Μέσα σε όλη την ιστορική πορεία ο άνθρωπος αναμφισβήτητα σημείωσε τεράστια πρόοδο και συνέβαλε στην ανάπτυξη τόσο των κοινωνιών που ο ίδιος δημιούργησε όσο και των σχέσεων που σύναψε με τους υπόλοιπους συνανθρώπους. Κανείς, λοιπόν, δεν αμφισβητεί τη σημαντικότητα των επιτευγμάτων του και τη μεγάλη πνευματική του ωρίμανση. Δυστυχώς όμως, ο άνθρωπος μέσα στο ρου της ιστορίας πραγματοποίησε και φρικαλεότητες και αισχρότητες.
Το στρατόπεδο συγκέντρωσης στην πόλη του Νταχάου στη Γερμανία, το οποίο επισκεφτήκαμε στα πλαίσια εκπαιδευτικής εκδρομής, είναι ένα από τα πολλά και φημισμένα στρατόπεδα, στα οποία τα δικαιώματα των ανθρώπων καταπατήθηκαν και εξευτελίστηκαν στον έσχατο βαθμό. Είναι ένας χώρος πλέον ιερός και ο καθένας που τον επισκέπτεται πρέπει να δείξει σεβασμό, συλλογιζόμενος τα χιλιάδες θύματά του.
Ξεκινώντας την περιήγηση, το πρώτο πράγμα που αντικρίζει κανείς είναι μία επιγραφή στη σιδερένια πόρτα του στρατοπέδου, «Arbeit macht frei» ( «Η εργασία απελευθερώνει»). Η φράση αυτή υποδηλώνει την επιθυμία των Ναζί να κάνουν πλύση εγκεφάλου στους κρατουμένους, περνώντας τους το μήνυμα πως ο μόνος τρόπος να ελευθερωθούν και να θεωρηθούν ανώτεροι ή ισάξιοι των Γερμανών ήταν η εργασία και οι αγγαρείες. Προχωρώντας στο στρατόπεδο, παρατηρεί κανείς διάφορους και πολλούς χώρους που αφορούσαν του κρατουμένους και τώρα είναι μουσειακοί χώροι, όπως κοιτώνες όπου έμεναν και τα φοβερά κρεματόρια, όπου επιτελούνταν φοβερά εγκλήματα. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ξενάγησης, διάφορες ασυναίσθητες σκέψεις διαπερνούσαν το μυαλό μου. «Άραγε θα ήμασταν ικανοί να αντέξουμε τις βιαιότητες του χώρου και εμείς;… Σε αυτό το σημείο που πατάς μπορεί να είχε χυθεί το αίμα κάποιας κοπέλας στην ηλικία σου…»
Αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο, εκτός από την αναδυόμενη ιστορία που ξεπηδούσε από τα μνημεία και τους χώρους, ήταν η συμπεριφορά και οι αντιδράσεις των επισκεπτών. Όλοι τους, συνειδητοποιημένοι για το πού βρίσκονται και γιατί, άφηναν το ρίγος, τον σεβασμό, τη σοβαρότητα και την τιμή τους έκδηλα. Αυτό αποδεικνύει πως ακόμη και σήμερα, υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να αισθανθούν και να κατανοήσουν σε βάθος το νόημα των γεγονότων, να δείξουν ανθρωπιά και να οραματιστούν τον ιδανικό κοινωνικό κόσμο.
Κρίμα όμως που οι συνθήκες δεν ήταν τόσο ιδανικές για τους κρατουμένους του Νταχάου. Οι Ναζί, θέλοντας να επιβάλλουν την δική τους «Φυσική Επιλογή» και πιστεύοντας στην επικράτηση της «Αρίας Φυλής», είχαν ως κύριο στόχο τους την εξόντωση των «κατώτερων», όπως οι Εβραίοι, οι Τσιγγάνοι, οι ομοφυλόφιλοι, τα άτομα με αναπηρία , οι οποίοι αποτελούσαν τους κρατουμένους του στρατοπέδου. Η σκληρή αυτή κατάσταση οδήγησε τα θύματα του στρατοπέδου να χάσουν την αξιοπρέπεια τους, τη σωματική και ψυχολογική τους ακεραιότητα και να σημαδευτούν για όλη τους τη ζωή.
Συμπεραίνοντας, χρειάζεται να τονιστεί ιδιαίτερα η αισχρότητα του εγκλήματος που χαρακτηρίζεται από εγωισμό και ιδιοτέλεια. Ο σύγχρονος άνθρωπος θα πρέπει να μην αδιαφορήσει για τέτοιου είδους γεγονότα και φρικαλεότητες ,αλλά να τα μελετήσει προσεκτικά και να σκεφτεί. Το επόμενο βήμα θα είναι να οραματιστεί και στη συνέχεια να αγωνιστεί για τις ιδέες του και για την εδραίωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ώστε να μπορέσει να ανατείλει μία καινούργια εποχή εκτίμησης, αγάπης και σεβασμού.
Ειρήνη Ζάμπακα
