Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα

γεν1

Σε μια εποχή όπου το φαγητό έχει ιδιαίτερη θέση στη ζωή όλων μας και οι εκπομπές μαγειρικής όλο και πληθαίνουν κάποια θέματα εξακολουθούν να παραμένουν άγνωστα παρότι μας αφορούν όλους. Ας δούμε λοιπόν κάποιες πληροφορίες σχετικά με τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα.

Τί είναι γενετική τροποποίηση

 Γενετική τροποποίηση των οργανισμών είναι η απομόνωση επιλεγμένων γονιδίων από ένα οργανισμό (ζωικό, φυτικό, έντομο ή μικρόβιο) ή από ένα ιό και η με τεχνικό τρόπο εισαγωγή αυτών των γονιδίων σε ίδιο ή εντελώς διαφορετικό οργανισμό, με σκοπό να δημιουργηθούν είδη με νέες ιδιότητες. Ακόμη, η γενετική τροποποίηση μπορεί να γίνει όχι μόνο με την προσθήκη, αλλά και με την αφαίρεση ή την αλλοίωση ενός ή περισσοτέρων γονιδίων.

 Τα φυτά, τα ζώα ή οι μικροοργανισμοί που έχουν υποστεί αλλαγές μέσω γενετικής μηχανικής ονομάζονται γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί ή ΓΤΟ. Τα βακτήρια ήταν οι πρώτοι οργανισμοί που υπέστησαν γενετική τροποποίηση. DNA από το πλασμίδιο που περιέχει νέα γονίδια μπορεί να εισαχθεί μέσα στο βακτηριακό κύτταρο και τα βακτήρια στη συνέχεια θα εκφράσουν αυτά τα γονίδια, παράγοντας τις αντίστοιχες πρωτεΐνες. Αυτά τα γονίδια μπορούν να κωδικοποιούν για τα φάρμακα ή ένζυμα που επεξεργάζονται τρόφιμα και άλλα υποστρώματα.

 Τα φυτά έχουν τροποποιηθεί για προστασία απέναντι στα έντομα, ανθεκτικότητα στα ζιζανιοκτόνα, αντοχή σε ιούς, ενισχυμένη διατροφή, ανοχή σε περιβαλλοντικές πιέσεις και την παραγωγή κατάλληλων εμβολίων

Οι περισσότεροι ΓΤΟ του εμπορίου είναι ανθεκτικοί σε έντομα και σε ζιζανιοκτόνα φυτά. Γενετικά τροποποιημένα ζώα χρησιμοποιήθηκαν για έρευνα, ως πειραματόζωα και για παραγωγή γεωργικών ή φαρμακευτικών προϊόντων. Σε αυτά περιλαμβάνονται ζώα με γονίδια «νοκ άουτ», με αυξημένη ευαισθησία σε ασθένειες, με ορμόνες για επιπλέον ανάπτυξη και ικανότητα να εκφράζουν τις πρωτεΐνες στο γάλα τους.

Μηχανισμός που πραγματοποιείται η επέμβαση στο DNA

Αρχικά γίνεται η επιλογή των γονιδίων που προσδίδουν ιδιαίτερα και επιθυμητά χαρακτηριστικά σε ένα οργανισμό. Η μεταφορά των γονιδίων αυτών μπορεί να γίνει μεταξύ οργανισμών που ανήκουν σε διαφορετικά βιολογικά είδη

Μεταλλαγμένα συστατικά σε τρόφιμα

 Η σόγια και το καλαμπόκι είναι δύο από τα μεταλλαγμένα προϊόντα που κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά (τα άλλα δύο είναι το βαμβάκι και η ελαιοκράμβη), ενώ παράλληλα αποτελούν σημαντικές πρώτες ύλες στη βιομηχανία τροφίμων.

 Περισσότερο από το 60% των τροφίμων περιέχει παράγωγα σόγιας, όπως αλεύρι, πρωτεΐνες, λεκιθίνη (Ε322), φυτικά έλαια, κλπ ή παράγωγα καλαμποκιού, όπως άμυλο, λάδι, αλεύρι, σορβιτόλη (Ε420), γλυκόζη, φρουκτόζη, κ.α. Επομένως, τρόφιμα όπως μπισκότα, σάντουιτς, σοκολάτες ή παιδικές τροφές μπορεί να περιέχουν μεταλλαγμένη σόγια ή καλαμπόκι .

