Με αφορμή την προσεχή προβολή της ταινίας «Ουζερί Τσιτσάνης» διάβασα το ομώνυμο μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, εκδόσεις Πατάκη  και μου άρεσε πολύ! Βρήκα ιδιαίτερα ενδιαφέρον το γεγονός ότι η ιστορία του βιβλίου εξελίσσεται στη Θεσσαλονίκη, στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής. Οι ήρωες κινούνται γύρω από το ουζερί του Τσιτσάνη, που βρισκόταν στην οδό Παύλου Μελά 22 ,στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Εκεί τραγουδούσε ο Τσιτσάνης και η μουσική του παρουσία και δημιουργία λειτουργεί ως μουσική υπόκρουση της εξέλιξης του μύθου.

Η αντιστασιακή δράση του κεντρικού προσώπου – αφηγητή και ο έρωτάς του για μια Εβραιοπούλα αποτελεί τον καμβά πάνω στον οποίο ο συγγραφέας «κεντάει» με επιτυχία τη δράση των άλλων προσώπων. Η αναφορά συγκεκριμένων περιοχών της Θεσσαλονίκης μου φάνηκε ιδιαίτερα ευχάριστη και ελκυστική, γιατί βίωνα πιο άμεσα την ιστορία μέσα από γνωστές μου περιοχές.

Ένα άλλο αξιομνημόνευτο στοιχείο του μυθιστορήματος είναι η χρήση του χρόνου.

Η ευθύγραμμη χρονική πορεία της αφήγησης διακόπτεται από αναδρομές σε άλλες στιγμές και άλλους τόπους παίρνοντας αφορμή ο αφηγητής από κάποιο γεγονός ή κάποιο στοιχείο του μύθου.

Ένα σημείο που με συγκίνησε πολύ ήταν η ιστορία του «Σιαμαντάκα» και μέσω αυτού η έκφραση του στόχου του Τσιτσάνη που ήταν η κατάκτηση της αιωνιότητας μέσω των έργων του που ήταν τα τραγούδια του. « Κι έτσι μέσα απ` το τραγούδι και τη μουσική συνέχισε να ζει. Κατάλαβες τώρα γιατί γράφω τραγούδια συνέχεια;» (σελ 266)

Μου άρεσε ακόμη η έμμεση αμφισβήτηση της απασχόλησης του Τσιτσάνη με τη μουσική στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής μέσα από τα λόγια ενός αντισυνταγματάρχη στη σελίδα 285 « -Λέω ότι ο Τσιτσάνης …σκασίλα του οι Γερμανοί κι η Κατοχή. Αυτός είναι «Κρεμάστε τον αδερφό μου , εγώ ζαλίζομαι»..

Πολύ δυνατό σημείο του βιβλίου θεωρώ την περιγραφή της εξόντωσης των Εβραίων και ειδικά τη σκηνή της επιβίβασης των αναπήρων στο τρένο για την Πολωνία. Ανατριχιαστική η περιγραφή της βάρβαρης συμπεριφορας των Γερμανών απέναντι σε αδύναμους ανθρώπους!

Ενδιαφέρον βρήκα το εύρημα του συγγραφέα για να παρουσιάσει το τι γινόταν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Εβραίων μέσα από τις φωτογραφίες του φωτογράφου στο υπόγειο της βίλας της οδού Βελισσαρίου 42.

Μια ενδιαφέρουσα ανατροπή ήταν η αποκάλυψη της αληθινής ιδιότητας του ανάπηρου αντισυνταγματάρχη ως πράκτορα. Επίσης οι αποκαλύψεις της ξανθιάς για την ταυτότητα του προδότη.

Συμπερασματικά ο συγγραφέας ούτε ηρωοποιεί ούτε απαξιώνει τους πρωταγωνιστές. Παρουσιάζει ένα ανθρώπινο μωσαϊκό και τον τρόπο που ο καθένας νοηματοδότησε τη ζωή του και της έδωσε ηθικό ή όχι περιεχόμενο σε μια δύσκολη και απάνθρωπη ιστορική στιγμή όπως αυτή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.