Κλιματική Αλλαγή – Η απειλή προ των πυλών!

Η αλλαγή του κλίματος αναφέρεται στην αλλαγή των περιβαλλοντικών συνθηκών της Γης. Αυτό συμβαίνει λόγω πολλών εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Η κλιματική αλλαγή έχει προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία τις τελευταίες δεκαετίες. Εκτός αυτού, αυτές οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν τη ζωή στη Γη με διάφορους τρόπους κι έχουν οδυνηρές επιπτώσεις στο οικοσύστημα. Εξαιτίας αυτών των αλλαγών, έχουν εξαφανιστεί λόγου χάρη ορισμένα είδη φυτών και ζώων.

Το κλίμα άρχισε να αλλάζει εδώ και πολύ καιρό λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Κατά τον τελευταίο αιώνα, αρχίσαμε να παρατηρούμε την αλλαγή αυτή και την επίδρασή της στην ανθρώπινη ζωή. Ξεκινήσαμε έρευνες για την αλλαγή του κλίματος και ήδη γνωρίζουμε ότι η θερμοκρασία της Γης αυξάνεται λόγω του φαινομένου που ονομάζεται «φαινόμενο του θερμοκηπίου». Η υπερθέρμανση της επιφάνειας της Γης προκαλεί μείωση του όζοντος, επηρεάζει τη γεωργία, την παροχή νερού, τις μεταφορές δημιουργώντας πληθώρα προβλημάτων…

Πώς επηρεάζει το κλίμα τις ζωές των ανθρώπων;

Το κλίμα επηρεάζει τους ανθρώπους και το περιβάλλον με πολλούς τρόπους. Πιο συγκεκριμένα, επηρεάζει τον τόπο κατοικίας, τις καλλιέργειες, τις μετακινήσεις, την κουλτούρα και φυσικά την υγεία μας.

Κλίμα-Αγροκαλλιέργεια:

Ο άνθρωπος ζει και κατοικεί σε ένα μέρος, αν οι κλιματολογικές συνθήκες του το επιτρέπουν. Το κλίμα καθορίζει τι καλλιέργειες θα επιλέξει, προκειμένου να παράγει τροφή.

Κλίμα-Μέσα μεταφοράς:

• Αεροπλοΐα: Τα αεροδρόμια πρέπει να χτίζονται σε επίπεδα μέρη, γιατί διευκολύνεται η πρόσβαση των επιβατών σε αυτά. Η κατεύθυνση των τοπικών ανέμων καθορίζει τον προσανατολισμό των διαδρόμων.
• Ναυσιπλοΐα: Ανάπτυξη ενός θαλάσσιου δικτύου για την εξυπηρέτηση τόσο των επιβατών όσο και των αγαθών. Η επιλογή της θέσης των λιμανιών γίνεται έτσι, ώστε να προφυλάσσεται από δυνατούς ανέμους.
•  Οδικό δίκτυο. Σφοδρή χιονόπτωση ή βροχή έχει σαν αποτέλεσμα το κλείσιμο των δρόμων.

Κλίμα-Κουλτούρα:

Το κλίμα είναι γνωστό ότι επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά και γι΄ αυτό επηρεάζει τις τέχνες και τις συνήθειες των διαφόρων λαών. Έτσι, από το κλίμα επηρεάζεται η αρχιτεκτονική, ο αθλητισμός, οι τέχνες κι οι τρόποι συμπεριφοράς (μουσική, χορός, διασκέδαση, παραδοσιακές ενδυμασίες κτλ).

Κλίμα-Υγεία:

Το κλίμα έχει μεγάλη επίδραση στην υγεία, καθώς πλήθος από ασθένειες και νοσηρές καταστάσεις σχετίζονται με αυτό. Αναφέρω ενδεικτικά:

• Άσθμα, αναπνευστικές αλλεργίες
• Καρδιοαναπνευστικά προβλήματα και εμφράγματα
• Επιπλοκές στην ανθρώπινη ανάπτυξη
• Ψυχική υγεία και διαταραχές άγχους
• Νευρολογικές διαταραχές