ΤΡΟΦΙΜΑ ΜΕ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

 Η έντονη αντίδραση των Ελλήνων καταναλωτών στη χρήση μεταλλαγμένων έχει υποχρεώσει το μεγαλύτερο μέρος της βιομηχανίας τροφίμων στην Ελλάδα να παράγει τρόφιμα χωρίς μεταλλαγμένα συστατικά. Μέχρι σήμερα, ελάχιστα προϊόντα με μεταλλαγμένα συστατικά έχουν βρεθεί στην ελληνική αγορά, τα οποία άλλωστε αποσύρθηκαν άμεσα έπειτα από τις διαμαρτυρίες των καταναλωτών.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΌΤΙ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΕΙ

 Γενετικά τροποποιημένα φυτά, ώστε να ανθίστανται σε ζιζανιοκτόνα και σε βλαβερούς μικροοργανισμούς (σόγια, καλαμπόκι), να αναπτύσσονται σε αντίξοες συνθήκες (σε αλμυρά ή άνυδρα εδάφη ), σε υπερβολικό ψύχος (γενετικά τροποποιημένη ντομάτα με γονίδια ψαριού ), ή ακόμα να παράγουν τροφή με ειδική σύσταση ( γενετικά τροποποιημένο ρύζι με ενσωματωμένο το γονίδιο της βιταμίνης  Α).

 Πατάτα με γονίδια σκορπιού, ώστε να γίνεται πιο ανθεκτική στα διάφορα έντομα (το δηλητήριο του σκορπιού θα βρίσκεται, φυσικά και στις πατάτες) και σπαράγγι με γονίδια αρουραίου, για να είναι πιο ανθεκτικό στα ζιζανιοκτόνα.

 

 Γενετικά τροποποιημένα ζώα ώστε να έχουν ταχύτερη και μεγαλύτερη  ανάπτυξη (σολομός, κοτόπουλο με γονίδια μοσχαριού) και να επιζούν σε αντίξοες συνθήκες (υπερβολικό ψύχο,ς ξηρασία). Γενετικά τροποποιημένα μικρόβια με ιδιαίτερες ικανότητες (για την απορρύπανση του εδάφους)

 

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Προϊόντα φυτικής προέλευσης:

1. Καλύτερη γεύση και ποιότητα

2. Μείωση χρόνου ωρίμανσης των φυτών ή δέντρων που τα παράγουν

3. Τα ΓΤ φυτά προσφέρουν καλύτερες και μεγαλύτερες σοδειές, αυξημένη αντίσταση εναντίον βλαβερών οργανισμών και ασθενειών, χρειάζονται λιγότερα εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα

4. Αυξημένη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά

5. Πιθανότητες για νέα προϊόντα και μεθόδους καλλιέργειας

Ωφέλειες για την κοινωνία

1. Αυξημένη παραγωγή τροφίμων και ασφάλεια για τον αυξανόμενο ανθρώπινο πληθυσμό της γης

2. Αντιμετώπιση του προβλήματος της πείνας και του υποσιτισμού που μαστίζει σήμερα ένα πολύ μεγάλο αριθμό χωρών παγκοσμίως.

 

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Ασφάλεια

1. Κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία: Μεταφορά αλλεργιών, δημιουργία ανθεκτικών μικροοργανισμών στα αντιβιοτικά λόγω μετάδοσης των γονιδίων που προσδίδουν την ανθεκτικότητα αυτή, πιθανότητα για άγνωστες επιδράσεις που μπορούν να έχουν σχέση με καρκίνο ή άλλες επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία

2. Κίνδυνοι για το περιβάλλον: Ανεπιθύμητη μεταφορά ΓΤ χαρακτηριστικών σε άλλους οργανισμούς με φυσικούς τρόπους, απώλεια του πλούτου της βιολογικής διαφοροποίησης στο φυτικό και ζωικό βασίλειο, άγνωστες επιδράσεις σε μικρόβια ή άλλους μικροοργανισμούς του εδάφους.

