Κωνσταντίνος Χρηστομάνος, Η κερένια κούκλα 

 Είναι η ζωή των ανθρώπων αυτόνομη;   Τι ρόλο παίζει η μοίρα στην ζωή τους;

Το ερώτημα αυτό έχει απασχολήσει αρκετά στο παρελθόν τους φιλοσόφους. Ορισμένοι πιστεύουν πως η ζωή του ανθρώπου είναι καθορισμένη από εξωτερικές δυνάμεις( φυσικές , βιολογικές , κοινωνικές κ.α) , και πως οτιδήποτε κάνει στη ζωή του είναι αποτέλεσμα αυτών των δυνάμεων. Το παραπάνω κίνημα σκέψης είναι γνωστό ως ντετερμινισμός ή αιτιοκρατία . Στην αντίθετη πλευρά , το κίνημα του ιντετερμινισμού λέει πως δεν υπάρχει τίποτα που να καθορίζει την πορεία της ζωής ενός ανθρώπου . Είναι προφανές πως οι δύο παραπάνω απόψεις είναι ουσιαστικά πλευρές του ίδιου νομίσματος . Επιπλέον, και οι δύο εν μέρει ισχύουν . Όταν γεννιέται ένα άτομο , αυτομάτως εντάσσεται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον , σε μία κοινωνική τάξη , και έχει συγκεκριμένα βιολογικά χαρακτηριστικά , τα οποία δεν επέλεξε . Είναι προφανές πως αυτά τα χαρακτηριστικά σίγουρα θα καθορίσουν κάποια τμήματα της ζωής του ατόμου , αλλά , υπάρχει πάντα η πιθανότητα αυτά τα δεδομένα να αλλάξουν . Επιπλέον , την αρχή της αιτιοκρατίας απορρίπτει η αρχή της Απροσδιοριστίας του Heisenberg . Η μοίρα είναι ένα θέμα που σχετίζεται άμεσα με τα παραπάνω . Επειδή είναι μία έννοια που υπάρχει από τα αρχαία χρόνια , είναι λογικό καθένας να έχει ορίσει διαφορετικά την μοίρα. Η έννοια της μοίρας όπως υπήρχε τα παλαιότερα χρόνια , που τείνει να ταυτίζεται με τον ορισμό της αιτιοκρατίας έχει απορριφθεί από τις σύγχρονες κοινωνίες . Εξαιτίας αυτού , η μοίρα δεν επηρεάζει τη ζωή του ανθρώπου καθώς ο καθένας επιδιώκει να διαμορφώσει την ζωή του σύμφωνα με τις δικές του φιλοδοξίες.

Δημήτρης Αδαμόπουλος

Οι άνθρωποι είμαστε όντα που έχουμε ιδιαίτερα ανεπτυγμένο εγκέφαλο, ο οποίος μας προσδίδει ανεπτυγμένη διανοητική ικανότητα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μπορούμε να είμαστε αυτόνομοι. Εφόσον η αυτονομία αναφέρεται στη δυνάμει ικανότητα ενός λογικού ατόμου να παίρνει καθοριστικές αποφάσεις, χωρίς εξαναγκασμό, θα λέγαμε ότι είναι αυτόνομη η ζωή των ανθρώπων. Ωστόσο, το ενδεχόμενο, το άτομο να μην δρα σύμφωνα με τη θέληση του αλλά με εσωτερικούς ή εξωτερικούς περιορισμούς, είναι πιθανό. Υπάρχουν περιπτώσεις, κατά τις οποίες, ο άνθρωπος αδυνατεί να είναι αυτόνομος στη ζωή του, διότι παρεμβαίνει η μοίρα. Πολλοί παράγοντες είναι αυτοί που ορίζουν τη μοίρα του καθενός μας, τους οποίους δεν ορίζουμε εμείς. Μιλώντας για τη μοίρα θεωρούμε ότι είναι κάτι ανεξήγητο, απρόβλεπτο. Όμως, προσδίδουμε στη ζωή κι άλλες έννοιες, όπως ελεύθερη βούληση, επίπεδο κ.ά . Μέσα στη ζωή η μοίρα, η ελεύθερη βούληση και το επίπεδο είναι υποσύνολα, τα οποία  αλληλεπιδρούν. Σε συνδυασμό με άλλες ιδιότητες, οι οποίες αλληλεπιδρούν, αυτό που βιώνουμε είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης αυτής.