Παγκόσμιο κλίμα-Μέση θερμοκρασία της Γης

Παρά τις τεράστιες διαφορές στα κλίματα και τις τοπικές θερμοκρασίες ανά τον κόσμο, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν μια μέση θερμοκρασία για ολόκληρη την επιφάνεια της Γης, για να μετρήσουν τις ατμοσφαιρικές αλλαγές συνολικά και να έχουμε έτσι μια γενική εικόνα του παγκοσμίου κλίματος. Παρά το γεγονός ότι οι τοπικές θερμοκρασίες μπορεί να αυξάνονται ή να μειώνονται ανάλογα με τον τόπο, γεγονός είναι ότι κατά μέσο όρο η θερμοκρασία της Γης αυξανόταν -και συνεχίζει να αυξάνεται- όσο περνούν τα χρόνια. Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι η μέση θερμοκρασία της γης είναι περίπου 14-15 βαθμούς Κελσίου αυτή τη στιγμή. Η μέση θερμοκρασία της Γης επηρεάζεται από φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες:

Φυσικοί παράγοντες:

1) Ο ήλιος είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας καθώς αυτός παρέχει τη θερμότητα, η οποία είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας. Κατά την ημέρα, η Γη απορροφά τη θερμότητα, η οποία μεταφέρεται με τις ακτίνες του ήλιου, και διατηρεί μέρος αυτής της θερμότητας και τη νύχτα.

2) Το φαινόμενο του θερμοκηπίου επίσης επηρεάζει, εφόσον η θερμοκρασία που μπαίνει στη Γη δεν μπορεί να φύγει ολόκληρη, αλλά ένα αρκετά μεγάλο μέρος της παγιδεύεται από τη γήινη ατμόσφαιρα.

3) Έμμεσα το παγκόσμιο κλίμα επηρεάζεται από τους παρακάτω παράγοντες:

• Σύννεφα
• Ωκεανοί
• Τυχαία γεγονότα όπως ηφαιστειακές εκρήξεις, δασικές πυρκαγιές ή πτώσεις μεγάλων μετεωριτών.

Κάποιοι απ’ αυτούς βοηθούν να γίνει πιο γρήγορα η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, ενώ κάποιοι άλλοι -ευτυχώς για μας- μπορούν να επιβραδύνουν αυτή τη διαδικασία ή ακόμα και να συμβάλουν και στις δύο διαδικασίες.

Ανθρωπογενείς παράγοντες:

Οι άνθρωποι επηρεάζουν το κλίμα με δύο τρόπους:

1) Με την προσθήκη αερίων του θερμοκηπίου. Αυτό γίνεται με την καύση καυσίμων για παραγωγή ενέργειας. Τα συγκεκριμένα αέρια μπορούν να αυξήσουν την θερμοκρασία της Γης σε παγκόσμιο επίπεδο.

2) Με παρεμβάσεις στην επιφάνεια της Γης. Οι άνθρωποι καταστρέφουν τα δάση με σκοπό να δημιουργήσουν εκτάσεις για καλλιέργεια ή οικοδόμηση κτηρίων. Αλλάζουν έτσι τον τρόπο που η Γη αντανακλά το φως της στην ατμόσφαιρα και ελευθερώνει θερμότητα.

Οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες (βιομηχανίες, ρύποι αυτοκινήτων κ.ά.) έχουν αυξήσει σημαντικά τις συγκεντρώσεις των αερίων των κατώτερων στρωμάτων της ατμόσφαιρας, με αποτέλεσμα την αύξηση της απορροφούμενης ακτινοβολίας και την επακόλουθη θερμοκρασιακή μεταβολή. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες όχι μόνο εκπέμπουν υψηλές συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, αλλά βλάπτουν και την ικανότητα της Γης να το απορροφά και να το ενσωματώνει στους φυσικούς κύκλους ροής ενέργειας και ύλης, με συνέπεια την καταστροφή των δασών και του φυτοπλαγκτόν των ωκεανών.

Συνέπειες της κλιματικής αλλαγής

Η παγκόσμια κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει τους ανθρώπους και το περιβάλλον με πολλούς τρόπους. Παρόλο που θα μπορούσε κάποιος να βρει και θετικές επιδράσεις στην άνοδο της μέσης θερμοκρασίας, οι αρνητικές επιπτώσεις αναμένεται να υπερκεράσουν τις θετικές. Οι κυριότερες επιδράσεις είναι:

• Άνοδος της στάθμης της θάλασσας

Ένα σημαντικό θέμα είναι η επίδραση που θα έχει η αύξηση της θερμοκρασίας στο επίπεδο της θάλασσας. Αναμένεται άνοδος της επιφάνειας που θα οφείλεται κατά 50% στη θερμική διαστολή των ωκεανών και το υπόλοιπο στο λειώσιμο των πάγων των οροσειρών και σε μικρότερο ποσοστό στο λειώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής.