Προβλήματα πνευματικών δικαιωμάτων

1. Υπάρχει ο κίνδυνος, μερικές πολυεθνικές εταιρείες να μπορούν να ελέγχουν την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων λόγω πνευματικών δικαιωμάτων

2. Αύξηση της εξάρτησης των φτωχότερων και λιγότερο αναπτυγμένων χωρών από τις πλουσιότερες και βιομηχανοποιημένες χώρες

3. Εκμετάλλευση από τις πιο αναπτυγμένες χώρες των φυσικών πόρων άλλων πιο αδύνατων χωρών.

Ηθικά προβλήματα

1. Επέμβαση στους γενετικούς μηχανισμούς της φύσης και παραβίαση των εσωτερικών αξιών φυσικών οργανισμών 2. Ανάμειξη γονιδίων από βιολογικά διαφορετικούς οργανισμούς 3. Αντίθεση για την κατανάλωση προϊόντων φυτικής προέλευσης που περιέχουν ζωικά γονίδια και αντίθετα.

Προβλήματα σήμανσης

1. Σε μερικές χώρες δεν είναι υποχρεωτικό να αναφέρεται πάνω στα προϊόντα κατά πόσο προέρχονται από ΓΤ

2. Η ανάμειξη ΓΤ και μη ΓΤ προϊόντων δυσκολεύει τις προσπάθειες σήμανσης αναφορικά με την προέλευση και το είδος των προϊόντων.

Προβλήματα για την κοινωνία

Δεδομένου ότι είναι οι περισσότερο πλούσιες και ανεπτυγμένες χώρες που ελέγχουν την τεχνολογία των ΓΤΤ , υπάρχει ο κίνδυνος στρέβλωσης και τα νέα προϊόντα θα αναπτύσσονται σύμφωνα με τα συμφέροντα των πλουσιοτέρων χωρών

ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ

Ακόμα και αν καθαρίσουμε από τα μεταλλαγμένα συστατικά όλα τα προϊόντα, τη μεταλλαγμένη σόγια και το μεταλλαγμένο καλαμπόκι θα συνεχίσουν να καταλήγουν στις ζωοτροφές. Η κινητοποίησή ειδικά για τα ζωικά προϊόντα είναι απαραίτητη.

Τι είναι η Γ.Τ. σόγια.

Η γενετική τροποποίηση της σόγιας συνίσταται στην ενσωμάτωση στο DNA του φυτού της σόγιας ενός γονιδίου από ένα μικρόβιο, έτσι ώστε τα φυτά σόγιας να μην προσβάλλονται από το ζιζανιοκτόνο glyphosate, (με το εμπορικό όνομα Roundup). Με τον τρόπο αυτό μπορούν οι παραγωγοί να ψεκάζουν με το ζιζανιοκτόνο αυτό όλο το χωράφι τους και να εξολοθρεύονται μόνον τα ζιζάνια, αφήνοντας άθικτα τα φυτά της σόγιας, επειδή όπως είπαμε η Γ.Τ σόγια έχει αποκτήσει ανθεκτικότητα στο συγκεκριμένο ζιζανιοκτόνο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουν λιγότερα καλλιεργητικά έξοδα οι παραγωγοί και κατά συνέπεια να υπάρχει μείωση του κόστους παραγωγής.

Μεταλλαγμένα

Τα μεταλλαγμένα προϊόντα λοιπόν, αργά και σταθερά, διεισδύουν στη διατροφή μας και κάπου εδώ γεννιέται το ερώτημα:

Τελικά τί είναι ακίνδυνο και τί πρέπει να τρώμε; Σε κάθε περίπτωση πάντως, είναι δικαίωμα όλων να γνωρίζουν αν ένα τρόφιμο είναι ή όχι γενετικά τροποποιημένο.

Ας έχουμε λοιπόν πάντα στο νου μας τη φράση του Ιπποκράτη : Είμαστε ότι τρώμε…

γεν2

Αλεξανδρίδου Θεοδώρα

Top