτωνος χάνονται στα βάθη του χρόνου, καθώς τα υπολείμματα των οικισμών μαρτυρούν ότι κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια.
Η λέξη «Ακαδημία» πιθανόν να προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων «εκάς» και «δήμος» (Ἐκάδημος και αργότερα Ἀκάδημος), που σημαίνει «μακράν του πλήθους», δηλώνει δηλαδή την εκτός της πόλεως των Αθηνών περιοχή ανάμεσα στον ποταμό Κηφισό και τον έξω Κεραμεικό. Η Ακαδημία βρισκόταν σε μία απόσταση περίπου 1.5 χλμ. από την Αθήνα, στο τέλος του Δημοσίου Σήματος, δηλαδή του δημοσίου νεκροταφείου της πόλης. «Ακάδημος» ονομαζόταν ο πρώτος οικιστής της Ακαδημίας, ο οποίος σύμφωνα με τη μυθολογία, όταν ο Θησέας μαζί με τον φίλο του Πειρίθοο έκλεψαν την ωραία Ελένη (σε ηλικία 12 ετών) και την έκρυψαν στην περιοχή αυτή, βοήθησε τα αδέλφια της Ελένης – τους Διόσκουρους – να πάρουν πίσω την αδελφή τους. Έκτοτε η περιοχή και το άλσος της αφιερώθηκαν στον τοπικό ήρωα Ακάδημο. Κατά τον 5ο αι. π.Χ. στο ιερό άλσος της Ακαδημίας που ήταν αφιερωμένο στην Αθηνά, υπήρχαν οι δώδεκα ιερές ελιές, «μορίαι ελαίαι», από τις οποίες προερχόταν το λάδι που προσέφεραν στους νικητές των Παναθηναϊκών Αγώνων.
Το 387 π.Χ. ο Πλάτωνας επιστρέφοντας στην Αθήνα μετά από το πρώτο ταξίδι του στη Σικελία ίδρυσε στην περιοχή την περίφημη φιλοσοφική σχολή του, την οποία ονόμασε «Ακαδημία», γιατί βρισκόταν δίπλα στο άλσος που ήταν αφιερωμένο στον ήρωα Ακάδημο. Στη σχολή του Πλάτωνα διδάσκονταν εκτός από φιλοσοφία, τα μαθηματικά, οι φυσικές και οι πολιτικές επιστήμες. Ο Πλάτωνας θεωρούσε ότι τα μαθηματικά και η γεωμετρία ήταν ο μόνος δρόμος για να πλησιάσεις τον θεό και τις ιδέες. Στο υπέρθυρο της σχολής αναγραφόταν η φράση «αγεωμέτρητος μηδείς εισίτω» που μεταφράζεται «κανείς που δεν ξέρει γεωμετρία να μην εισέρχεται». Η σχολή λειτούργησε για πάνω από χίλια χρόνια από το 387 π.Χ. μέχρι το 529 μ.Χ., όταν με διάταγμα του αυτοκράτορα Ιουστινιανού έπαυσε οριστικά η λειτουργία της. Η σχολή του Πλάτωνα υπήρξε το πρώτο πανεπιστήμιο. «Ακαδημία» ονομάζεται πλέον κάθε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα που σκοπό έχει την προαγωγή των επιστημών, των γραμμάτων και των τεχνών.
Η Σχολή των Αθηνών του Ραφαήλ: Εντόπισε στην τοιχογραφία ποια μορφή είναι ο Πλάτωνας.
Σήμερα ο αρχαιολογικός χώρος της Ακαδημίας Πλάτωνος είναι πάντα ανοιχτός και ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί και να απολαύσει την βόλτα του. Επίσης, μπορεί να θαυμάσει τις σωζόμενες αρχαιότητες, οι οποίες είναι «η ιερά οικία του Ακάδημου», απομεινάρια ναών, το Γυμνάσιο και το τετράγωνο περιστύλιο. Σε διπλανό οικόπεδο βρίσκονται οι σαρκοφάγοι, αλλά και άλλα ευρήματα των ανασκαφών. Τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί το ψηφιακό μουσείο της Ακαδημίας Πλάτωνος όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να λάβει πληροφορίες σχετικά με τη ζωή και το έργο του φιλοσόφου Πλάτωνα, αλλά και να δει την αναπαράσταση του χώρου, όπως ήταν στη αρχαιότητα.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Ακαδημίας Πλάτωνος είναι ένας από τους πολλούς αρχαιολογικούς χώρους τις Ελλάδος που παραμένει αναξιοποίητος και εγκαταλελειμμένος. Τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής βρίσκονται κλειδωμένα σε αποθήκες και στοιβαγμένα κάτω από υπόστεγα. Ενώ το άλσος είναι ένα συνηθισμένο πάρκο χωρίς κανείς να καταλαβαίνει την αξία του. Πολλοί κάτοικοι που αγαπούν την περιοχή και ενδιαφέρονται για τον αρχαιολογικό χώρο κάνουν προτάσεις, αλλά και μεγάλο αγώνα για να διασωθεί η ομορφιά, η ιστορία και ο πολιτισμός του άλσους. Ίσως θα έπρεπε να δημιουργηθεί εκεί ένα παγκόσμιο κέντρο φιλοσοφίας, όπως παγκοσμίως γνωστός είναι και ο Πλάτωνας. Η Ακαδημία Πλάτωνος πρέπει να αποκτήσει την παλιά της αίγλη και να γίνει ένας προστατευόμενος, καθαρός, αρχαιολογικός χώρος, με τα αρχαιολογικά εκθέματα να εντυπωσιάζουν τους επισκέπτες. Εξάλλου, ο Πλάτωνας πίστευε στην αθανασία της ψυχής και στο αιώνιο ταξίδι της και σίγουρα δεν θα του αρέσει η σημερινή εικόνα της σχολής του! Θα πρέπει, πιστοί στις ιδέες του, να φροντίσουμε εμείς, οι σύγχρονοι Έλληνες, να παραμείνει «αθάνατη» και η περιοχή που ο φιλόσοφος Πλάτωνας δίδαξε τους μαθητές του.
ΠΗΓΕΣ
1. http://plato.ehw.gr/lyceum.html
2. http://plato.academia.gr/mouseio/
3. www.culture.gr/DocLib/filladio_akplaton.pdf
