Με τον όρο δημοκρατικό σχολείο εννοούμε μαθητές και εκπαιδευτικούς να συμμετέχουν με ίσους όρους στη διαμόρφωση της σχολικής ζωής. Έτσι, απώτερος στόχος και βασικό περιεχόμενο της εκπαίδευσης οφείλει να είναι η εφαρμογή της δημοκρατίας στην καθημερινή σχολική πραγματικότητα. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί ποικιλοτρόπως.
Αρχικά, στο δημοκρατικό σχολείο οι μαθητές μέσω του θεσμού του δεκαπενταμελούς συμβουλίου, έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων, μέσα από εκπροσώπους που οι ίδιοι επιλέγουν. Αποφάσεις για τυχόν προβλήματα της σχολικής κοινότητας, διοργάνωση εκδηλώσεων, εκδρομών, σεμιναρίων κλπ. Έτσι ο καθένας προσφέρει έργο με τις όποιες δυνατότητές του. Εξάλλου, οι εξωσχολικές αλλά εκπαιδευτικού χαρακτήρα αποδράσεις αποκτούν ενδιαφέρον, γιατί έτσι σπάει η μονοτονία του διαβάσματος και της εξέτασης. Η διοργάνωση μιας εκδήλωσης, επίσης, για κάποιο φιλανθρωπικό σκοπό κεντρίζει το ενδιαφέρον και γεννάει τη συμπόνια και την αγάπη. Η παρακολούθηση ενός επιμορφωτικού σεμιναρίου βασιζόμενου στα χιλιάδες θέματα που απασχολούν την κοινωνία μας προσφέρει στους μαθητές γνώσεις και εμπειρίες. Ακόμα και η δημιουργία θεατρικής ή χορευτικής ομάδας έχει σαν αποτέλεσμα τη συνεργασία των παιδιών μεταξύ τους.
Όλα αυτά δίνουν την ευκαιρία στους μαθητές για συμμετοχή, δημιουργικότητα, πρωτοβουλία, ίσες ευκαιρίες. Δημιουργούν ένα κλίμα ισότητας, γιατί μπορούν να πάρουν μέρος όποιοι μαθητές το επιθυμούν. Με τον τρόπο αυτό επικοινωνούν μεταξύ τους, εκφράζονται ελεύθερα, πάντα όμως μέσα στα πλαίσια του σεβασμού και της εμπιστοσύνης.
Ωστόσο, επειδή οι μαθητές, λόγω του νεαρού της ηλικίας τους και της ανωριμότητας τους, συνηθίζουν να αντιγράφουν τις συμπεριφορές των ενηλίκων στην κοινωνία, απαιτείται μεγάλη προσοχή. Η αντιγραφή αυτή πολλές φορές επιφέρει προβλήματα στη λειτουργία του σχολείου. Έτσι γεννιούνται ερωτήματα, όπως : το δημοκρατικό σχολείο μπορεί να είναι ταξικό; Ναι, θα μπορούσε να πει κάποιος.
Εντούτοις, οφείλουμε όλοι μας να αναρωτηθούμε: Γιατί; Γιατί αυτός ο διαχωρισμός όποιας μορφής; Όλοι έχουμε δικαίωμα στη μάθηση. Τα προσφυγόπουλα, αλήθεια, τι θα απογίνουν; Η λύση είναι μία και είναι μονόδρομος: Διαπολιτισμικά σχολεία. Κανένα παιδί δεν πρέπει να νιώθει την απόρριψη, τη διάκριση. Κανένα παιδί δεν θα πρέπει να νιώθει κατώτερο από ένα άλλο. Κανένα παιδί δεν θα πρέπει να νιώθει ότι είναι στο περιθώριο. Όλα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να μορφωθούν, να ενταχθούν στην κοινωνία, να γίνουν σωστοί πολίτες. Τα παιδιά ανεξαιρέτως προέλευσης, χρώματος και θρησκείας πρέπει να έχουν όνειρα και κανείς δεν επιτρέπεται να τους στερήσει την ελπίδα να τα κάνουν πραγματικότητα.
Χριστίνα Κλειτσογιάννη