Σταματίνα Διαμάντη

Η δυνατότητα του ανθρώπου να ορίσει τη μοίρα του αποτελεί ιστορικά μόνιμο φιλοσοφικό ερώτημα για το οποίο η απάντηση δεν μπορεί σίγουρα να είναι ένα ναι ή ένα όχι. Πραγματικά οι άνθρωποι είμαστε δέσμιοι του χρόνου του τόπου και των οικονομικών κοινωνικών και άλλων συνθηκών που υπάρχουν κατά τη στιγμή της γέννησης μας. Επίσης, ο τρόπος που μεγαλώνουμε, τα ερεθίσματα που δεχόμαστε, οι γνώσεις που παίρνουμε, διαμορφώνουν ως ένα πολύ μεγάλο βαθμό του τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και αντιδρούμε στις διάφορες καταστάσεις της ζωής μας.

Ωστόσο, αλίμονο, αν θεωρούμε ότι ο άνθρωπος είναι έρμαιο της μοίρας του. Οι άνθρωποι, ως όντα λογικά και ελεύθερα, μπορούν να κάνουν επιλογές. Άλλωστε αυτή η ανθρώπινη δυνατότητα και δύναμη ταυτόχρονα είναι που δημιούργησε τον πολιτισμό και κατέστησε τον άνθρωπο κυρίαρχο είδος στον πλανήτη. Έτσι κάθε ένας από εμάς μπορεί να επηρεάσει με τις επιλογές του τη μοίρα του ως ένα βαθμό και ενίοτε να την αλλάξει εντελώς. Το σημαντικότερο εφόδιο σε αυτή την προσπάθεια είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προετοιμασία ώστε να αναγνωρίσουμε την ευκαιρία όταν αυτή παρουσιαστεί.

Παναγιώτης Γεωργακόπουλος

Ο συγγραφέας, μέσα από το συγκεκριμένο διήγημα, αποδεικνύει ότι ο άνθρωπος είναι υποχείριο ενός πεπρωμένου που είναι ήδη προκαθορισμένο γι αυτόν.

Τα πρόσωπα, ο Νίκος, η Βιργινία και η Λιόλια, είναι εγκλωβισμένα στη μοίρα τους και φαίνεται να μην μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα.

Δεν χαρακτηρίζονται ως «καλοί» ή «κακοί» χαρακτήρες αλλά οι επιλογές τους και κυρίως τα αποτελέσματα των ενεργειών τους είναι αυτά που κρίνουν την τύχη τους.

Η συγκεκριμένη αντίληψη συναντάται και στους ανθρώπους της σημερινής εποχής, καθώς, ανεξαρτήτως της βούλησης τους, γίνονται συχνά θύματα άσχημων καταστάσεων, όπως αυτής του διηγήματος, που όμως αποτελούν συνήθως απόρροια των δικών τους αποφάσεων. Συνεπώς, είναι φανερό ότι η ζωή τους δεν είναι εντελώς αυτόνομη και ανεξάρτητη από την μοίρα τους, οι ίδιοι όμως είναι αυτοί που σε ένα βαθμό την προδιαγράφουν.

Δώρα Αθανασιάδη

Η ζωή των ανθρώπων δεν είναι αυτόνομη. Ο κάθε άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει μόνος του χωρίς να εξαρτάται από άλλους. Οποιονδήποτε τομέα της ζωής του αν εξετάσουμε θα διαπιστώσουμε ότι αλληλεξαρτάται από άλλα όμοια όντα τα οποία συμβάλλουν στο να προχωράει, στο να εξελίσσεται και να απολαμβάνει στο μέγιστο βαθμό την ζωή του. Ωστόσο ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων πιστεύουν ότι η ζωή τους εξαρτάται από την μοίρα η οποία γράφτηκε την ημέρα της γέννησης τους. Με αυτό τον τρόπο οι άνθρωποι καταφέρνουν να δώσουν απαντήσεις σε πολλά πράγματα και συμπεριφορές που συναντούν καθημερινά ή σε κάτι άσχημο που συναντάνε. Οι μοίρες, οι οποίες ήταν τρεις σύμφωνα με την μυθολογία, ήταν υπεύθυνες σχετικά με την ζωή του ανθρώπου και την εξέλιξη του. Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που θεωρούν ότι ό,τι τους συμβαίνει, ευχάριστο ή δυσάρεστο, ευθύνονται οι επιλογές που έχουν κάνει οι ίδιοι. Κανένα αόρατο χέρι δεν έχει καθορίσει την πορεία της ζωής του πέραν από το δικό τους χέρι. Συνεπώς οι διαφορετικές εκδοχές του κάθε ανθρώπου είναι περίπου όμοιες με την μόνη διαφορά ότι ο δημιουργός είναι διαφορετικός.

Έλενα Αντρέα