• Εντονότερα ακραία καιρικά φαινόμενα

Επιστήμονες λένε πως όσο πιο πολύ θερμαίνονται οι υδάτινες περιοχές, τόσο μεγαλώνει η πιθανότητα να μεταβληθεί η πορεία των θαλασσίων ρευμάτων. Αυτό θα προκαλέσει μεγάλες διεργασίες στην ατμόσφαιρα με αποτέλεσμα τη δημιουργία ακραίων και βίαιων καιρικών φαινόμενων. Παράλληλα, η κατανομή και η συχνότητα των βροχοπτώσεων θα μεταβληθεί. Θα αυξηθούν οι πλημμύρες, οι καταιγίδες και γενικά οι ακραίες καιρικές συνθήκες θα είναι συχνότερες και εντονότερες. Σε άλλες περιοχές, ξηρασίες και λειψυδρία θα θέσουν σε κίνδυνο την επιβίωση των κατοίκων και σε άλλες θα έχουμε καταστροφικούς κυκλώνες.

• Εξαφάνιση ειδών

Η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει δραματικά τα οικοσυστήματα. Για παράδειγμα, ξηρές συνθήκες μπορεί να προκαλέσουν την κατάρρευση των τροπικών δασών, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν. Έτσι, θα κινδυνεύσουν -και πιθανότατα δεν θα τα καταφέρουν- πολλοί οργανισμοί που δεν θα μπορέσουν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, και θα καταδικασθούν με εξαφάνιση.

Μπορεί να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή;

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, για να αποφευχθούν τα καταστροφικά επίπεδα κλιματικής αλλαγής (αν δεχθούμε ότι ο άνθρωπος συμβάλλει σημαντικά σε αυτή) η συγκέντρωση των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα πρέπει να σταθεροποιηθεί. Για να επιτευχθεί η σταθεροποίηση αυτή, οι παγκόσμιες εκπομπές πρέπει να μειωθούν κατά 80-90% πριν τα μέσα του αιώνα μας! Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με δύο τρόπους:

Α) Την αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας.

Β) Τη χρήση ανανεώσιμων μορφών ενέργειας.

 Το πρώτο μπορεί να συμβεί αφενός με βελτίωση της απόδοσης των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αφετέρου με περιορισμό των εκπομπών αερίων που μπορεί να συμβαίνουν κατά τη διάρκεια βιομηχανικών διεργασιών, και με την τροποποίηση της σύστασης των καυσίμων .

Όσον αφορά στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, θα αναφέρουμε κυρίως την υδροηλεκτρική, την ηλιακή, την αιολική και τη γεωθερμική. Οι μορφές αυτές αφενός είναι ανανεώσιμες, αφού οι πηγές τους είναι διαρκείς κι ανεξάντλητες, αφετέρου δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον με βλαβερά αέρια, όπως κάνουν οι ευρέως χρησιμοποιούμενες μη ανανεώσιμες (πετρέλαιο, άνθρακας, φυσικό αέριο).

Ευτυχώς, τον τελευταίο καιρό λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις προς την παραπάνω κατεύθυνση, γεγονός που μας γεμίζει με σχετική αισιοδοξία για το μέλλον. Ωστόσο, πολλοί επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για ταχύτερες παρεμβάσεις, μιας και η κλιματική αλλαγή αποτελεί ήδη πραγματικότητα και ο χρόνος που μας χωρίζει από το σημείο που η κατάσταση θα γίνει μη αναστρέψιμη λιγοστεύει. Γι΄ αυτό κι εμείς οι νέοι πρέπει να πιέζουμε περισσότερο με παρεμβάσεις και διαμαρτυρίες, κάθε φορά που παρατηρούμε κωλυσιεργία και καταστροφή του περιβάλλοντος στο βωμό του κέρδους εκ μέρους των μεγάλων εταιρειών. Ας είμαστε σε εγρήγορση λοιπόν, γιατί η Γη είναι το σπίτι μας και η υπόθεση αφορά το μέλλον όλης της ανθρωπότητας.

Πηγές: